Warzymice

Warzymice

wieś
Warzymice – wschodnia część wsi zabudowana nowymi osiedlami
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	policki
Gmina	Kołbaskowo
Liczba ludności (2011)	2 391[2]
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	72-005[3]
Tablice rejestracyjne	ZPL
SIMC	0777941
Położenie na mapie gminy Kołbaskowo Warzymice
Położenie na mapie Polski Warzymice
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Warzymice
Położenie na mapie powiatu polickiego Warzymice
53°23′07″N 14°27′43″E/53,385278 14,461944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Warzymice – zachodnia część wsi

Warzymice (do 1945 niem. Klein Reinkendorf) – wieś w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie polickim, w gminie Kołbaskowo, na Wzniesieniach Szczecińskich.

Według "Aktualności Gminy Kołbaskowo" z grudnia 2024 Warzymice liczą 4177 mieszkańców^[4].

Historia

W lipcu 2013 przeprowadzono badania na stanowisku archeologicznym zawierającym relikty neolitycznej osady kultury Rössen(inne języki) z V tysiąclecia przed naszą erą^[5].

Pierwsze wzmianki źródłowe o Warzymicach datowane są na rok 1220. Kolejne źródła, z 1243 roku, dotyczą nadania klasztorowi cysterek w Szczecinie czterech włók ziemi w Warzymicach^[6]. W drugiej połowie XIII w. powstał we wsi kościół gotycki. W 1333 Otton I przekazał Warzymice Fundacji Mariackiej w Szczecinie. Do momentu sekularyzacji po wprowadzeniu na Pomorzu reformacji (1534), Fundacja Mariacka posiadała tu 15 mórg ziemi oraz rentę w wysokości 256 talarów.

W roku 1844 w Warzymicach mieszkało 223 (lub wedle innych szacunków 243) mieszkańców w 42 rodzinach. W dziewięciu pełnorolnych i jednym półrolnym gospodarstwie hodowano: 378 owiec, 87 sztuk bydła rasy oldenburskiej, 68 świń, 38 koni i 24 kozy. Każdy pełnorolny gospodarz posiadał 88 mórg ziemi. We wsi mieszkał 1 krawiec, 1 szewc, 1 kowal, 1 piekarz oraz 1 właściciel gospody^[7].

W 1889 w Warzymicach zbudowana została stacja kolejowa na szlaku Berlin – Szczecin^[8]. W ostatnim rozkładzie przed wybuchem I wojny światowej (ważnym od 1 maja 1914 roku), na tej trasie kursowały 24 pary pociągów, z czego 8 par zatrzymywało się na wszystkich, bądź większości stacji i przystanków. Pociąg osobowy z Dworca Głównego w Szczecinie dojeżdżał wówczas w 10 do 12 minut. Kolejny odcinek do Kołbaskowa pokonywał w 8–9 minut.

8 kwietnia 1899 otwarto przystanek Klein Reinkendorf Ldb. na wąskotorowej linii kolejowej Kleinbahn Casekow–Penkun–Oder (CPO), który funkcjonował do 24 kwietnia 1945, gdy linia została zlikwidowana i rozebrana.

W 1925 Warzymice liczyły 396, w 1933 – 343, a w 1939 312 mieszkańców^[9].

Po przejęciu wsi przez polską administrację w 1945 roku początkowo używano nazwy Akowo^[10], nadanej przez pierwszych osadników – byłych żołnierzy Armii Krajowej^[11]. Nazwę Warzymice wprowadzono urzędowo rozporządzeniem Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947^[12].

Na byłych terenach rolniczych w obszarze wsi od 1997 roku rozwija się budownictwo mieszkaniowe, co w połączeniu z bliskością Szczecina powoduje osiedlanie się tutaj osób zawodowo związanych z tym miastem. Obecnie zlokalizowane są tutaj osiedla: Dębowe, Bursztynowe, Kresy I i II, Promyk, Różane, Tęczowe, Tęczowe Zakąty, Tęczowe Ogrody oraz Brzeziny.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.

Transport

Droga krajowa nr 13

Na granicy wsi przebiega droga krajowa nr 13 na odcinku Szczecin – Kołbaskowo – Rosówek, która w pobliskim Kołbaskowie przecina autostradę A6: Szczecin – Kołbaskowo (przejście graniczne do Niemiec) – Berlin (niemiecka autostrada A11).

Wzdłuż drogi znajduje się droga pieszo-rowerowa Szczecin – Rosówek.

Obwodnica Przecławia i Warzymic

Zgodnie z Programem Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 przyjętym 8 września 2015 roku, na liście projektów do realizacji znalazła się obwodnica Przecławia i Warzymic. Miała być to droga dwujezdniowa klasy GP (główna ruchu przyspieszonego), biegnąca od ronda imienia Hermana Hakena w Szczecinie w kierunku południowo-zachodnim. W rejonie skrzyżowania drogi krajowej nr 13 z drogą do miejscowości Siadło Górne obwodnica miała wejść w korytarz istniejącej DK13. W tym miejscu miało być zlokalizowane połączenie z planowaną zachodnią obwodnicą Szczecina. Następnie nowa trasa miała skręcić na południe, łącząc się z autostradą A6 w nowym węźle Kołbaskowo, który miał być zlokalizowany około 1,2 km na wschód od przeznaczonego do likwidacji obecnego węzła Szczecin Zachód d. Kołbaskowo, wybudowanego w połowie lat 30. ubiegłego wieku^[13].

12 października 2015 roku Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ogłosiła przetarg dla tej inwestycji w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Przewidywany termin rozpoczęcia prac w terenie to wiosna 2019 roku, a ich zakończenie to pierwsza połowa 2021 roku. Głównym wykonawcą budowy obwodnicy Przecławia i Warzymic wraz z nowym węzłem zintegrowanym Kołbaskowo została wybrana firma Energopol Szczecin S.A. (stosowne umowy zostały podpisane 9 marca 2018)^[14], która na początku lipca 2019 złożyła w szczecińskim sądzie rejonowym wniosek o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej. Zdolność firmy do dokończenia mocno opóźnionych lub nawet jeszcze nie rozpoczętych kontraktów miała stać się przedmiotem pogłębionej analizy prawnej GDDKiA^[15] sama zaś firma zadeklarowała chęć kontynuacji prac^[16][17]. 26 września 2019 wojewoda zachodniopomorski wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji z rygorem natychmiastowej wykonalności. Zakończenie realizacji inwestycji miało nastąpić w II kwartale 2021 roku^[18]. Obwodnica^[a] do użytku oddana została 31 sierpnia 2023 roku^[19].

Komunikacja miejska Szczecina w Warzymicach

Warzymice połączone są ze Szczecinem miejskimi liniami autobusowymi 241 i 243.

Kolej

W założeniach programu rządowego na lata 2020–2025 planowana jest budowa lokalnych przystanków kolejowych, z których jeden ma zostać umieszczony na granicy Warzymic i Przecławia^[8]. Ma on zostać włączony do sieci Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej w drugim etapie jej powstawania.

Kultura

W Warzymicach, mimo coraz bardziej miejskiego charakteru wsi, kultywowane jest coroczne obchodzenie dożynek^[20].

Zobacz też

• Szczecin
• Wielkie Miasto Szczecin

Uwagi

1. Ostatecznie powstała w dość okrojonej wersji względem inwestycji projektowanej w 2015: o około ⅓ krótszej długości (~4km) jedynie pomiędzy rondem imienia Hermana Hakena w Szczecinie w kierunku południowo-zachodnim do przecięcia z drogą krajową nr 13, oraz bez dwóch kluczowych węzłów – z projektowaną zachodnią obwodnicą Szczecina i nowego węzła Kołbaskowo na autostradzie A6.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144468
2. Wieś Warzymice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1455 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Aktualności Gminy Kołbaskowo, grudzień 2024, s. 2 [dostęp 2024-12-12] .
5. Relikty osady z V tysiąclecia odkryli archeolodzy w Warzymicach. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-24)].
6. Marek Łuczak, Historia i zabytki Gminy Kołbaskowo, Szczecin 2010, s. 296 (rozdz.: Warzymice).
7. Landbuch des Herzogtums Pommern – Schilderung der Zustände dieser Lande in der zweiten Hälfte des 19. Jahrhunderts (Anklam 1862–1868, 13 Bände) Teil II: Landbuch des Herzogtums Stettin, von Kammin und Hinterpommern; oder des Verwaltungsbezirks der Königlichen Regierung zu Stettin, Band 2: Randowscher Kreis und Allgemeines über die Kreise auf dem linken Oder-Ufer, Anklam 1865, [online].
8. Aktualności Gminy Kołbaskowo nr 62 (6)/2020.
9. Deutsche Verwaltungsgeschichte Pommern, Kreis Randow. [dostęp 2017-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-03)].
10. Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945–1948. Tadeusz Białecki (red.). Szczecin: Książnica Pomorska w Szczecinie, 2002, s. 231. ISBN 83-87879-34-7.
11. Warzymice – Klein Reinkendorf [online], przeclaw24.pl [dostęp 2011-09-30]  (pol.).
12. M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297, s. 6.
13. Aktualności Gminy Kołbaskowo nr 27 (2)/2017.
14. Umowa na realizację obwodnicy Przecławia i Warzymic w ciągu DK13 podpisana [online], www.gddkia.gov.pl [dostęp 2019-07-05] .
15. Upadek Energopolu. Co z inwestycjami w regionie [online], radioszczecin.pl [dostęp 2019-07-05]  (pol.).
16. Deklaracja po spotkaniu GDDKiA i Energopolu [online], radioszczecin.pl [dostęp 2019-07-05]  (pol.).
17. Firma Energopol Szczecin S.A. oświadczyła, iż zamierza kontynuować inwestycje GDDKiA O/Szczecin [online], www.gddkia.gov.pl [dostęp 2019-07-05] .
18. RynekInfrastruktury.pl: Można ruszać z robotami na obwodnicy Przecławia i Warzymic. Jest pozwolenie.
19. AdamA. Wosik AdamA., Można już jechać obwodnicą Przecławia i Warzymic [online], Radio Szczecin, 31 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-31]  (pol.).
20. GrzegorzS, Dożynki w Warzymicach: Bądźmy zjednoczeni! [online], przeclaw24.pl [dostęp 2021-04-21]  (pol.).

Bibliografia

• Marek Łuczak, Historia i zabytki Gminy Kołbaskowo. Geschichte und Denkmäler der Gemeinde Kolbitzow. Szczecin: Zapol, 2010. ISBN 978-83-751820-1-9, s. 296–313.