Wincuk Wiaczorka

Wincuk Wiaczorka
Data urodzenia	7 lipca 1961
	Przewodniczący Partii BNF
Okres	od 1999; do 9 grudnia 2007
Przynależność polityczna	Partia BNF
Poprzednik	Zianon Pazniak
Następca	Lawon Barszczeuski
	Pierwszy wiceprzewodniczący Partii BNF
Okres	od 9 grudnia 2007
Przynależność polityczna	Partia BNF
Poprzednik	Alaksiej Janukiewicz
	Wiceprzewodniczący Białoruskiego Frontu Ludowego
Okres	od 1995; do 1999
Przynależność polityczna	Białoruski Front Ludowy
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wincuk (Walancin) Ryhorawicz Wiaczorka (biał. Вінцук (Валянцін) Рыгоравіч Вячорка, ros. Винцук (Валентин) Григорьевич Вечёрко, Wincuk (Walentin) Grigorjewicz Wieczorko; ur. 7 lipca 1961 w Brześciu) – białoruski polityk i działacz społeczny, od 1979 roku aktywny uczestnik białoruskiego ruchu narodowo-demokratycznego, w latach 1999–2007 przewodniczący Partii BNF; filolog, nauczyciel języka i kultury białoruskiej; wielokrotnie aresztowany.

Życiorys

Urodził się 7 lipca 1961 roku w Brześciu, w obwodzie brzeskim Białoruskiej SRR, ZSRR^[1]. W 7. klasie przeprowadził się do Mińska^[2]. W 1983 roku ukończył studia na^[1] Wydziale Filologii^[2] Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego im. Włodzimierza Lenina, uzyskując wykształcenie nauczyciela języka i kultury białoruskiej. W 1986 roku ukończył aspiranturę w Instytucie Językoznawstwa Akademii Nauk Białoruskiej SRR^[1].

Pracował jako wykładowca w Mińskim Państwowym Instytucie Pedagogicznym. Od 1988 roku był dziennikarzem i zastępcą redaktora naczelnego czasopisma „Spadczyna” (pol. Spuścizna). Od 1990 roku pracował jako nauczyciel w Białoruskim Liceum Humanistycznym^[1] (według innego źródła obie te funkcje sprawował od 1 stycznia 1991 roku)^[2].

Działalność polityczna

Od 1979 roku aktywnie uczestniczył w białoruskim ruchu narodowo-demokratycznym. Był współzałożycielem i przewodniczącym grup i organizacji młodzieżowych: „Majstrouni” (1979–1984), „Tałaki” (1986–1989) i Konfederacji Białoruskich Stowarzyszeń Młodzieżowych (1988–1989)^[1]. Dwukrotnie bezskutecznie kandydował na deputowanego parlamentu: w 1990 roku do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR XII kandencji i 1995 roku do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji^[2]. Od 1995 roku był założycielem i przewodniczącym pozarządowej, społecznej organizacji oświatowej – Centrum „Supolnaść”. W latach 1999^[1]–2000^[2] pełnił funkcję przewodniczącego grupy roboczej Zgromadzenia Organizacji Pozarządowych Białorusi^[1].

W 1988 roku był jednym z założycieli i członkiem Komitetu Organizacyjnego Białoruskiego Frontu Ludowego. Stał na czele Komisji ds. Dokumentów Programowych, wchodził w skład Sejmu BFL (organu zarządzającego). W latach 1995–1999 był wiceprzewodniczącym BFL. W 1999 roku doszło do rozłamu we Froncie, w wyniku którego powstały dwa ugrupowania: Konserwatywno-Chrześcijańska Partia – BNF pod kierownictwem Pazniaka oraz Partia BNF, na czele której stanął Wincuk Wiaczorka. Od tego czasu pełnił funkcję przewodniczącego Partii BNF oraz organizacji społecznej BNF „Odrodzenie”^[1]. 17 grudnia 2005 roku został ponownie wybrany na te stanowiska. 9 grudnia 2007 roku, na kolejnym zjeździe partii, zastąpił go Lawon Barszczeuski. Wiaczorka został wybrany na pierwszego wiceprzewodniczącego i szefa Komisji ds. Działalności Międzynarodowej. Jego kandydaturę na to stanowisko poparło 173 z 237 delegatów partii^[2].

W czasie wyborów prezydenckich w 2006 roku Wincuk Wiaczorka był mężem zaufania wspólnego kandydata sił demokratycznych Alaksandra Milinkiewicza. Od maja 2007 roku jest współprzewodniczącym Rady Politycznej Zjednoczonych Sił Demokratycznych, odpowiadając za pracę informacyjno-mobilizacyjną i stosunki międzynarodowe^[2].

W marcu 2010 została zarejestrowana jego kandydatura do Rady Miejskiej w Mińsku^[3]

Represje

Wincuk Wiaczorka był wielokrotnie aresztowany i obciążany karami finansowymi za udział w masowych akcjach społecznych. W kwietniu 1996 roku, po manifestacji Czarnobylska droga, na znak protestu w areszcie odmawiał przyjmowania pokarmu. Sprawa karna dotycząca tych wydarzeń trwała do 1998 roku. Wiaczorka oskarżony był wówczas o wywieranie presji na milicję^[1].

Życie prywatne

Wincuk Wiaczorka swobodnie posługuje się kilkoma europejskimi językami. W książce „Kto jest kim w Białorusi” opisany został następująco: Intelektualista (…) o wszechstronnym wykształceniu, erudyta, w kontaktach dokładny i obowiązkowy, dobrze wychowany. (…) umiejący pozyskiwać sojuszników i prowadzić rozmowy z oponentami^[1]. Mieszka w pobliżu Zalewu Cniańskiego, w północnej części Mińska^[4]. Był żonaty z działaczką kulturalną i producentem muzycznym Aryną Wiaczorką, mają razem trójkę dzieci: Franciszka, Radosławę i Rużanę. Obecnie jest rozwiedziony^[2].

Publikacje

Wincuk Wiaczorka opublikował liczne wystąpienia w białoruskich i zagranicznych periodykach o tematyce społeczno-politycznej. Jest autorem m.in.:

Prawapis. Sproba suczasnaje narmalizacyi. „Spadczyna”. 5, 1995. (biał.). ;
Pra hierb i sciah. Mińsk: 1993. (biał.)..

Odznaczenia

Medal 100-lecia Białoruskiej Republiki Ludowej – 2019^[5]
Medal Franciszka Skaryny – Zjednoczony Gabinet Przejściowy Białorusi, 2024^[6]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Kto… ↓, s. 278–279
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Вячорка Винцук/Валентин Григорьевич. who.bdg.by. [dostęp 2017-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-17)]. (ros.).
↑ Янукевіча, Вячорку, Івашкевіча зарэгістравалі. Nasza Niwa, 2010-03-25. [dostęp 2017-04-26]. (biał.).
↑ Андрэй Ляховіч, Валер Булгакаў, Валер Карбалевіч, Віталь Сіліцкі. Аўтарытарны эрзац выбарчай кампаніі. „ARCHE Paczatak”. 11, s. 7, 2008. Mińsk: Redakcyja czasopisu „Arche-Paczatak”. ISSN 1392-9682. (biał.).
↑ Siarhiej Nawumczyk: Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100. svaboda.org, 27 marca 2019. [dostęp 2024-08-25]. (biał.).
↑ АПК узнагародзіў Вячорку, Някляева, Смулкову, Сурвілу, Шупу і іншых за ўнёсак у захаваньне і папулярызацыю беларускай мовы. svaboda.org, 21 lutego 2024. [dostęp 2025-01-12]. (biał.).

Bibliografia

Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”: Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 313, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.

[a-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Kto… ↓, s. 278–279

[b-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Вячорка Винцук/Валентин Григорьевич. who.bdg.by. [dostęp 2017-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-17)]. (ros.).

[d-3] Янукевіча, Вячорку, Івашкевіча зарэгістравалі. Nasza Niwa, 2010-03-25. [dostęp 2017-04-26]. (biał.).

[c-4] Андрэй Ляховіч, Валер Булгакаў, Валер Карбалевіч, Віталь Сіліцкі. Аўтарытарны эрзац выбарчай кампаніі. „ARCHE Paczatak”. 11, s. 7, 2008. Mińsk: Redakcyja czasopisu „Arche-Paczatak”. ISSN 1392-9682. (biał.).

[5] Siarhiej Nawumczyk: Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100. svaboda.org, 27 marca 2019. [dostęp 2024-08-25]. (biał.).

[6] АПК узнагародзіў Вячорку, Някляева, Смулкову, Сурвілу, Шупу і іншых за ўнёсак у захаваньне і папулярызацыю беларускай мовы. svaboda.org, 21 lutego 2024. [dostęp 2025-01-12]. (biał.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]