Xiongguanlong

Xiongguanlong

Okres istnienia: kreda wczesna PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 145/100.5 145/100.5
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	teropody
Infrarząd	tetanury
(bez rangi)	celurozaury
Nadrodzina	tyranozauroidy
Rodzaj	Xiongguanlong Li et al., 2010
Gatunki
X. baimoensis Li et al., 2010
Multimedia w Wikimedia Commons

Xiongguanlong (chiń. 雄关龙属) – rodzaj teropoda z grupy tyranozauroidów (Tyrannosauroidea) żyjącego we wczesnej kredzie na obecnych terenach Azji. Został opisany przez Li i współpracowników w oparciu o niekompletny szkielet odkryty w datowanych na apt-alb osadach grupy Xinminpu na północy prowincji Gansu w zachodnich Chinach. Xiongguanlong zdaje się być zarówno morfologicznie, stratygraficznie, jak i filogenetycznie ogniwem pośrednim pomiędzy niewielkimi tyranozauroidami żyjącymi w barremie a tyranozaurydami z późnej kredy, należącymi do największych teropodów wszech czasów^[1].

Xiongguanlong był średniej wielkości tyranozauroidem. Czaszka mierzyła nieco ponad pół metra długości, podobnie jak kość udowa. Region przedoczodołowy był bardzo wydłużony i dochodził do dwóch trzecich całej długości czaszki^[1]. Podobnie niską i wydłużoną czaszkę miał tyranozauryd Alioramus, był on jednak większy od Xiongguanlong i żył około 35 mln lat później^[2]. Czaszka holotypu jest niemal kompletna, jednak z powodu deformacji niektóre jej cechy nie zachowały się. Okno przedoczodołowe było krótkie i obejmowało mniej niż połowę dołu przedoczodołowego. Zęby przedszczękowe były w przekroju D-kształtne, podobnie jak u przedstawicieli Tyrannosauridae. Tak jak zęby młodych tyranozaurów nie miały piłkowanych krawędzi. Zachowała się także kość udowa oraz wszystkie kręgi przedkrzyżowe, jednak wiele elementów jest w kiepskim stanie. W chwili śmierci holotyp był prawdopodobnie bliski osiągnięcia pełnej dojrzałości. Jego masę szacuje się na około 272 kg^[1].

Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Li i współpracowników sugeruje, że Xiongguanlong jest taksonem siostrzanym kladu obejmującego appalachiozaura i rodzinę Tyrannosauridae, w pozycji pośredniej pomiędzy tyranozauroidami z barremu a tyranozaurami z kampanu i mastrychtu. Reprezentuje on również jednego z najbardziej kompletnych tyranozauroidów spomiędzy barremu a kampanu^[1].

Skamieniałości Xiongguanlong baimoensis odkryto na północy prowincji Gansu, niedaleko miasta Jiayuguan. W pobliżu odnaleziono liczne szczątki innych kręgowców, takich jak terizinozauroid Suzhousaurus, ornitomimozaur Beishanlong, zauropody, ornitopody i żółwie. W młodszych osadach znajdują się skamieniałości przedstawicieli fauny zdominowanej przez niewielkiego neoceratopsa z rodzaju Auroraceratops. Skały, z których wydobyto holotyp Xiongguanlong baimoensis pochodzą najprawdopodobniej z aptu lub albu^[1].

Przypisy

1. Li Daqing, Mark A. Norell, Gao Keqin, Nathan D. Smith i Peter J. Makovicky. A longirostrine tyrannosauroid from the Early Cretaceous of China. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 277 (1679), s. 183–190, 2010. DOI: 10.1098/rspb.2009.0249. (ang.). 
2. Stephen L. Brusatte, Thomas D. Carr, Gregory M. Erickson, Gabe S. Bever i Mark A. Norell. A long-snouted, multihorned tyrannosaurid from the Late Cretaceous of Mongolia. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 106 (41), s. 17261–17266, 2009. DOI: 10.1073/pnas.0906911106. (ang.).