Włochatka ciemna

Włochatka ciemna
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

żagwiowate

Rodzaj

włochatka

Gatunek

włochatka ciemna

Nazwa systematyczna
Coriolopsis gallica (Fr.) Ryvarden
Norw. Jl Bot. 19: 230 (1973)
Multimedia w Wikimedia Commons
Morfologia

Włochatka ciemna (Coriolopsis gallica (Fr.) Ryvarden) – gatunek grzybów z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coriolopsis , Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Polyporus gallicus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Leif Ryvarden w 1973 r.[1]

Synonimów naukowych ma około 50. Niektóre z nich[2]:

  • Cerrena gallica (Fr.) Zmitr. 2001
  • Coriolopsis extenuata (Durieu & Mont.) Domański 1967
  • Funalia extenuata (Durieu & Mont.) Domański 1967
  • Hexagonia gallica (Fr.) Teixeira 1994
  • Trametella extenuata (Durieu & Mont.) Domański 1968

Polską nazwę nadał Władysław Wojewoda w 1999 r., wcześniej gatunek ten opisywany był przez Stanisława Domańskiego jako brunatka włochata[3], inne źródła wymieniają też nazwę brunatka kosmata[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Jednoroczny, do podłoża przyrasta zazwyczaj bokiem, rzadko tylko jest rozpostarty. Ma półkulisty, konsolowaty lub poduszeczkowaty kształt. Szerokość do 10 cm, grubość do 15 cm. Brzeg jaśniejszy, tępy i stopniowo przechodzący w hymenofor. Górna powierzchnia o barwie początkowo kremowożółtej, potem brązowawej, w końcu orzechowobrunatnej. Jest guzowata i omszona gęstymi i miękkimi włoskami. Włoski na obrzeżu owocnika jaśniejsze, w środku ciemniejsze i dłuższe, czasami przejścia barw włosków tworzą koncentryczne strefy. Hymenofor jednowarstwowy, rurkowaty, u młodych owocników białawy, potem kremowobeżowy. Rurki o długości do 15 mm, przy brzegu krótsze. Mają ostre ostrza i duże, pięciokątne, i nieregularne pory. Miąższ cienki, korkowaty, początkowo jasny, potem beżowoorzechowy, w końcu orzechowobrązowy. Zapach grzybowy, słaby[5].

Cechy mikroskopowe

Strzępki generatywne cienkościenne ze sprzążkami, luźno i rzadko ułożone, nieamyloidalne. Mają średnicę 2–4,5 μm. Strzępki szkieletowe grubościenne, w kontekście i tramie o barwie złoto-brunatnej, we włoskach przeźroczyste. Mają średnicę 2,5–6 μm. Strzępki łącznikowe zwarte, o jasnobrunatnej barwie i średnicy 2,5–4,5 μm. W hymenium brak cystyd i innych elementów. Podstawki 4-sterygmowe, o wymiarach 20–40 x 5,5–8 μm, ze sprzążką w podstawie. Zarodniki cylindryczne, hialinowe, cienkościenne, gładkie, nieamyloidalne, o wymiarach 10–16 × 3–5 μm.

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Znane jest występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie, w Chile, na Wyspach Kanaryjskich i w Gruzji. W Europie na północy sięga po około 62 stopień szerokości geograficznej w Szwecji[6]. W Polsce jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Niemczech, Anglii, Holandii, Szwecji[3].

Saprotrof rosnący na martwym drewnie w lasach liściastych, parkach, przy drogach. Rozwija się na pniakach oraz na leżących na ziemi pniach drzew i gałęziach drzew liściastych. W Polsce notowano jego występowanie na drewnie klonu jawora, olchy szarej, buka pospolitego, jesiona wyniosłego, topoli osiki, wierzby[3]. Powoduje białą zgniliznę drewna[5].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Podobna jest włochatka jasna (Trametes trogii), ale jest jaśniejsza, ma biały kontekst i białawe pory. Owłosiony owocnik ma także wrośniak szorstki (Trametes hirsuta), ale również jest jaśniejszy, ponadto jego owocnik jest cieńszy[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-09-29]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-08-22]. (ang.).
  3. ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
  5. ↑ a b c Mycobank. Coriolopsis gallica. [dostęp 2017-09-28].
  6. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-09-28].
  7. ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.