Ybyrapora diversipes
| Ybyrapora diversipes | |||
| C.L. Koch, 1842 | |||
 Ybyrapora diversipes | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Ybyrapora diversipes | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Zasięg występowania | |||
 Mapa występowania gatunków Ybyrapora | |||
Ybyrapora diversipes – gatunek pająka z rodziny ptasznikowatych i podrodziny Aviculariinae.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1842 roku przez Carla Ludwiga Kocha pod nazwą Mygale diversipes. W 1850 roku autor ów przeniósł go do rodzaju Eurypelma. W 2009 roku umieszczony został w rodzaju Avicularia przez Rogéria Bertaniego i Caroline Sayuri Fukushimę[1]. W 2017 Fukushima i Bertani dokonali analizy kladystycznej, na podstawie której sklasyfikowali go w nowym rodzaju Ybyrapora[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Pająki te osiągają niewielkie jak na ptaszniki rozmiary[1]. Długość ciała dochodzi do niespełna 6 cm u samic i 4 cm u samców[3]. Z kolei rozpiętość odnóży dochodzi do około 9 cm[1]. Ubarwienie zmienia się w trakcie rozwoju osobniczego. Stadia najmłodsze są metalicznie zielone z ciemnozielonym środkiem karapaksu, ciemnozielonym pasem o zygzakowatych brzegach wzdłuż wierzchu opistosomy (odwłoka), pośrodku którego leży żółtawozielona plama podłużna oraz z ciemnozielonymi przepaskami poprzecznymi po bokach opistosomy, łączącymi się ze wspominanym pasem podłużnym. U starszych stadiów młodocianych podłużny pas na wierzchu opistosomy staje się czarny, a podłużna plama na jego środku jaskrawoczerwona, natomiast karapaks pozostaje jeszcze metalicznie zielony. W kolejnych stadiach podstawowa barwa ciała zmienia się na brązowawą, odnóża stają się metalicznie błękitne z pomarańczowym pasem na nadstopiach i stopach, a plama na opistosomie pozostaje czerwona. Osobniki dorosłe są natomiast brązowe z metalicznie zielononiebieskim połyskiem tylko na bokach odnóży, z pomarańczowym pasem wzdłuż wierzchu stóp i nadstopi; plama pośrodku pasa na opistosomie staje się czarna i zanika, a jedynymi pozostałościami wzoru na tej części ciała zostają brązowawe plamki w przednio-bocznych częściach opistosomy[1].
Prosoma ma nieco dłuższy niż szeroki karapaks pokryty krótkimi szczecinkami i wmieszanymi w nie, rozproszonymi szczecinkami dłuższymi[1]. Część głowowa jest wyraźniej wyniesiona u samicy niż u samca. Ośmioro oczu ustawionych jest w dwóch rzędach na szerszym niż dłuższym i nieco wyniesionym wzgórku ocznym. Oczy przednio-boczne leżą bardziej z przodu niż przednio-środkowe, a oczy tylno-boczne bardziej z tyłu niż tylno-środkowe[2]. Szczękoczułki pozbawione są szeregu sztywnych szczecin (rastellum)[2][1], w części odsiebnej mają 8 zębów u samicy i 9 u samca, a na krawędzi przedniej szereg drobnych ząbków[1]. Dłuższe niż szerokie sternum swym ostro kanciastym wierzchołkiem tylnym nie rozdziela ostatniej pary bioder. Kolejność par odnóży od najdłuższej do najkrótszej to I, IV, II, III[2][1]. Stopy mają maczugowate trichobotria w odsiebnych ⅔ swej długości. Skopule występują na całych stopach wszystkich par odnóży, całych nadstopiach dwóch początkowych par, odsiebnych ⅔ długości nadstopi trzeciej pary oraz odsiebnej ⅓ długości nadstopi czwartej pary[1]. Jako u jedynego gatunku rodzaju golenie pierwszej pary odnóży mają na przedniej stronie części wierzchołkowej wyniosłość zarośniętą przez grupkę szczecinek[2].
Nogogłaszczki samca mają prawie trójkątne cymbium o podobnych rozmiarów płatach[2][1], z których prolateralny jest trójkątny[1], a retrolateralny zaopatrzony jest w zaokrąglony wyrostek porośnięty grubymi szczecinkami[2]. Kulisty bulbus ma niewielkie subtegulum i pozbawione guzka tegulum. Około siedmiokrotnie dłuższy od tegulum embolus jest niespłaszczony, pozbawiony kilów, w części dosiebnej zakrzywiony pod kątem ponad 180° na stronę retrolateralną, w części środkowej ustawiony pod bardzo ostrym kątem względem krawędzi tegulum, w części odsiebnej cienki i ścięty u szczytu[2][1].
Genitalia samicy odznaczają się obecnością pary całkowicie oddzielonych, bardzo długich, niezesklerotyzowanych, nieposkręcanych spermatek, będących pośrodku silnie odgiętymi dozewnętrznie i tam tak szerokimi jak u nasady[2]. Układ spermatek przypomina kształtem literę „M”[1].
Ekologia i zasięg
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj neotropikalny, endemiczny dla południowej części brazylijskiego stanu Bahia, związany ściśle z lasami deszczowymi formacji Mata Atlântica. Występuje tam na obszarze od Elísio Medrado na północy i Ilhéus na wschodzie do Jussari na południowym zachodzie. Powierzchnia tego obszaru to około 6 tys. km², jednak faktyczny obecny zasięg gatunku jest wielokrotnie mniejszy w związku z gwałtowną i intensywną deforestacją tego regionu. Tylko do 2009 obszar lasów atlantyckich w stanie Bahia skurczył się aż o 92,74%. Znanych jest tylko kilka populacji tego gatunku. Stwierdzono je m.in. w częściowych rezerwatach przyrody Jequitibá i Serra do Teimoso[1].
Ptasznik ten pędzi głównie nadrzewny tryb życia. Swe oprzędy buduje na różnych roślinach między parą połączonych przędzą liści. Spotykany był podczas wędrówek po pniach drzew i liściach bromeliowatych. W rezerwacie Jequitibá współwystępuje z pokrewnym Ybyrapora gamba[1].
Zagrożenie
[edytuj | edytuj kod]Gatunkowi temu silnie zagraża intensywne wylesianie stanu Bahia. Podejmowane lokalnie próby odtworzenia lasów nie przynoszą szybkiego powrotu leśnych zgrupowań pająków i takie wtórne zadrzewienia pozostają przez dłuższy czas zasiedlane przez gatunki terenów otwartych. Sytuację dodatkowo pogarszają odłowy Y. diversipes celem sprzedaży na rynku terrarystycznym (handluje się nimi m.in. w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Polsce, na Węgrzech, w Chinach, Tajwanie i Stanach Zjednoczonych)[1].
Ze względu na niszczenie siedliska i potencjał komercyjny badacze od 2009 roku postulują umieszczenie tego gatunku w załączniku CITES oraz w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody[1].
Hodowla
[edytuj | edytuj kod]Dorosły osobnik wymaga dobrze wentylowanego terrarium o podstawie 20×20 cm i wysokości 30–35 cm. Wilgotność powietrza utrzymuje się na poziomie 75–85%, a temperaturę na poziomie 25–28°C z niewielkimi spadkami nocą. Dojrzałość płciowa osiągana jest około 10 wylinki. Zaleca się dopuszczać samice o długości ciała co najmniej 4 cm. Po 1,5–4 miesiącach od kopulacji samica wytwarza kokon, zwykle zawierający 50–100 jaj. Można go odebrać samicy najwcześniej po 3,5 tygodniach[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q R. Bertani, C.S. Fukushima. Description of two new species of Avicularia Lamarck 1818 and redescription of Avicularia diversipes (C.L. Koch 1842) (Araneae, Theraphosidae, Aviculariinae)--three possibly threatened Brazilian species. „Zootaxa”. 2223, s. 25-47, 2009. DOI: 10.11646/zootaxa.2223.1.2.
- ↑ a b c d e f g h i C.S. Fukushima, R. Bertani. Taxonomic revision and cladistic analysis of Avicularia Lamarck, 1818 (Araneae, Theraphosidae, Aviculariinae) with description of three new aviculariine genera. „ZooKeys”. 659 (Suppl. 1–5), s. 1–185, 2017. DOI: 10.3897/zookeys.659.10717.
- ↑ a b Katrzyna Paś: Ybyrapora diversipes. [w:] Terrarium.com.pl [on-line]. [dostęp 2021-01-04].