Wacław Iwaniuk

Wacław Iwaniuk
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 grudnia 1912
Stare Chojno

Data i miejsce śmierci

5 stycznia 2001
Toronto

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Wacław Iwaniuk (ur. 17 grudnia 1912[1] w Starym Chojnie, zm. 5 stycznia 2001 w Toronto) – polski poeta, tłumacz, krytyk literacki, eseista.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Absolwent Państwowego Seminarium Nauczycielskiego, oraz Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Debiutował w 1933 r, w czasopiśmie „Kuźnia Młodych”. Przed 1939 rokiem zamieszczał swoje wiersze m.in. w „Kamenie”, „Okolicy Poetów”, „Zwierciadle”, „Kulturze”. Był członkiem grupy poetyckiej „Wołyń”[2]. Jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej wyjechał na praktykę konsularną do Buenos Aires. Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się na ochotnika do wojska polskiego we Francji. Walczył pod Narwikiem w szeregach Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Po klęsce Francji próbował przedostać się bezskutecznie do Wielkiej Brytanii. Internowany w hiszpańskim obozie Miranda de Ebro. W 1943 r. Iwaniuk, wraz z innymi Polakami, został przerzucony przez Portugalię i Gibraltar do Anglii. Był oficerem 1 Dywizji Pancernej. W ramach Dywizji służył w 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej. Wziął udział w lądowaniu w Normandii i przeszedł szlak bojowy przez Francję, Belgię, Holandię aż do niemieckiego Wilhelmshaven. W wojsku pozostał aż do demobilizacji w 1948 roku[3]. Odznaczony za odwagę Krzyżem Walecznych, oraz medalami francuskimi i angielskimi. Po zakończeniu wojny został w Anglii i podjął studia w Cambridge. W 1948 r. wyjechał do Kanady. Mieszkał w Edmonton, Ottawie, oraz Toronto, gdzie w 1951 wespół z grupą przyjaciół założył klub literacko-artystyczny „Smocza jama”[4]. Podpisał list pisarzy polskich na Obczyźnie, solidaryzujących się z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59)[5]. Laureat Nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w 1978 roku[6].

Swoje wiersze, artykuły, recenzje literackie oraz przekłady poezji anglojęzycznej publikował m.in. w „Wiadomościach”, „Kontynentach”, „Oficynie Poetów”, paryskiej „Kulturze”. W prasie krajowej utwory Iwaniuka zaczęto drukować dopiero w latach 80. (XX w.). Publikowano m.in. w „Akcencie”, „Więzi”, „Kresach”, „Twórczości”, „Tygodniku Powszechnym”. Wacław Iwaniuk jest autorem ponad 20 tomów poetyckich, książek prozatorskich, licznych artykułów krytycznych, recenzji, opracowań, tłumaczeń poetów amerykańskich i kanadyjskich.

We wczesnym okresie poezja Iwaniuka była pod silnym wpływem poetyki Józefa Czechowicza, znaleźć w niej można też echa autora Sklepów cynamonowych, Bruno Schulza[7].

Archiwum Wacława Iwaniuka znajduje się w Archiwum Emigracji w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu.

Poeta Janusz Szuber zadedykował Wacławowi Iwaniukowi wiersz pt. Na śniegu, opublikowany w tomiku poezji pt. Las w lustrach / Forest in the Mirrors z 2001[8].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Poezja

[edytuj | edytuj kod]
  • Pełnia czerwca (1936)
  • Dzień apokaliptyczny (1938)
  • Czas Don Kichota (1946)
  • Dni białe i dni czerwone
  • Pieśń nad pieśniami (1953)
  • Milczenia (1959)
  • Wybór wierszy (1965)
  • Ciemny czas (1968)
  • Lustro (1971)
  • Nocne rozmowy
  • Nemezis idzie pustymi drogami (1978)
  • Dark Times (1979)
  • Evenings on Lake Ontario. From My Canadian Diary (1981)
  • Kartagina i inne wiersze (1987)
  • Powrót (1989)
  • Moje obłąkanie (1991)
  • Zanim znikniemy w opactwie kolorów (1991)
  • Moje strony świata (1994)
  • W ogrodzie mego ojca (1998)

Proza

[edytuj | edytuj kod]
  • Podróż do Europy. Opowiadania i szkice (1982)
  • Ostatni romantyk. Wspomnienie o Józefie Łobodowskim (1998}

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Poeta utrzymywał, że urodził się w 1915. Naprawdę był jednak 3 lata starszy niż podawał. Zachowały się księgi parafialne oraz dokumenty szkolne, studenckie i wojskowe, które jednoznacznie wskazują na 1912. Zob.: Jan Wolski: "Jakoś nie mogłem pisać sielanek...". [w:] Wacław Iwaniuk (1912–2001) – we wspomnieniach [on-line]. [dostęp 2010-08-19].
  2. ↑ Lech Wojciech Szajdak, Grupa Poetycka „Wołyń” – geneza, przedstawiciele, wiersze, Warszawa 2023, ISBN 978-83-67398-07-7.
  3. ↑ http://fraza.univ.rzeszow.pl/numer/nr54-55-kronika_1.php
  4. ↑ Ze sceni i estrady, I. Habrowska-Jellaczyc i A. Tomaszewski, wyd. PFW, Toronto, 1987
  5. ↑ Kultura 1976/03/342 Paryż 1976, s. 34.
  6. ↑ Lista laureatów – 1951-2011
  7. ↑ w wierszu Kafka i Schulz
  8. ↑ Janusz Szuber: Las w lustrach / Forest in the Mirrors. Rzeszów: YES, 2001, s. 17. ISBN 83-911519-2-1.

Literatura dodatkowa

[edytuj | edytuj kod]
  • Lisiewicz P.: Oszczepnik z Kartaginy. Nowe Państwo 2010, 9 (55), 30-34. [ISSN1895-4960]
  • Podróż w głąb pamięci: o Waclawie Iwaniuku szkice, wspomnienia, wiersze (pod redakcją Jana Wolskiego, Henryka Wójcika, Edwarda Zymana). Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Toronto 2005

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]