Urospatha

Urospatha
Ilustracja
Urospatha sagittifolia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

żabieńcowce

Rodzina

obrazkowate

Podrodzina

Lasioideae

Rodzaj

Urospatha

Nazwa systematyczna
Urospatha Schott
Aroideae 1: 3 (1853)
Typ nomenklatoryczny

Urospatha sagittifolia (Rudge) Schott[3]

Synonimy
  • Urophyllum K.Koch
  • Urospathella G.S.Bunting[4]
Multimedia w Wikimedia Commons

Urospatha Schott – rodzaj roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący 11 gatunków, występujących w tropikalnych regionach Ameryki Środkowej i Południowej, od Kostaryki do Paragwaju[4]. Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów ουρά (oura – ogon) i σπάθα (spatha – szabla, w bot. pochwa kwiatostanu) i odnosi się do wydłużonego i wąskiego kwiatostanu tych roślin[5].

Do 1968 roku rodzaj posiadał homonim w taksonomii zwierząt: monotypowy rodzaj ptaków Urospatha w rodzinie piłodziobów, obejmujący gatunek Urospatha martii, obecnie uznany za Baryphthengus martii (piłodziób rdzawy)[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Rośliny zielne smukłe do masywnych, zwykle występujące pojedynczo, niekiedy tworzące kępy[7].
Łodyga
Skrócone kłącze[7].
Liście
Rośliny tworzą kilka liści właściwych na gładkich lub szorstkich ogonkach, niekiedy kanciastych w przekroju, pozbawionych kolców. Blaszki liściowe oszczepowate, strzałkowate, rzadziej lancetowate[7], o wymiarach od 12–13×9–10 cm (U. riedeliana) do 50×60 cm (U. caudata)[5].
Kwiaty
Rośliny jednopienne, tworzące pojedynczy kwiatostan typu kolbiastego pseudancjum. Szypułki podobne do ogonków liściowych. Pochwa kwiatostanu wzniesiona, w dolnej części zwinięta, w górnej spiczasta i skręcona, rzadziej płaska[7], o długości od 13 cm (U. angustiloba) do 45 cm (U. caudata)[5]. Kolba siedząca lub osadzona na trzonku. Kwiaty obupłciowe z 4–6 listkami okwiatu, taką samą liczbą pręcików o wolnych nitkach i pojedynczą zalążnią: dwukomorową z osiowym łożyskiem lub jednokomorową z łożyskiem bazalnym lub ściennym (parietalnym)[7].
Owoce
Jagody. Nasiona zgrubiałe na biegunie chalazalnym, o gładkiej lub brodawkowatej łupinie[7].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Rozwój
Wieloletnie geofity ryzomowe, hygrofity.
Siedlisko
Tereny podmokłe na sawannach[7].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 52[8].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Należy do podrodziny Lasioideae, rodziny obrazkowatych (Araceae), rzędu żabieńcowców (Alismatales) w kladzie jednoliściennych (ang. monocots)[2].
Gatunki[4]

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
Rośliny lecznicze
Sproszkowana kolba Urospatha antisylleptica jest stosowana doustnie jako środek antykoncepcyjny[9].
Rośliny jadalne
Gąbczaste kłącze Urospatha caudata jest jadalne[9].
Inne zastosowania
Rośliny z gatunku Urospatha loefgreniana służą do przygotowania trucizny do dmuchawek[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-31] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-08-26]. (ang.).
  4. ↑ a b c Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560. [dostęp 2010-08-31]. (ang.).
  5. ↑ a b c Adolf Engler. Araceae-Lasioideae. „Das Pflanzenreich”. 48, s. 30-36, 1911. A. Engler. (łac.). 
  6. ↑ Alexander F. Skutch: Life History of the Broad-Billed Motmot, with Notes on the Rufous Motmot. (ang.).
  7. ↑ a b c d e f g Alistair Hay. Delimitation and Circumscription of the Genera of Araceae Tribe Lasieae. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 79 (1), s. 199-200, 1992. (ang.). 
  8. ↑ C. J. Marchant. Chromosome Variation in Araceae: V. Acoreae to Lasieae. „Kew Bulletin”. 28 (2), s. 199-210, 1973. Springer. 
  9. ↑ a b David J. Mabberley: The plant-book: a portable dictionary of the vascular plants. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, 1997, s. 887. ISBN 0-521-41421-0. (ang.).
  10. ↑ Walter H. Lewis: Medical botany: plants affecting human health. Hoboken: John Wiley & Sons, 2003, s. 240. ISBN 0-471-62882-4.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]