Wądołki-Borowe
| wieś | |
 Dwór w październiku 2020 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-300[2] |
| Tablice rejestracyjne |
BZA |
| SIMC |
0411329[3] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Zambrów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zambrowskiego  | |
 52°56′25″N 22°12′28″E/52,940278 22,207778[1]
| |
Wądołki-Borowe – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie zambrowskim, w gminie Zambrów[3][6].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie zambrowskim ziemi łomżyńskiej[7]. W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Długobórz.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 54 osoby w 7 budynkach mieszkalnych[8]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Zambrowie. Podlegała pod Sąd Grodzki w Zambrowie i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Zambrowie[9].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. Od 22 lipca 1941 r. do wyzwolenia włączona w skład okręgu białostockiego III Rzeszy[10].
Do 1954 roku miejscowość należała do gminy Długobórz. Z dniem 18 sierpnia 1945 roku została wyłączona z woj. warszawskiego i przyłączona z powrotem do woj. białostockiego[11]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Dwór
[edytuj | edytuj kod]We wsi na niewielkim wzgórzu znajduje się murowany dwór z 1882 roku wpisany wraz z parkiem do rejestru zabytków pod nr: A-461 z 15 listopada 1991[12]. Zbudowany został przez Ignacego Godlewskiego. W 1891 majątek ten nabyli Adolf Franciszek Wyszyński i jego żona Konstancja Józefa z Gostkowskich. Adolf Franciszek Wyszyński założył w Wądołkach-Borowych stację meteorologiczną. Rozpoczęła ona funkcjonowanie od 1905 r. Wyposażona była w profesjonalny sprzęt oznaczony numerami fabryki i głównego obserwatorium w Pułkowie pod Petersburgiem. Urządzenia posiadały kalibrację tegoż obserwatorium. Wyniki pomiarów przekazywano do głównego obserwatorium w Pułkowie i do centralnej stacji w Warszawie. Ponadto Adolf Franciszek Wyszyński w ciągu kilkunastu lat stworzył zielnik i zebrał kilka tysięcy okazów rodzimej flory[13]. W 1924, posiadłość przejął ich syn Franciszek wraz z żoną Ireną z Tarczyńskich. Podczas II wojny światowej dwór był we władaniu Wschodnio-Pruskiego Towarzystwa Rolniczego. Po zakończeniu wojny ziemia Wyszyńskich została podzielona i sprzedana okolicznym rolnikom. We dworze do 2003 roku mieściła się szkoła podstawowa. Obecnie budynek jest własnością prywatną i nie jest wyremontowany[14].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144625
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1442 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Wieś Wądołki-Borowe w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-03-08], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 50.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1804.
- ↑ Bezirk Bialystok [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-16].
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 167
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Zabytki nieruchome w Polsce, województwo podlaskie. nid.pl. [dostęp 2014-10-18]. (pol.).
- ↑ Wojciech Jankowski: Adolf Franciszek Wyszyński - stacja meteo. zambrowhistoria.blogspot.com. [dostęp 2022-07-21]. (pol.).
- ↑ Katarzyna i Jerzy Samosiukowie: Dwory i pałace pogranicza. dworypogranicza.pl. [dostęp 2014-10-18]. (pol.).
linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wądołki (1) a) W. Borowe, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 159.
