Urzecze (województwo łódzkie)

Ten artykuł dotyczy wsi Urzecze w woj. łódzkim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Urzecze

wieś
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	łowicki
Gmina	Zduny
Liczba ludności (2011)	229[2]
Strefa numeracyjna	46
Kod pocztowy	99-440[3]
Tablice rejestracyjne	ELC
SIMC	0740168
Położenie na mapie gminy Zduny Urzecze
Położenie na mapie Polski Urzecze
Położenie na mapie województwa łódzkiego Urzecze
Położenie na mapie powiatu łowickiego Urzecze
52°06′25″N 19°45′22″E/52,106944 19,756111[1]

Urzecze – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Zduny.

Położenie geograficzne

Wieś leży nad rzeką Bzurą około 14 kilometrów od miasta Łowicza^[4].

Nazwa

Obok obecnej nazwy Urzecze występowała w historii również nazwa Urzyce^[4]. Nazwa Urzecze, według etymologii ludowej, pochodzi od lokalizacji wsi w niedalekiej odległości do rzeki w tym przypadku Bzury. Początkowo, jak podaje przekaz, używano zwrotu „tam u rzeki”, z czasem powstało z tego „urzecze”^[5].

Historia

Miejscowość istnieje co najmniej od XV wieku i była wsią należącą do arcybiskupstwa gnieźnieńskiego leżącą w powiecie orłowskim województwa łęczyckiego. Była jedną z wsi tzw. klucza łowickiego^[6]. W 1460 arcybiskup Jan Odrowąż Sprowski na posiedzeniu kapituły generalnej w Gnieźnie nadał swemu krewnemu, kasztelanowi przemyskiemu, Dobkowi ze Sprowy Zyrawskiemu, dożywocie na wsiach arcybiskupich Urzecze i Maurzyce wraz z młynem urzeckim dołączając również dziesięciny z Maurzyc^[4].

Wieś została odnotowana w historycznych dokumentach podatkowych. Na początku XVI wieku składała się z dwóch części folwarku oraz części należącej do chłopów, którzy płacili dziesięcinę z łanów kmiecych odprowadzanych do arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. Folwark dworski natomiast płacił ją plebanowi w Zdunach^[4]. Według regestu poborowego powiatu orłowskiego z 1576 wieś płaciła w sumie od 16 łanów, 1 zagrodnika, 3 komorników, 43 osadników, 2 łanów sołtysich. We wsi znajdowało się także 5 karczm, propinator, 1 rzeźnik, 1 stępne koło (napędzane kołem wodnym), a także młyn wodny o czterech kołach. W 1834 dziesięcina płacona z wiejskiego folwarku do Zdun wynosiła 11 korców i 15 garnców po 1 złotym i 17 groszy za korzec^[4].

Po rozbiorach Polski wieś znalazła się w zaborze rosyjskim wchodząc w skład księstwa łowickiego. Jako miejscowość leżącą w gminie Bąków w parafii Sobota opisał ją XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1827 roku we wsi znajdowało się 45 domów z 392 mieszkańcami. W 1893 znajdowało się w niej 53 domy, w których mieszkało 451 mieszkańców oraz 56 osadników. Liczyła w sumie 1377 morg obszaru w tym: 862 morg roli, 95 łąk i 350 pastwisk oraz 70 nieużytków. W miejscowości znajdowała się szkoła początkowa^[4].

16 września 1939 żołnierze Wehrmachtu zamordowali 14 mieszkańców, w tym dwójkę dzieci w wieku 1 i 4 lat^[7].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa skierniewickiego.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143193
2. Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-07-02].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1326 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Urzecze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 822 .
5. DIALEKTOLOGIA POLSKA [online], www.dialektologia.uw.edu.pl [dostęp 2023-06-07] .
6. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 67.
7. Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 376