Wielgie (gmina)

Wielgie
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	lipnowski
TERC	0408092
Wójt	Sławomir Sadowski (2024)
Powierzchnia	133,83 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 6817
• gęstość	51,0 os./km²
Nr kierunkowy	54
Tablice rejestracyjne	CLI
	Adres urzędu:ul. Starowiejska 8; 87-603 Wielgie
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	17
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Wielgie
	Położenie na mapie Polski Wielgie
	52°44′N 19°16′E/52,741047 19,262508
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Wielgie (do 1954 gmina Czarne) – gmina wiejska w Polsce w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Siedzibą gminy jest Wielgie.

Według danych z 31 grudnia 2012^[2] gminę zamieszkiwało 6817 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[3] gminę zamieszkiwało 6691 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[4] gmina Wielgie ma obszar 133,83 km², w tym:

użytki rolne: 73%
użytki leśne: 16%

Gmina stanowi 13,18% powierzchni powiatu.

Gmina znajduje się w południowej części ziemi dobrzyńskiej, ma typowo rolniczy charakter. W gminie są cztery szkoły podstawowe. Wokół nieskażonego cywilizacją Jeziora Orłowskiego utworzono Obszar chronionego krajobrazu. Odpowiednia infrastruktura, wydzielone tereny rekreacyjne, pobliskie lasy i jeziora stanowią dogodną bazę do rozwoju turystyki. Gmina przyciąga amatorów grzybobrania, wędkarstwa i odpoczynku na łonie natury.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	6544	100	3274	50	3270	50
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	48,9		24,5		24,4

Piramida wieku mieszkańców gminy Wielgie w 2014 roku^[1].

Zabytki

Wykaz zarejestrowanych zabytków nieruchomych na terenie gminy^[5]:

drewniany kościół pod wezwaniem św. Michała z 1793 roku w miejscowości Czarne, nr A/434 z 15.11.1982 roku
zespół dworski w Nowej Wsi, obejmujący: drewniany dwór z 1848; spichrz z pierwszej połowy XIX w.; park z przełomu XIX/XX w., nr 349/A z 29.06.1994 roku
drewniany kościół parafii pod wezwaniem św. Wawrzyńca, z połowy XVIII w. w Wielgiem, nr A/430 z 10.11.1982 roku
zespół dworski z przełomu XIX/XX w. w Wielgiem, obejmujący: dwór; park; budynek gospodarczy, nr 265/A z 20.06.1988 roku
zespół dworski z drugiej połowy XIX w. w Witkowie, obejmujący: dwór; park, nr A/20/1-2 z 20.03.2000 roku
zespół dworski w Wylazłowie, obejmujący: dwór z ok. 1930; park z 1900; dom mieszkalny, nr 402/A z 16.04.1997 roku
kościół parafii pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny z lat 1873-1875 w Zadusznikach, nr A/425 z 08.05.1988 roku
zespół dworski z końca XIX w. w Zadusznikach, obejmujący: dwór; park, nr 336/A z 07.02.1994 roku.

Niezarejestrowanym zabytkiem jest dwór w Olesznie.

Sołectwa

Bętlewo, Czarne, Czerskie Rumunki, Nowa Wieś, Oleszno, Piaseczno, Płonczyn, Rumunki Tupadelskie, Suradówek, Suszewo, Teodorowo, Tupadły, Wielgie, Witkowo, Zaduszniki, Zakrzewo, Złowody.

Miejscowości

Według TERYT w gminie znajdują się miejscowości:

Bałdowo – wieś
Będzeń – wieś
Bętlewo – wieś
Czarne – wieś, (Czarne-Kolonia – cz. m.)
Czerskie Rumunki – wieś (Ślewo – cz. m.)
Kamienne Brody – wieś
Lipiny – wieś
Nowa Wieś – wieś, (Chalinek – cz. m., Kolonia Nowowiejska – cz. m.)
Oleszno – wieś
Orłowo – wieś, (Karolewo – cz. m., Krzyżówki – cz. m.)
Piaseczno – wieś, (Józefowo – cz. m.)
Płonczyn – wieś
Płonczynek – wieś
Podkłokock – kolonia
Rumunki Oleszeńskie – kolonia
Rumunki Tupadelskie – wieś
Rumunki Witkowskie – kolonia
Suradówek – wieś
Suszewo – wieś
Szczepanki – wieś
Teodorowo – wieś
Tupadły – wieś
Wielgie – wieś, (Miodusy – cz. m.)
Witkowo – wieś, (Gołąbki – przysiółek)
Wylazłowo – osada
Zaduszniki – wieś, (Podlasie – cz.m.)
Zakrzewo – wieś
Złowody – wieś, (Kurowo – przysiółek)

Sąsiednie gminy

Dobrzyń nad Wisłą, Fabianki, Lipno, Skępe, Tłuchowo

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Wielgie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Bank Danych Lokalnych. GUS. [dostęp 2013-10-07]. (pol.).
↑ Gmina Wielgie (kujawsko-pomorskie) » mapy, nieruchomości, GUS, szkoły, regon, kody pocztowe, wynagrodzenie, bezrobocie, zarobki, edukacja, tabele, demografia, przedszkola, statystyki, urzędy [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-11] (pol.).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 55–56. [dostęp 2012-02-13].

[populacja2016-1] Gmina Wielgie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[autonazwa2-2] Bank Danych Lokalnych. GUS. [dostęp 2013-10-07]. (pol.).

[3] Gmina Wielgie (kujawsko-pomorskie) » mapy, nieruchomości, GUS, szkoły, regon, kody pocztowe, wynagrodzenie, bezrobocie, zarobki, edukacja, tabele, demografia, przedszkola, statystyki, urzędy [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-11] (pol.).

[autonazwa1-4] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[5] Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 55–56. [dostęp 2012-02-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Wsie	Bałdowo Będzeń Bętlewo Czarne Czerskie Rumunki Kamienne Brody Lipiny Nowa Wieś Oleszno Orłowo Piaseczno Płonczyn Płonczynek Rumunki Tupadelskie Suradówek Suszewo Szczepanki Teodorowo Tupadły Wielgie Witkowo Zaduszniki Zakrzewo Złowody
Kolonie	Podkłokock Rumunki Oleszeńskie Rumunki Witkowskie
Osada	Wylazłowo
Części wsi	Chalinek Czarne-Kolonia Józefowo Karolewo Kolonia Nowowiejska Miodusy Podlasie Ślewo
Przysiółki wsi	Gołąbki Kurowo

Przynależność wojewódzka	gubernia płocka (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–38) woj. pomorskie (II RP) (1938–39) woj. pomorskie (PRL) (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta	Bobrowniki (do 1870) Dobrzyń nad Wisłą Kikół (do 1870) Lipno Skępe (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bobrowniki Brudzeń (do 19?? →) Chalin (do 1954) Chrostkowo (od 1973) Czarne (do 1954) Czernikowo (od 1929) Dobrzejewice (do 1954) Dobrzyń nad Wisłą (od 1973) Jastrzębie (do 1954) Kikół Kłokock (do 1954) Ligowo (1921–54) Lipno (od 1973) Łąkie (do 1874) Mazowsze (do 1954) Narutowo (1932–44 i 1947–54) Nowogród (do 1954) Obrowo (1868–1929) Oleszno (1868–1930) Osiek (do 1921) Osiek nad Wisłą (do 1868) Ossówka (Osówka) (do 1954) Skępe (1932–54) Skępe (do 1932 i od 1973) Szpetal (Górny) Tłuchowo Wielgie (od 1973) Zaduszniki (do 1868 i 1930–54)
Gromady (1954–72)	Barany (1954–59) Bobrowniki (1954–72) Brzeźno (1954–59) Chalin (1954–71) Chrostkowo (← 1956–72) Ciechocin (1954–55 →) Czarne (1954–68) Czernikowo (1954–72) Dobrzyń nad Wisłą (1959–72) Dyblin (1954–59) Działyń (1954–55 →) Fabianki (1954–55 →) Głodowo (1954–61) Głogowo (1954 →) Grochowalsk (1954–72) Huta (1954–59) Jankowo (1954–68) Jasień (1954–59) Jastrzębie (1954–68) Karnkowo (1954–71) Kikół (1954–72) Kukowo (1954–68) Lenie Wielkie (1954–59) Ligowo (1954–55 →) Lipno (1969–72) Łąkie (1954–61) Łążyn (1954–55 →) Łochocin (1954–71) Makówiec (1954–59) Mazowsze (1954–71) Mierzynek (1954 →) Mokowo (1954–61) Moszczonne (1954–68) Mysłakówko (1954–71) Nasiegniewo (1954–57 →) Nowogród (1954–55 →) Obrowo (1954–55 →) Osiek nad Wisłą (1954–55 →) Osówka (1954–71) Ostrowite (1954–59) Pokrzywno (1954–59) Radomice (1954–72) Skępe (1954–72) Stalmierz (← 1956–59) Sumin (1954–59) Szpetal Górny (1954–55 →) Świętosław (1954–55 →) Tłuchowo (1954–72) Wielgie (1954–72) Wioska (1954–59) Witoszyn Stary (1954–55 →) Wola (1954–71) Wólka (1954–68) Zaduszniki (1954–68)

Miasta	Bobrowniki Dobrzyń nad Wisłą Kikół Lipno Skępe
Gminy miejskie	Lipno
Gminy miejsko-wiejskie	Bobrowniki Dobrzyń nad Wisłą Kikół Skępe
Gminy wiejskie	Chrostkowo Lipno Tłuchowo Wielgie