Włókniak owłosiony

Włókniak owłosiony
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

strzępiakowate

Rodzaj

włókniak

Gatunek

włókniak owłosiony

Nazwa systematyczna
Inosperma calamistratum (Fr.) Matheny & Esteve-Rav.
Mycologia: 10.1080/00275514.2019.1668906, 12 (2019)
Multimedia w Wikimedia Commons
Zarodniki

Włókniak owłosiony (Inosperma calamistratum (Fr.) Matheny & Esteve-Rav.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inosperma, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus calamistratus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Matheny i Esteve-Rav. w 1876 r.[1]

Synonimy[2]:

  • Agaricus calamistratus Weinm.1836
  • Agaricus calamistratus Fr.1821
  • Inocybe calamistrata (Fr.) Gillet 1876
  • Inocybe calamistrata (Fr.) Gillet 1876 f. calamistrata
  • Inocybe calamistrata f. gracilis J.E. Lange 1938
  • Inocybe calamistrata (Fr.) Gillet 1876 var. calamistrata

Nazwę polską podał Andrzej Nespiak w 1990 r.[3] Po przeniesieniu do rodzaju Inosperma stała się niespójna z nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym zarekomendowała nazwę włókniak owłosiony[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica do 4(-5) cm, początkowo stożkowato wypukły lub dzwonkowaty z niewielkim garbkiem, potem rozpłaszczający się. Brzeg początkowo wyraźnie podgięty, potem wyprostowujący się. Powierzchnia sucha, włókienkowato-łuseczkowata o łuskach układających się koncentrycznie i odstających ku górze. Barwa na środku ciemnobrązowa lub kawowa, przy brzegu jaśniejsza[5].

Blaszki

Gęste, cienkie i szerokie, zatokowato wycięte i przyrośnięte. Początkowo białawe lub woskowe, potem ochrowobrązowe. Brzeg jaśniejszy i nierówny[5].

Trzon

Wysokość 4–6 cm, grubość 0,3–0,5 cm, walcowaty, lub nieco tylko rozszerzony u podstawy. Powierzchnia podobnie jak kapelusz włóknisto-łuseczkowata, tylko szczyt czasami bywa nagi. Najgęściejsze łuseczki są u podstawy. U szczytu białawy, poza tym brązowy, przy podstawie o barwie od oliwkowej do niebieskozielonawej[5].

Miąższ

W kapeluszu i w górnej części trzonu białawy, u podstawy trzonu niebieskawozielony. Po uszkodzeniu różowieje. W smaku łagodny[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki elipsoidalno-fasolkowate, gładkie i bez guzków, 9–12 × 5–6,5 µm. Znajdujące się w hymenium elementy płonne są cienkościenne o maczugowatym kształcie i wymiarach 30–50 × 12–18 µm[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Włókniak owłosiony występuje na północnej półkuli. Podano jego stanowiska w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie oraz w Korei i Japonii[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 4 stanowiska[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek, który zapewne w przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal działać będą czynniki zagrożenia[7].

Grzyb mikoryzowy. Występuje na ziemi w wilgotnych lasach, zwłaszcza pod wierzbami, olchami, świerkami, sosnami[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-03-04].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-03-04].
  3. ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
  5. ↑ a b c d e Andrzej Nespiak, Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe), Warszawa – Kraków: PWN, 1990, ISBN 83-01-08749-8.
  6. ↑ DiscoverLife [online] [dostęp 2019-12-06].
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.