Widmontologia

Widmontologia lub widmologia (fr. hantologie, ang. hauntology)^[1][2] – filozoficzna idea przedstawiona w 1993 przez Jacques'a Derridę w książce Widma Marksa. Francuski termin „hantologie” jest połączeniem słów „hanter” (nawiedzać; ang. „haunt”) i „ontologie” (ontologia; ang. „ontology”) – brzmienie słowa „ontologie” jest zbliżone do „hantologie”. Termin odnosi się do „paradoksalnego stanu widma, które nie jest bytem, ani nie-bytem”.

Charakterystyka

Idea głosi, że teraźniejszość istnieje tylko w odniesieniu do przeszłości, i że społeczeństwo po końcu historii zacznie się kierować w stronę estetyk, które są obecnie postrzegane jako dziwne i staromodne, a więc w stronę „ducha” przeszłości. W tym wielu łączy widmontologię z literaturą cyberpunkową. Derrida utrzymuje że koniec historii będzie stanem nie do utrzymania.

Nazwa widmontologia pochodzi ze wstępu do Manifestu Komunistycznego: „po Europie krąży widmo, widmo komunizmu”. Derrida twierdzi, że duch Karola Marksa po 1989 jest jeszcze bardziej obecny. Ignorancja zachodnich społeczeństw wobec rozmaitych wojen, ludobójstw i katastrof humanitarnych powoduje, że będzie on nawiedzał zachodnie społeczeństwa, przyczyniając się do odrodzenia zainteresowania komunizmem. Ideę Derridy krytykowało wielu filozofów m.in. Jürgen Habermas i Richard Rorty.

Przypisy

1. AndrzejA. Marzec AndrzejA., Widmontologia jako teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności, Fundacja Bęc Zmiana, 2015, ISBN 978-83-62418-49-7 . Brak numerów stron w książce
2. Widmologie – teoria literatury / krytyka / interpretacja, „Teksty Drugie”, 2, tekstydrugie.pl, 2016 [dostęp 2021-06-03]  (pol.).