Wielka Kępa (województwo kujawsko-pomorskie)

Wielka Kępa

wieś
Widok z powietrza
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	bydgoski
Gmina	Dąbrowa Chełmińska
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-070[2]
Tablice rejestracyjne	CBY
SIMC	0084215
Położenie na mapie gminy Dąbrowa Chełmińska Wielka Kępa
Położenie na mapie Polski Wielka Kępa
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Wielka Kępa
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego Wielka Kępa
53°09′52″N 18°12′35″E/53,164444 18,209722[1]

Wielka Kępa – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Dąbrowa Chełmińska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Położenie

Miejscowość położona jest w gminie Dąbrowa Chełmińska, powiecie bydgoskim, na skraju historycznej Ziemi Chełmińskiej. Wieś rozlokowana jest na terasie nadzalewowej doliny Wisły. Miejscowość znajduje się w obrębie Fordońskiego Przełomu Wisły.

Charakterystyka

Wielka Kępa jest miejscowością niesołecką, wchodzącą w skład sołectwa Mozgowina, w gminie Dąbrowa Chełmińska. Większość obiektów życia codziennego (szkoła, poczta, przychodnia, apteka, PKS, PKP), znajduje się w pobliskim Ostromecku.

Przyroda i rekreacja

Wieś położona jest na obszarze o wysokich walorach przyrodniczych i rekreacyjnych. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się Rezerwat przyrody Wielka Kępa, a na zboczu doliny Wisły – Rezerwat przyrody Las Mariański. Oba rezerwaty chronią siedliska leśne: łęg wiązowo-jesionowy, jesionowo-olszowy, grąd subkontynentalny, buczynę niżową oraz kontynentalny bór mieszany. W 2003 wieś włączono w obszar Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Wielka Kępa objęta jest także siecią obszarów Natura 2000 pn.: Dolina Dolnej Wisły (obszar specjalnej ochrony ptaków) i Solecka Dolina Wisły.

Historia

Geneza wsi ma związek z osadnictwem olęderskim w dolinie zalewowej Wisły w XVII wieku, popieranym przez szlacheckich właścicieli majątku ostromeckiego^[3]. Pierwszymi osadnikami byli mennonici, którzy uzyskali ziemię jako czasową dzierżawę, spełniając za użytkowanie gruntów okresowe opłaty w formie czynszów pieniężnych. Warunki pracy, choć utrudnione przez okresowe zalewy Wisły, rekompensowane były wolnością osobistą chłopów. Nizina nadwiślańska posiadała tu urodzajne mady, powstałe w wyniku osadzania się ilastych i organicznych substancji w czasie wylewów rzeki. W czasie przyborów wody rozdzielała się na kilka wysp^[3]. W XVIII i XIX wieku wieś skolonizowana przez olędrów słynęła z wysokiej kultury rolnej^[3].

Ze spisu majątku ostromeckiego z 1787 roku wynika, że w Wielkiej Kępie mieszkało 116 osób. Natomiast z zestawienia podatkowego i spisu ludności w 1812 roku wynika, że wieś zaliczała się do najbogatszych w majoracie ostromeckim^[3]. W I połowie XIX wieku nastąpiła kolonizacja niemiecka w wyniku zmian strukturalnych wynikających z pruskiej ustawy uwłaszczeniowej. We wsi przeważali mało- i średniorolni chłopi. W 1882 roku znajdowało się tu ogółem 28 budynków, w tym 8 domów mieszkalnych, zamieszkanych przez 79 osób, w tym 8 katolików i 71 ewangelików. Miejscowość należała do parafii katolickiej i ewangelickiej w Ostromecku, natomiast dzieci uczęszczały do szkoły w Mozgowinie^[3].

Galeria zdjęć

• 
  Kierunkowskaz od drogi prowadzącej z Ostromecka
• 
  Tablica informacyjna sołectwa Mozgowina-Wielka Kępa

Zobacz też

• Rezerwat przyrody Wielka Kępa

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146057
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1462 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
3. Zdzisław Raszeja: Ostromecko i okolice. Bydgoszcz: Wydawnictwo Margrafsen, 2002, s. 25-28. ISBN 83-87070-78-5. (pol.).