Yacarerani

*Yacarerani*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	krokodylomorfy
(bez rangi)	Mesoeucrocodylia
(bez rangi)	Notosuchia
Rodzaj	Yacarerani; Novas et al., 2009
Gatunki
	Y. boliviensis Novas et al., 2009;
	Y. boliviensis Novas et al., 2009;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Yacarerani – rodzaj krokodylomorfa z grupy Notosuchia żyjącego w późnej kredzie na obecnych terenach Ameryki Południowej. Został opisany w 2009 roku przez Fernanda Novasa i współpracowników w oparciu o niemal kompletny, znakomicie zachowany szkielet odkryty w górnokredowych osadach formacji Cajones na terenie Parku Narodowego Amboró w Boliwii. Wiek tej formacji ocenia się na turon-santon. W bezpośredniej bliskości holotypu odnaleziono drugi niemal kompletny szkielet Yacarerani, a tuż pod nimi dwa kompletne jaja oraz izolowane fragmenty skorupki. Wielkość oraz budowa zewnętrzna jaj jest podobna do tych znalezionych w pobliżu krokodylomorfa z rodzaju Mariliasuchus. Przestrzeń zajmowana przez kości i jaja kształtem przypomina tunel, co sugeruje, że Yacarerani mógł kopać nory^[1].

Czaszka Yacarerani mierzy około 9,5 cm długości, a połączenie kości czołowych i ciemieniowych sugeruje, że należy do osobnika dorosłego. Pysk jest krótki i wąski. Yacarerani miał bardzo heterodontyczne uzębienie, obejmujące po cztery zęby przypominające siekacze w kościach przedszczękowej i zębowej oraz po sześć zębów odpowiadających trzonowym w kościach szczękowej i zębowej. Zarówno w szczęce, jak i w żuchwie zęby przypominające siekacze były oddzielone diastemą od przypominających trzonowce. Zęby odpowiadające trzonowym niemal stykały się ze sobą, powodując oddzielenie ich od przypominających siekacze, położonych z przodu szczęk. Tego typu przerwa pomiędzy zębami znajdującymi się w jamie ustnej a resztą uzębienia jest cechą nieznaną wcześniej u mezozoicznych tetrapodów, a jej znaczenie funkcjonalne pozostaje niejasne^[1].

Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez autorów Yacarerani należy do grupy zaawansowanych przedstawicieli Notosuchia, obejmującej również rodzaje Mariliasuchus, Comahuesuchus oraz Adamantinasuchus, stanowiący takson siostrzany Yacarerani^[1] – stoi to w sprzeczności z niektórymi wcześniejszymi badaniami, które sugerowały przynależność adamantinazucha do rodziny Sphagesauridae^[2]. W analizie uwzględniono tylko cechy czaszki Yacarerani, gdyż większość szkieletu pozaczaszkowego wciąż jeszcze preparowano^[1].

Nazwa Yacarerani pochodzi z języka Indian Guarani, w którym yacaré oznacza kajmana żakare, a rani – „pierwszy”. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, boliviensis, odnosi się do miejsca odnalezienia holotypu^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Fernando E. Novas, Diego F. Pais, Diego Pol, Ismar de Souza Carvalho, Agustin Scanferla, Álvaro Mones, Mario Suárez Riglos. Bizarre notosuchian crocodyliform with associated eggs from the Upper Cretaceous of Bolivia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 29 (4), s. 1316–1320, 2009. DOI: 10.1671/039.029.0409. (ang.).
↑ Thiago S. Marinho, Ismar S. Carvalho. An armadillo-like sphagesaurid crocodyliform from the Late Cretaceous of Brazil. „Journal of South American Earth Sciences”. 27 (1), s. 36–41, 2009. DOI: 10.1016/j.jsames.2008.11.005. (ang.).

[FEN09-1] Fernando E. Novas, Diego F. Pais, Diego Pol, Ismar de Souza Carvalho, Agustin Scanferla, Álvaro Mones, Mario Suárez Riglos. Bizarre notosuchian crocodyliform with associated eggs from the Upper Cretaceous of Bolivia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 29 (4), s. 1316–1320, 2009. DOI: 10.1671/039.029.0409. (ang.).

[armadillo-2] Thiago S. Marinho, Ismar S. Carvalho. An armadillo-like sphagesaurid crocodyliform from the Late Cretaceous of Brazil. „Journal of South American Earth Sciences”. 27 (1), s. 36–41, 2009. DOI: 10.1016/j.jsames.2008.11.005. (ang.).

[1]

[2]