Umaszczenie

Umaszczenie, maść – dziedziczne ubarwienie futra, skóry i zewnętrznych błon śluzowych (a u niektórych gatunków także pazurów, rogów i kopyt) ssaków, charakterystyczne dla danego taksonu niższego (gatunku, rasy lub odmiany). Jest ono warunkowane obecnością w organizmie odpowiednich barwników (pigmentów). W wyniku sztucznej selekcji, czy też utrwalania mutacji można uzyskać różnorodne umaszczenia^[1]. W przypadku niektórych zwierząt stało się ono podstawowym kryterium oceny zwierzęcia (np. zwierzęta futerkowe, owce).

Umaszczenie koni

 Osobny artykuł: Umaszczenie koni.

Umaszczenie kotów

Kot brytyjski krótkowłosy o umaszczeniu niebieskim

Umaszczenie kota jest jedną z cech decydujących o rasie. Duża liczba i różnorodność umaszczeń wśród kotów są wynikiem sztucznej selekcji. Zdarzają się również umaszczenia, które, gdyby nie utrwalanie mutacji, zanikłyby w naturalnych warunkach. Przykładem są m.in. koty o umaszczeniu białym i niebieskich oczach – często zdarza się, że takie koty rodzą się już głuche lub niedosłyszące; odmiany te w przyrodzie skazane byłyby na wyginięcie.

Spotyka się koty o umaszczeniu:

• rudym
• tricolor (calico), przy drobnych plamach zwane szylkretowym
• van (najczęściej szare pręgi na ogonie i w okolicach uszu)
• białe
• tabby
• niebieskie (charakterystyczne dla kotów rosyjskich niebieskich oraz brytyjskich)
• czarne
• bure (tzw. rasa europejska).

Umaszczenie kóz

Umaszczenie kóz ma znaczenie dla opisu rasy (podaje się również długość włosia). Dzieli się je na:

• jednolite (białe, czarne, czerwone, brunatne, brązowe, sarnie)
• złożone (pstre czarno-białe i brązowo-białe, łaciate wielobarwne).

Dodatkowo wśród umaszczeń może występować, tzw. borsucza głowa (po obu stronach ciemno umaszczonej twarzy występują białe strzałki szerokości ok. 2 cm, pyszczek białej barwy)

Umaszczenie psów^[2]

Rodzaj umaszczenia psa występujący w danej rasie, maść preferowana i taka, która stanowi wadę są określane we wszystkich standardach rasowych. Na te ustalenia wpływa pochodzenie rasy i cel, do którego zostały ukształtowane metodą selekcji sztucznej. Przykładem może być pies pasterski, który jest biały, by można było łatwo odróżnić od wilka. Przeważnie jednak umaszczenie było powiązane z estetycznymi preferencjami jego hodowcy.

Możliwe umaszczenia:

• jednolite
• śniade
• rude
• wilczaste
• dzicze
• różne w różnych częściach ciała – czarny lub czekoladowy czaprak, żółte lub rude nogi, głowa i cała spodnia część ruda
• tzw. podpalane – żółta lub ruda barwa stóp, podogonia, pyska, brwi, brzucha
• krańcowo białe (kolorowe plamy występują tylko w okolicach uszu i oczu)
• marengo (pręgowane)

Przypisy

1. Encyklopedia Audiowizualna Britannica: Biologia. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2006, s. 140. ISBN 978-83-60563-11-3.
2. POLSKI KLUB RAS JACK RUSSELL IM PARSON RUSSELL TERRIER – Dziedziczenie umaszczenia. [zarchiwizowane z tego adresu (2008–11–22)].