Witold Kieżun
 Witold Kieżun (2014) | |
| Data i miejsce urodzenia |
6 lutego 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 czerwca 2021 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Tytuł naukowy |
profesor nauk ekonomicznych |
| Alma Mater | |
| Rodzice |
Witold, Leokadia z d. Bokun |
| Małżeństwo |
Danuta Magreczyńska |
| Dzieci |
Krystyna Macqueron, Witold Olgierd Kieżun |
| Odznaczenia | |
              
| |
| Strona internetowa | |
 Witold Kieżun podczas powstania warszawskiego (23 sierpnia 1944) | |
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
6 lutego 1922 |
|---|---|
| Data śmierci |
12 czerwca 2021 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
Witold Jerzy Kieżun (ur. 6 lutego 1922 w Wilnie, zm. 12 czerwca 2021 w Warszawie[1][2][3]) – polski ekonomista, profesor nauk ekonomicznych, teoretyk zarządzania, przedstawiciel polskiej szkoły prakseologicznej, w ramach której rozwijał prakseologiczną teorię organizacji i zarządzania.
Podczas II wojny światowej działacz konspiracyjny, żołnierz Armii Krajowej, podporucznik czasu wojny, uznawany za jednego z największych bohaterów powstania warszawskiego, a następnie więzień radzieckich łagrów.
Był uczniem Tadeusza Kotarbińskiego i Jana Zieleniewskiego, pracował naukowo na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Został nagrodzony doktoratami honoris causa czterech uczelni. Autor kilkudziesięciu książek i skryptów naukowych, a także kilkuset artykułów, referatów i rozdziałów w zbiorowych monografiach oraz dwóch pozycji literackich i szeregu utworów muzyki fortepianowej.
Był honorowym członkiem Komitetu Polskiej Akademii Nauk, a także honorowym obywatelem miasta stołecznego Warszawy[4]. Kawaler Orderu Virtuti Militari, Orderu Odrodzenia Polski III klasy, a także wielu innych odznaczeń państwowych.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Wilnie w rodzinie lekarzy: Witolda i Leokadii z d. Bokun[5]. Po śmierci ojca[5] w 1931 przeniósł się z matką z Wilna do Warszawy. W 1939 zdał maturę w Gimnazjum i Liceum im. Ks. Józefa Poniatowskiego w Warszawie.
Po wybuchu II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej pracował jako szklarz, zajmował się również rozprowadzaniem podziemnej prasy. Od 1939 brał udział w działalności konspiracyjnej i kształcił się. W 1942 ukończył studia w Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki (dawniejszej Wawelberga i Rotwanda) uzyskując dyplom technika – inżyniera budowy maszyn, w tym samym roku podjął studia na Wydziale Prawa tajnego Uniwersytetu Warszawskiego[5].
Służył w Komendzie Głównej Armii Krajowej, Zgrupowaniu Pułku Baszta, batalionie „Karpaty”, kompanii „K-4” (łączności), a od 1944 w batalionie „Gustaw” NOW-AK. Od 1944 jego mieszkanie było magazynem broni.
Od sierpnia 1944 walczył w powstaniu warszawskim w stopniu kaprala podchorążego pod ps. „Wypad”. Służył w oddziale do zadań specjalnych „Harnaś” w batalionie „Gustaw”[5]. Uczestniczył m.in. w akcji zdobycia Poczty Głównej (plac Napoleona, dziś Powstańców Warszawy), Komendy Policji (na Krakowskim Przedmieściu 1) i parafialnego domu kościoła Świętego Krzyża (Krakowskie Przedmieście 3).
Podczas zwycięskiego szturmu na Pocztę Główną, samodzielnie wziął do niewoli 14 jeńców niemieckich z zaciętym pistoletem maszynowym MP 40[5] (przy czym pozyskał ręczny karabin maszynowy, 14 karabinów oraz 2000 sztuk amunicji)[6]. W sierpniu 1944 odznaczono go Krzyżem Walecznych. 23 września 1944 został odznaczony bezpośrednio podczas walk przez gen. Bora-Komorowskiego Orderem Virtuti Militari[5], a w październiku 1944 roku awansował do stopnia podporucznika.
Po powstaniu uciekł z niemieckiego transportu wiozącego żołnierzy-powstańców do obozów jenieckich. Dostał się do Krakowa, nawiązał kontakt z tamtejszą AK. W marcu 1945 został aresztowany przez NKWD. Przesłuchanie odbyło się na Montelupich[5]. Nie ujawnił żadnych nazwisk, nie przyznał się do swojej podziemnej działalności (zgodnie z zakazem ujawniania się, wydanym przez gen. Okulickiego). 23 maja 1945 przewieziony do łagru radzieckiego w Krasnowodsku w Turkmeńskiej SRR (obecnie Turkmenistan), na obrzeżu pustyni Kara-kum[5]. Tam doświadczył skrajnej formy wyczerpania. Chory na zapalenie płuc trafił do obozowego „szpitala”, w którym podczas czteromiesięcznego pobytu przeszedł dodatkowo tyfus, dystrofię, świnkę, świerzb oraz beri-beri, skrajną formę awitaminozy[7]. Do kraju powrócił na mocy amnestii w 1946. Był jeszcze więziony przez Urząd Bezpieczeństwa w Złotowie[8].
Po wyjściu na wolność rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył w 1949. W tym samym roku wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego[9]. Następnie pracował w Narodowym Banku Polskim. Był współorganizatorem Rewolucyjnego Komitetu Destalinizacji.
.jpg)
W 1964 uzyskał stopień doktora w Szkole Głównej Planowania i Statystyki, a w 1969 habilitował się. W 1971 został kierownikiem Zakładu Prakseologii Polskiej Akademii Nauk. Z funkcji tej usunięto go w 1973 z inicjatywy tamtejszej POP. Następnie był kierownikiem Zakładu Teorii Organizacji Instytutu Organizacji i Kierowania Uniwersytetu Warszawskiego i Polskiej Akademii Nauk (od 1977 Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego). W 1975 uzyskał tytuł naukowy profesora. W latach 70. XX w. prowadził wykłady z zakresu zarządzania i administracji w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR[9].
W 1980 wyjechał za granicę. Wykładał zarządzanie m.in. na Temple University w Filadelfii i na Uniwersytecie Montrealskim. Pracował w Burundi, najpierw z ramienia ONZ, później jako przedstawiciel Kanady. W Burundi pomagał w tworzeniu administracji.
W 1995 został profesorem Akademii Leona Koźmińskiego. Wykładał także m.in. w Wyższej Szkole Humanistycznej w Pułtusku. Był członkiem honorowym Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania PAN[10].
W 2005 był członkiem Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. Objął funkcję przewodniczącego Rady Fundacji Ius et Lex[potrzebny przypis]. Został członkiem Warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010[11].
W 2007 otrzymał nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia naukowe[12]. Z okazji 70. rocznicy Powstania Warszawskiego Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczki z podobizną prof. Kieżuna[13].
We wrześniu 2014 na łamach prasy został oskarżony o współpracę ze służbami specjalnymi PRL[14][15]. Przyznał się do rozmów z SB, jednak zaprzeczył formalnej i świadomej współpracy[16]. Publikacja tych oskarżeń spotkała się z krytyką części historyków i publicystów[17][18][19][20].
Zmarł 12 czerwca 2021 w wieku 99 lat[21]. 23 czerwca 2021 spoczął w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[22].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Ożenił się z Danutą Magreczyńską „Jolą” (1922–2013), sanitariuszką z kompanii „Anna” batalionu „Gustaw”[23]. Miał dwoje dzieci, córkę Krystynę Macqueron (ur. 1951) oraz syna Witolda Olgierda Kieżuna (ur. 1954) i troje wnuków. Syn Witold był współinicjatorem angielskojęzycznej witryny internetowej warsawuprising.com, poświęconej powstaniu warszawskiemu.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- 2013 – Magdulka i cały świat. Rozmowa biograficzna z Witoldem Kieżunem przeprowadzona przez Roberta Jarockiego.
- 2012 – Drogi i bezdroża polskich przemian
- 2012 – Patologia transformacji
- 2008 – Niezapomniane twarze
- 2004 – Dobre państwo (redakcja naukowa z J. Kubinem)
- 2003 – O odbudowę kapitału społecznego
- 1997 – Sprawne zarządzanie organizacją
- 1994 – Successful, though short lived sociotechnics
- 1992 – Management Efficient
- 1991 – Management in Socialist Countries
- 1990 – Manuel sur l’analyse des travaux administratifs
- 1990 – Problematique generale de la reforme administrative dans le monde
- 1984 – Organisation et Gestion
- 1978 – Ewolucja systemów zarządzania
- 1978 – Elementy socjalistycznej nauki o organizacji i zarządzaniu
- 1977 – Podstawy organizacji i zarządzania
- 1977 – Autonomization of Organizational Units. From Pathology of Organization
- 1974 – Organizace prace reditele
- 1971 – Organizacja pracy własnej dyrektora
- 1971 – Autonomizacja jednostek organizacyjnych. Z patologii zarządzania
- 1968 – Dyrektor. Z problematyki zarządzania instytucją
- 1965 – Organizacja bankowości w Polsce Ludowej
- 1964 – Bank a przedsiębiorstwo
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (23 września 1944, nadany przez gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego)[5]
- Krzyż Walecznych (sierpień 1944)[8]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1945)[24]
- Odznaka Grunwaldzka (1946)[24]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 lipca 1954, uchwałą Rady Państwa „za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie finansów”)[25][25]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (8 stycznia 1955, na wniosek Ministra Finansów)[26][26]
- Złoty Krzyż Zasługi (1964)[24][8]
- Srebrny Krzyż Zasługi[8]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)[24]
- Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju (1969)[24][8]
- Srebrny Medal za Zasługi dla Obronności Kraju (1972)[24][8]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1972)[24][8]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1976)[24][8]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2004, za wybitne zasługi w pracy naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej)[27]
- Medal „Pro Patria” (17 grudnia 2013)
- Srebrna odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965)[28]
- Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2015)[29]
- Wyróżnienia
- Doktor honoris causa Akademii Leona Koźmińskiego
- Doktor honoris causa Akademii Obrony Narodowej: 2012
- Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (2014)[30]
- Honorowy Obywatel miasta stołecznego Warszawy (2012)[31]
- Nagroda Przeglądu Wschodniego im. Aleksandra Gieysztora (2013)[32]
- Tytuł honorowy Deo et Patriae deditus Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II (2014)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nekrolog śp. prof. dr hab. Witolda Kieżuna [online], kombatanci.gov.pl, 17 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-17].
- ↑ Polsat News, Zmarł prof. Witold Kieżun. Powstaniec miał 99 lat [online], Polsat News, 13 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-17].
- ↑ Zmarł profesor Witold Kieżun [online], Rzeczpospolita, 13 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-17].
- ↑ Zmarł Witold Kieżun, uśmiechnięty Powstaniec ze słynnego zdjęcia [online], TVN Warszawa [dostęp 2021-06-13] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Szostak 2008 ↓, s. 100.
- ↑ Robert Bielecki: „Gustaw”–„Harnaś”. Dwa powstańcze bataliony. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 115–116. ISBN 83-06-01720-X.
- ↑ Dr Dariusz Rogut: Obóz śmierci na pustyni Kara-Kum. Nasz Dziennik, 20 grudnia 2012.
- ↑ a b c d e f g h Szostak 2008 ↓, s. 101.
- ↑ a b Rozmawiałem z SB, gdy mnie wzywali, „Rzeczpospolita” z 26 września 2014.
- ↑ Prof. dr hab. Witold Kieżun, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-08-25].
- ↑ Warszawski Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego. jaroslawkaczynski.info. [dostęp 2017-09-19].
- ↑ Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla prof. Witolda Kieżuna. [dostęp 2014-05-31].
- ↑ Powstańczy znaczek Poczty Polskiej z prof. Kieżunem. [dostęp 2014-08-03].
- ↑ Sławomir Cenckiewicz, Piotr Woyciechowski, Tajemnica „Tamizy” – jak prof. Kieżun współpracował z bezpieką, „Do Rzeczy” (39), 21 września 2014.
- ↑ Prof. Kieżun i SB. Dokumenty IPN [online], Do Rzeczy, 27 września 2014 [dostęp 2019-09-22] (pol.).
- ↑ Witold Kieżun, Syndrom wroga. Odpowiedź Sławomirowi Cenckiewiczowi i Piotrowi Woyciechowskiemu, „Do Rzeczy” nr 39/2013.
- ↑ W najnowszym „wSieci”: Piotr Gontarczyk demaskuje kłamstwa na temat przeszłości prof. Kieżuna! [online] [dostęp 2016-12-02].
- ↑ Dr Piotr Gontarczyk dla Fronda.pl o ataku na prof. Witolda Kieżuna: Zemsta za krytykę [online] [dostęp 2016-12-02].
- ↑ ‘Do Rzeczy’ lustruje prof. Kieżuna. Nawet prawica zniesmaczona: ‘Obsesja’, ‘szkalowanie’, „gazetapl” [dostęp 2016-12-02] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2016-12-02].
- ↑ Nie żyje prof. Witold Kieżun – weteran AK, powstaniec warszawski, ekonomista [online], www.rmf24.pl [dostęp 2021-06-23] (pol.).
- ↑ Alicja Glinianowicz, Pogrzeb Witolda Kieżuna. Powstaniec Warszawski zmarł w wieku 99 lat. Spoczął na Powązkach [ZDJĘCIA] [online], Polska Times, 23 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-23] (pol.).
- ↑ Powstańcze Biogramy – Danuta Magreczyńska.
- ↑ a b c d e f g h Kwestionariusz osobowy. Kieżun Witold. Do Rzeczy, 2014-09-27. s. 4. [dostęp 2014-09-28].
- ↑ a b Uchwała Rady Państwa z dnia 10 lipca 1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1236).
- ↑ a b Uchwała Rady Państwa z dnia 8 stycznia 1955 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1955 r. nr 37, poz. 376).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 2004 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2005 r. nr 8, poz. 143).
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 11, 30 czerwca 1965, s. 10.
- ↑ Federalny Krzyż Zasługi dla weteranów powstania warszawskiego. dzieje.pl. [dostęp 2016-08-27]. (pol.).
- ↑ Uniwersytet Jagielloński świętował 650-lecie. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-28)].. 2014-05-10.
- ↑ Program sesji i lista nagrodzonych – Warszawa. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-28)].. 2013-07-30.
- ↑ Nagrody „Przeglądu Wschodniego”. Prof. Kieżun wśród laureatów. 2014-03-21.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Prof. dr hab. Witold Kieżun, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-08-25].
- Witold Kieżun [online], Muzeum Powstania Warszawskiego [dostęp 2014-07-31].
- Jan Szostak, Zeszyty Historyczne – Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari w kraju i na obczyźnie, część II – Wojenne i powojenne losy Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari (noty biograficzne), Warszawa: Stowarzyszenie–Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2008, ISSN 1895-9482.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Witold Kieżun – strona prywatna
- Życiorys Witolda Kieżuna na stronie Projektu InPosterum
- Rozmowa z prof. Kieżunem
- Jan Zieleniewski na stronach Zespołu Badawczego Prakseologii im. Tadeusza Kotarbińskiego. umcs.lublin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-26)].
- Witold Kieżun: Jestem dzieckiem szczęścia (Prof. Witold Kieżun w „Godzinie prawdy” – 20 kwietnia 2012)