Vimbuza

Tancerz vimbuza z Malawi.

Vimbuza (liczba mnoga słowa chimbuza) - termin używany pośród ludzi Tumbuka północnej Malawi i wschodniej Zambii. Terminem tym określa się duchy ucieleśniające choroby, zdolne opętać ludzi, a także moce, jakie mają: bębny, muzyka, tańce i rytuały wykonywane, aby te duchy odpędzić. W niektórych częściach Afryki jest znana jako mkhalachitatu vimbuza[1]. UNESCO uwzględniło rytualne tańce vimbuza jako niematerialne dziedzictwo kulturowe ludzkości w roku 2008. Vimbuza, jak opisuje UNESCO, tworzy „przestrzeń do wytańczenia swojej choroby przez pacjentów”[2][3].

Uzdrowiciel diagnozuje opętanie przez duchy i wraz z pacjentem wykonuje rytualne lecznicze tańce przez następne kilka tygodni lub miesięcy. Taniec ma za zadanie wprowadzić pacjenta w trans, podczas gdy bębny mają wzywać duchy do pomocy. Jako zjawisko kulturowe, vimbuza jest lokalną wersją popularnego zjawiska znanego jako ngoma, które można spotkać w wielu częściach centralnej i południowej Afryki[4].

Jest przeważnie wykonywane w Rumphi, ale też rozprzestrzeniło się do takich miejsc jak: Mzimba, Kasungu, czy Karonga. Taniec ten jest też wykonywany w zaotce Nkhata Bay, gdzie pod rodzimą postacią jest nazywany masyabi.

Niektórzy artyści z regionu używają w swojej twórczości rytmy, instrumenty, aranżacje i tańce wywodzące się z rytuału vimbuza (Wambali Mkandawire, Siyayo Mkandawire, Kukaya).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Annac, Dziedzictwo UNESCO: Dziedzictwo niematerialne Malawi [online], Dziedzictwo UNESCO, 18 kwietnia 2017 [dostęp 2021-06-16].
  2. ↑ l (red.), Polski Komitet ds Unesco: Malawi [online], www.unesco.pl [dostęp 2021-06-16] (ang.).
  3. ↑ Taniec Vimbuza z Malawi i francuska gastronomia [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2021-06-16].
  4. ↑ 10 najdziwniejszych zjawisk i tradycji chronionych przez UNESCO [online], Onet Kultura, 14 października 2016 [dostęp 2021-06-16] (pol.).