Władysław Jędrzejewski (generał)

Władysław Jędrzejewski

Владислав Антонович Ендржеевский

generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	5 marca 1863 Nowiny (powiat lepelski)
Data i miejsce śmierci	marzec 1940 Lwów
Przebieg służby
Lata służby	1884–1924 i 1939–1940
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Jednostki	93 Irkucki Pułk Piechoty 30 Dywizja Piechoty 5 Dywizja Piechoty 1 Armia 6 Armia Okręg Korpusu Nr VI
Stanowiska	dowódca pułku piechoty dowódca dywizji piechoty dowódca armii dowódca okręgu korpusu
Główne wojny i bitwy	wojna rosyjsko-japońska I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Gen. Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański w sztabie gen. Władysława Jędrzejewskiego; 21 marca 1919

Władysław Jędrzejewski (ur. 5 marca^{[1][2][3][4][5][6][7]} 1863 w majątku Nowiny w powiecie lepelskim, zm. prawd. w marcu 1940 we Lwowie)^[8] – generał major Armii Imperium Rosyjskiego oraz generał dywizji Wojska Polskiego, odznaczony Orderem Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

W 1880 roku złożył maturę w gimnazjum Petersburgu. Ukończył Warszawską Szkołę Junkrów Piechoty^[1]. Od 1884 zawodowy oficer rosyjskiej piechoty. Brał udział w wojnie rosyjsko– japońskiej 1904–1905. W 1914 był dowódcą 93 Irkuckiego pułku piechoty. Później dowodził 119 Kołomyjskim pułkiem piechoty, brygadą piechoty oraz 30 Dywizją Piechoty. I wojnę światową rozpoczął w stopniu podpułkownika. 22 kwietnia 1917 roku został mianowany generałem majorem ze starszeństwem z dniem 15 grudnia 1916 roku^[9] .

9 grudnia 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego w grupie oficerów byłego I Korpusu Polskiego i byłej armii rosyjskiej z zatwierdzeniem posiadanego stopnia generała majora ze starszeństwem z dniem 15 grudnia 1918 roku i przydzielony do rezerwy oficerów^[10]. Wówczas mianowany komendantem rezerwy oficerów w Warszawie. W 1919 (od marca do maja) był komendantem obrony Lwowa i dowódcą 5 Dywizji Piechoty i załogi obrony Lwowa. Następnie dowodził grupą operacyjną na froncie galicyjskim. Ponownie dowodził 5 DP od sierpnia 1919 do maja 1920. 21 kwietnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu generała porucznika, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej^[11]. Był dowódcą 1 Armii (maj–sierpień 1920), następnie 6 Armii (sierpień–wrzesień 1920) oraz Grupy Operacyjnej 6 Armii (od września 1920)^{[potrzebny przypis]}. Od stycznia 1921 był dowódcą Okręgu Generalnego Lublin, a od września 1921 dowódcą Okręgu Korpusu nr VI we Lwowie.

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 15. lokatą w korpusie generałów^[12]. 12 marca 1924 roku został zwolniony ze stanowiska dowódcy OK VI^[13]. Z dniem 30 czerwca 1924 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[14]. Osiadł we Lwowie. Był członkiem zarządu wydziału wojewódzkiego we Lwowie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów (otrzymał tytuł członka honorowego tegoż stowarzyszenia i tytuł prezesa honorowego)^{[15][16][17][18]} oraz przewodniczącym oddziału Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów we Lwowie^[19].

We wrześniu 1939 zgłosił się do służby. Organizował Cywilną Straż Obywatelską we Lwowie, której został komendantem 7 września 1939^[20]. 4 października 1939 został aresztowany przez NKWD^[21]. Zmarł prawdopodobnie w więzieniu we Lwowie w marcu 1940 (lub został rozstrzelany jeszcze w 1939). Figuruje na Ukraińskiej Liście Katyńskiej^[22]. Został pochowany na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

2 września 2016 Prezydent RP Andrzej Duda na wniosek Ministra Obrony Narodowej Antoniego Macierewicza mianował go pośmiertnie na stopień generała broni^[23].

Władysław Jędrzejewski był żonaty z Katarzyną z Ambrożewiczów, z którą miał syna Tadeusza oraz córki: Marię i Walerię^[24]. Żona generała była prezesem wydziału Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego^[25][26][27].

Kapitan rezerwy artylerii Tadeusz Jędrzejewski urodził się 14 lipca 1898 roku. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów rezerwy artylerii. Posiadał przydział w rezerwie do 8 pułku artylerii ciężkiej w Toruniu^[28]. W czasie kampanii wrześniowej był dowódcą kolumny amunicyjnej 15 dywizjonu artylerii ciężkiej. Poległ 28 października 1939 roku w Warszawie^[29].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2010^[30] (1921)^[31][32]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[31][33]
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie (1921)^[34][35]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[31]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[31]
• Medal Srebrny za Długoletnią Służbę^[36]
• Order Michała Walecznego III klasy (Rumunia, 1922)^[31][37]
• Order Legii Honorowej III klasy (Francja, 1922)^[31][38]
• Order Korony I klasy (Rumunia)^[31]
• Dyplom członka honorowego Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego (10 kwietnia 1924)^[39]

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej
• kampania wrześniowa

Przypisy

1. Encyklopedia Wojskowa 1933 ↓, s. 687.
2. Spis oficerów 1921 ↓, s. 3 tu podano, że urodził się 20 lutego.
3. Likhotvorik 2016 ↓, s. jeżeli według kalendarza juliańskiego urodził się 20 lutego, to według kalendarza gregoriańskiego był to dzień 4 marca. Zobacz daty nowego i starego porządku..
4. Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 40 autorzy podali, że urodził się 5 marca 1863 roku wspominając także o innej dacie – 30 stycznia.
5. Stawecki 1994 ↓, s. 154 autor, jako datę urodzin podał 11 lutego. Przyjmując, że jest to data wg kalendarza gregoriańskiego to, wg kalendarza juliańskiego urodził się 30 stycznia.
6. Suchcitz 1993 ↓, s. 28 autor podał dzień 30 stycznia 1863 roku.
7. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 321 tu podano datę 5 marca.
8. Ogrody Wspomnień – Władysław Jędrzejewski (pol.) [dostęp 2011-11-09]
9. Likhotvorik 2016 ↓.
10. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 13 z 23 grudnia 1918 roku, poz. 369.
11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 8 maja 1920 roku, s. 336.
12. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 14 tu, jako datę urodzenia podano 11 lutego.
13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 22 marca 1924 roku, s. 138.
14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 64 z 8 lipca 1924 roku, s. 375.
15. Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów (Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża) Zarządu Oddziału Wojewódzkiego we Lwowie za rok 1926. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1927. Brak numerów stron w książce
16. Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów (Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża) Zarządu Oddziału Wojewódzkiego we Lwowie za rok 1927. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1928, s. 6, 13.
17. Marian Weber: Opieka nad grobami bohaterów na terenie województwa lwowskiego. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1930, s. 31.
18. Marian Weber: Opieka nad grobami bohaterów. Sprawozdanie Zarządu Oddziału Wojewódzkiego i Gminnego Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1933, s. 3.
19. Pamiętajmy o grobach bohaterów. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 248 z 28 października 1936. 
20. Cywilna straż obywatelska we Lwowie. „Wiek Nowy”. Nr 11510, s. 4, 9 września 1939. 
21. Sławomir Kalbarczyk. Ukraińska Lista Katyńska. „Komentarze historyczne”, s. 54. Instytut Pamięci Narodowej. 
22. AndrzejA. Przewoźnik AndrzejA., JolantaJ. Adamska JolantaJ., Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć, Warszawa: Świat Książki, 2010, s. 549–550, ISBN 978-83-247-2036-1, OCLC 750956033 .
23. M.P. z 2016 r. poz. 1092.
24. Stawecki 1994 ↓, s. 154.
25. Sprawozdanie Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego za rok 1923. Lwów: Towarzystwo Polskiego Żałobnego Krzyża, 1924, s. 7.
26. Sprawozdanie Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego za rok 1924. Lwów: Towarzystwo Polskiego Żałobnego Krzyża, 1925, s. 10.
27. Marian Weber: Opieka nad grobami bohaterów na terenie województwa lwowskiego. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1930, s. 30.
28. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 139, 651.
29. Tadeusz Jędrzejewski. [w:] Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką [on-line]. straty.pl, 2020. [dostęp 2020-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-25)]. (pol.)..
30. Polak (red.) 1991 ↓, s. 59.
31. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 304-305.
32. Dekret Wodza Naczelnego L. 2641 z 22 lutego 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 8 poz. 240)
33. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 18.
34. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2227 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1533)
35. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 63)
36. Jedrzejewski, Wladyslaw - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2023-07-30] .
37. Decyzja Naczelnika Państwa z 28 marca 1922 r. L. 6245/22 G. M. I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 11, s. 343)
38. Decyzja Naczelnika Państwa L. 3625.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 249)
39. Sprawozdanie Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego za rok 1924. Lwów: Towarzystwo Polskiego Żałobnego Krzyża, 1925, s. 9.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. III: Garigliano - Karabeni. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1933.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Henryk Piotr Kosk, Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny, tom 1 A-Ł, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1998, ISBN 83-87103-55-1.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
• Andrzej Suchcitz: Generałowie wojny polsko-sowieckiej 1919-1920. Mały słownik biograficzny. Białystok: Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku, 1993.
• Alexey Likhotvorik: Ендржеевский Владислав Антонович. [w:] Armia rosyjska w wielkiej wojnie. Kartoteka projektu [on-line]. grwar.ru, 2016. [dostęp 2016-12-25]. (ros.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 1512151778253418130008
• GND: 1218189355
• PLWABN: 9810569992105606
• NUKAT: n2018162713

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3917925