Võ Thị Sáu
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1933 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 stycznia 1952 |
| Zawód, zajęcie |
partyzantka |
| Narodowość |
wietnamska |
| Partia | |
| Odznaczenia | |
| |
Võ Thị Sáu (ur. 1933 w Đất Đỏ, zm. 23 stycznia 1952 w Côn Đảo) – wietnamska nastoletnia partyzantka Việt Minhu, bohaterka walk o niepodległość.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w dystrykcie Đất Đỏ prowincji Bà Rịa-Vũng Tàu w Indochinach Francuskich[1], jako córka woźnicy i sprzedawczyni makaronu[2], miała pięcioro rodzeństwa[3].
W 1947 roku, w wieku 13–14 lat, z inicjatywy starszego brata wstąpiła do ochotniczej milicji (Công an xung phong) Việt Minhu w rodzinnej miejscowości[1][3]. Uczęszczała do prowadzonej przez partyzantów „szkoły młodego bojowca”, powierzano jej zadania zwiadu w terenie, przysłuchiwania się rozmowom na rynku, obserwacji miejscowych urzędników reżimu kolonialnego[3]. Võ Thị Sáu zdemaskowała profrancuską informatorkę Sáu Thoại, a także poinformowała partyzantów o nadchodzącym ataku francuskim, umożliwiając im w porę się ewakuować[1]. Dzięki pozyskanym przez nią informacjom oddział milicji ludowej opracował plan działania przeciw francuskiej administracji w swojej okolicy[1].
14 lipca 1948 przeprowadziła zamach na kolaboracyjnego urzędnika Lê, który wezwał mieszkańców na profrancuski mityng[3]: Võ Thị Sáu rzuciła granat ręczny, a dwóch innych partyzantów rozpędziło zbiorowisko, umożliwiając jej ucieczkę[1]. W listopadzie tegoż roku dostała się w przebraniu do biura oficera Tònga, w którego rzuciła granatem; Tòng został ciężko ranny w tym ataku[1]. W lutym[1] lub maju[3] 1950 roku oddział zorganizował kolejną akcję, której celem byli tym razem kolaboranci Cả Đay i Cả Suốt[1] – zamach na rynku się nie udał[3], a Võ Thị Sáu została aresztowana i uwięziona przez Francuzów w Bà Rịa[2], a następnie w Chí Hòa w Sajgonie[1].
Śledztwo w jej sprawie trwało ponad rok, po czym kolonialny sąd wydał na nią wyrok śmierci za „zabójstwo, naruszanie porządku i rebelię przeciw władzom protektoratu”[3]. Wyrok wzbudził kontrowersje nawet wśród francuskiej administracji kolonialnej, jako że dotyczył osoby jeszcze niepełnoletniej[1]. Chcąc uniknąć społecznych rozruchów w Sajgonie, Francuzi odesłali ją do ciężkiego więzienia na wyspie Côn Đảo[1]. W Côn Đảo została przyjęta do tamtejszej komórki Partii Pracujących Wietnamu[1].
Võ Thị Sáu zginęła przez rozstrzelanie 23 stycznia 1952 w Côn Đảo. Współwięźniowie protestowali przeciw wykonaniu wyroku[4]. Według naocznego świadka, więźnia Tám Vànga, przed egzekucją śpiewała partyzanckie piosenki Chiến sĩ Việt Nam i Lên Đàng[4]. Gdy Francuzi zaproponowali jej uklęknąć, miała odpowiedzieć Umiem tylko stać, nie padać na kolana
[3]. Nie chciała też, aby przewiązywali jej oczy chustą[1][2][4]. Zginęła wołając Niech żyje Wietnam i prezydent Hồ Chí Minh!
[1].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Życie Võ Thị Sáu, a w szczególności okoliczności jej śmierci, zostały szeroko rozpropagowane w Wietnamie, gdzie uchodzi za przykład nieustraszonej partyzantki, optymizmu i patriotyzmu[1][3]. Już w czasie decydującej dla odzyskania niepodległości bitwy o Dien Bien Phu (1954) wietnamscy żołnierze wykrzykiwali jej imię jako okrzyk bojowy[2]. Jej grób znajduje się na cmentarzu Hàng Dương w Côn Đảo[5]. Jej imieniem nazwano ulicę w Hanoi[1]. W Đất Đỏ znajduje się dom-muzeum Võ Thị Sáu[6]. Pamiątki po niej są przechowywane w Muzeum Kobiet Wietnamu oraz Muzeum Bezpieczeństwa Ludowego[1].
Dekretem prezydenta Lê Đức Anha z 2 marca 1993 Võ Thị Sáu pośmiertnie otrzymała tytuł Bohatera Ludowych Sił Zbrojnych Wietnamu[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Nguyễn Thu HươngT.H., Võ Thị Sáu – Nữ đội viên công an xung phong sống mãi với quê hương [online], Báo An ninh Thủ đô, 9 marca 2008 [dostęp 2022-04-30] (wiet.).
- ↑ a b c d Anna Chu, Badass women of Vietnamese history: Vo Thi Sau [online], ChaoHanoi, 21 kwietnia 2020 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Siunnierbierg i Marczenko 2016 ↓.
- ↑ a b c Nguyễn HằngH., Hé lộ những giây phút cuối đời của nữ anh hùng huyền thoại Võ Thị Sáu, „Dân Trí”, 27 lipca 2017 [dostęp 2022-04-30] (wiet.).
- ↑ Lan AnhA., Võ Thị Sáu, la ‘Jeanne d’Arc’ vietnamienne de Con Dao [online], VOV World, 28 lipca 2012 [dostęp 2022-04-30] (fr.).
- ↑ Дальнейшее проведение льготной политики в отношении людей, имеющих заслуги перед Отечеством [online], VOV5, 6 września 2016, Cytat: Нгуен Тхи Ким Нган посетила дом-музей героя народных вооружённых сил Во Тхи Шау в уезде Датдо (ros.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maksim Siunnierbierg, Jewgienija Marczenko, Героини-символы двух войн Сопротивления независимого Вьетнама, „Вьетнамские исследования” (6), 2016 (ros.).