Zagrodno (województwo dolnośląskie)

Zagrodno

wieś
Dwór z XVI w.
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	złotoryjski
Gmina	Zagrodno
Liczba ludności (III 2011)	1471[2]
Strefa numeracyjna	76
Kod pocztowy	59-516[3]
Tablice rejestracyjne	DZL
SIMC	0368480
Położenie na mapie gminy Zagrodno Zagrodno
Położenie na mapie Polski Zagrodno
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zagrodno
Położenie na mapie powiatu złotoryjskiego Zagrodno
51°11′27″N 15°51′57″E/51,190833 15,865833[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Zagrodno (niem. Adelsdorf^[4], po 1945 roku Adelin^[5]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, w gminie Zagrodno, na pograniczu Pogórza Kaczawskiego w Sudetach i Niziny Śląsko-Łużyckiej (Równiny Chojnowskiej).

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa legnickiego.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyło 1471 mieszkańców^[2]. Jest największą miejscowością gminy Zagrodno.

Nazwa

12 listopada 1946 nadano miejscowości polską nazwę Zagrodno^[4].

Historia

W 1945 r. miejscowość została zajęta przez wojska radzieckie, a następnie przyłączona do Polski. Ówczesnych mieszkańców wysiedlono do Niemiec.

Powodzie

7 sierpnia 2010 Zagrodno zostało zalane przez wezbraną po opadach rzekę Skorę^[6]; poziom wody osiągnął wysokość ponad 3 metry^[7].

Zbiory Ossolineum i innych bibliotek

W 1944 r. Niemcy umieścili w zabudowaniach folwarku przy pałacu w Zagrodnie część zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej, Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, autografy utworów Juliusza Słowackiego, Fredry, Adama Mickiewicza, Kasprowicza, Morsztyna, Potockiego, Asnyka, Sienkiewicza, Żeromskiego, Reymonta, oraz ewakuowane przed frontem na Wawel przez Mieczysława Gębarowicza wybrane książki z lwowskiego Zakładu Narodowego im. Ossolińskich^[8][9]. Zachowane zbiory biblioteczne zostały odnalezione m.in. przez doktora Knota z Wrocławia i zasiliły w 1947 r. reaktywowaną we Wrocławiu Bibliotekę Ossolineum oraz powróciły do bibliotek z których pochodziły.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[10]:

• kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki, parafialny, pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy i Chrystusa Króla, z lat 1789-1792 (projekt Carla Gottharda Langhansa).
• cmentarz przykościelny, z XIV w., XVIII w.
• kaplica grobowa rodziny Reibnitzów, z XVIII w.
• zespół dworski I, z XVI w., z drugiej połowy XIX w.
  • dwór z XVI w.
  • park
• zespół dworski II, nr 157, z 1750 r.
  • dwór z XVIII w.
  • park

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 156350
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1592 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
5. i, Kto w Zagrodnie odnalazł rękopis „Pana Tadeusza” [online], Ossolineum, 7 listopada 2024 [dostęp 2024-11-21] .
6. Piotr Kanikowski, Krzysztof Maciejak. Złotoryję zalewa potok, Zagrodno tonie (ZDJĘCIA). „Gazeta Wrocławska”, 2010-08-08. Polskapresse Sp. z o.o.. [dostęp 2012-04-29]. (pol.). brak numeru strony
7. Piotr Kanikowski. Powiat złotoryjski: Zagrodno pod wodą. „Gazeta Wrocławska”, 2010-08-07. Polskapresse Sp. z o.o.. [dostęp 2012-04-29]. (pol.). brak numeru strony
8. JakubJ. Tyszkiewicz JakubJ., Z tradycją w przyszłość. Zakład Narodowy im. Ossolińskich [online], Nowy Dziennik, 14 listopada 2008 [zarchiwizowane z adresu 2009-01-05] .
9. W bibliografii dotyczącej historii zbiorów ossolińskich miejscowość nazywana bywa także Adelin.
10. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 267,268. [dostęp 2012-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Bibliografia

• Pogórze Kaczawskie, Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7: pod red. M. Staffy; Wydawnictwo I-BiS, Wrocław, 2002, ss.648-54, ISBN 83-85773-47-9

Linki zewnętrzne

• Gimnazjum w Zagrodnie