Wielka Sowa

Wielka Sowa

Wielka Sowa od strony Rościszowa
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Położenie	Pieszyce
Pasmo	Sudety Środkowe, Góry Sowie
Wysokość	1015[1] m n.p.m.
Wybitność	485 m
Położenie na mapie Sudetów Wielka Sowa
50°40′48,57″N 16°29′07,79″E/50,680158 16,485497
Multimedia w Wikimedia Commons

Wielka Sowa od strony Pieszyc

Masyw Wielkiej Sowy widziany na szlaku z Rościszowa

Wielka Sowa od strony Rościszowa na czerwonym szlaku

Wielka Sowa od południowego zachodu

Wielka Sowa

Wierzchołek Wielkiej Sowy

Wieża widokowa na Wielkiej Sowie

Kaplica na Wielkiej Sowie

Kaplica na Wielkiej Sowie

Wielka Sowa – widok od strony Waligóry

Zniszczony drzewostan na Wielkiej Sowie

Widok na Masyw Ślęży z Wieży na Wielkiej Sowie

Krzyż na pamiątkę śmierci 4 l. chłopca, 1851

Wielka Sowa (niem. Hohe Eule, po 1945 przez krótki okres pol. Góra Sowia^[2], 1015 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Gór Sowich w Sudetach Środkowych, w województwie dolnośląskim^[1]; należy do Korony Gór Polski oraz Korony Gór Dolnego Śląska^[3].

Położenie i opis

Góra leży w dorzeczu Odry, a dokładniej na granicy między dorzeczami jej dopływów – Bystrzycy i Nysy Kłodzkiej.

Góra zbudowana jest ze skał metamorficznych z prekambru^[1].

Zbocza Wielkiej Sowy są znakomitymi terenami narciarskimi^[1]. Wokół Wielkiej Sowy dostępnych jest mnóstwo szlaków turystycznych, tras rowerowych oraz sowiogórskich tras do narciarstwa biegowego. Znajdujący się tu wyciąg orczykowy i trasy zjazdowe są nieczynne od 2011 roku^[4]. Dzierżawca terenu stara się o rozbudowę i uruchomienie stacji narciarskiej z prawdziwego zdarzenia.

Wieża widokowa

Na szczycie Wielkiej Sowy znajduje się betonowa wieża widokowa wybudowana w roku 1906^[1]. Z racji położenia w środkowej części Sudetów jest wspaniałym punktem widokowym^[1]. W drugiej połowie XIX wieku zainicjowano budowę pierwszej drewnianej wieży widokowej na wierzchołku góry. Jej uroczyste oddanie do użytku odbyło się w lipcu 1885 roku^[1]. Konstrukcja ta znajdowała się około 30 metrów na południe od miejsca, gdzie obecnie stoi żelbetowa wieża. Drewniana konstrukcja przetrwała jednak tylko do 1904 roku^[1]. Jeszcze w tym samym roku powstał plan wzniesienia nowej, drewnianej konstrukcji. Ostatecznie stało się inaczej. Prezes dzierżoniowskiego Towarzystwa Sowiogórskiego Richard Tamm przeforsował ideę budowy trwałej kamienno-żelbetowej wieży. Prace przy jej wznoszeniu rozpoczęły się w lipcu 1905 roku, a uroczyste otwarcie, które odbyło się 24 maja 1906 roku, zgromadziło tłumy ludzi. Wieży nadano wówczas imię Ottona von Bismarcka (Bismarckturm)^[1]. Miała ona 25 m wysokości, średnicę 8 m u podstawy i 4 m u góry, a we wnętrzu, oświetlonym 3 oknami z kolorowymi witrażami przedstawiającymi sceny z życia Bismarcka, można było podziwiać popiersie kanclerza autorstwa Harro Magnussena(inne języki)^[5].

Na tarasie widokowym podziwiano panoramy od Śnieżnika po Śnieżkę oraz od Wzgórz Trzebnickich po Broumovské stěny. Tuż po II wojnie światowej wieży nadano imię Władysława Sikorskiego, a 27 września 1981 polskiego turysty i krajoznawcy Mieczysława Orłowicza^[1], lecz nazwy te nie przyjęły się. Wieża była jedną z atrakcji Gór Sowich, jednak nie remontowana popadała w ruinę. Już w połowie lat 60. XX w. żelazne schody wewnątrz konstrukcji groziły zawaleniem^[6], a z czasem ze względów bezpieczeństwa wieża została zamknięta. Stan taki trwał do 2005 r.

Dopiero gdy zarządcą wieży i otaczającego ją terenu została Gmina Pieszyce udało się wykonać generalny remont wieży i w dniu 24 maja 2006 r. na nowo udostępnić obiekt turystom^[7]. Wizerunek wieży stał się symbolem Pieszyc, znajduje się w herbie tego miasta^[8]. Ponowny remont wieży rozpoczął się w sierpniu 2021 r.^[9] Planowane zamknięcie wieży dla turystów potrwa do 2023 r.

Główne szlaki na szczyt prowadzą z Przełęczy Jugowskiej, Sokolej i Walimskiej, jednak istnieje wiele alternatywnych szlaków^[10]. Masyw położony jest w Parku Krajobrazowym Gór Sowich^[1].

Szlaki turystyczne

Piesze na szczyt^[11][12]:

• z przełęczy Sokolej (↑ 1 godz, ↓ 0:40 godz),
• z przełęczy Jugowskiej przez Przełęcz Kozie Siodło (↑ 1:30 godz, ↓ 1:10 godz),
• z Kamionek (↑ 2:15 godz, ↓ 1:40 godz)
• i z Kamionek (↑ 2:15 godz, ↓ 1:40 godz)
• i z Rościszowa przez Przełęcz Walimską (↑ 3:20 godz, ↓ 2:50 godz)
• i z Lasocina przez Starą Jodłę (↑ 1:45 godz, ↓ 1:25 godz)
• z Pieszyc (↑ 3:05 godz, ↓ 2:15 godz)
• z Walimia (↑ 1:55 godz, ↓ 1:10 godz)
• z przełęczy Walimskiej (↑ 1 godz, ↓ 0:40 godz)
• z Przełęczy Woliborskiej przez Leśny Dworek i Trzy Buki
• z Sokolca przez schronisko Sowa (↑ 1:20 godz, ↓ 0:50 godz).
• Wielka Sowa – Polana Potoczkowa – Przełęcz Walimska – Jelenia Polana – Przełęcz Sokola^[13]

Rowerowy:

• z przełęczy Jugowskiej na przełęcz Sokola

Narciarski:

• czerwony do Andrzejówki.

Zobacz też

• Carl Wiesen
• Wieża widokowa na Wielkiej Sowie
• Schronisko Sowa
• Schronisko „Orzeł”

Przypisy

1. Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 427–430. ISBN 83-85773-12-6.
2. Mapa WIG z 1947.
3. Korona Gór Dolnego Śląska - wspaniałe szczyty czekają na Ciebie [online], Korona Gór Dolnego Śląska - wspaniałe szczyty czekają na Ciebie [dostęp 2024-05-09]  (pol.).strona główna serwisu
4. UMU. Pieszyce UMU., Jest decyzja w sprawie wyciągu na Wielką Sowę! [online], www.pieszyce.pl [dostęp 2017-05-06] .
5. Wieża Widokowa na Wielkiej Sowie.
6. R. Wytyczak: Wieże zaniedbane, w: „Wierchy” R. 36 (1967), Kraków 1968, s. 240.
7. turystyka [online], www.pieszyce.pl [dostęp 2020-05-14] .
8. Znaczki Turystyczne. No. 130 Wielka Sowa. Wieża widokowa [online], www.znaczki-turystyczne.pl [dostęp 2020-05-14] .
9. Wieża na Wielkiej Sowie zamknięta do 2023 roku - Nasze Sudety [online], naszesudety.pl [dostęp 2022-08-29] .
10. Szlaki turystyczne [online], pieszyce.pl [dostęp 2020-05-14] .
11. Wielka Sowa – mapa szlaków turystycznych [online], mapa-turystyczna.pl [dostęp 2020-05-14]  (pol.).
12. Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-02-25].
13. Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 2016-08-28.

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1995, ISBN 83-85773-12-6.
• Sudety Środkowe. Skala 1:40 000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9.
• Góry Sowie. Mapa turystyczna, skala 1:35 000. D. Jończy, R. Fronia, P. Pietrzak (red.). Jelenia Góra: Galileos, 2007/2008. ISBN 978-83-60975-44-2. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Sowia Góra, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 98 .
• Wielka Sowa. naszesudety.pl, 2005-04-24. [dostęp 2016-04-29].
• Wieża Widokowa na Wielkiej Sowie. pieszyce.pl, 2015-02-23. [dostęp 2016-04-29].
• Widok z kamer na Wielkiej Sowie
• Rodzinny szlak – Wielka Sowa