Państwo | |
---|---|
Kraj | |
Miejscowość | |
Typ budynku | |
Położenie na mapie Aberdeenshire | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii | |
Położenie na mapie Szkocji | |
57°05′05″N 2°47′00″W/57,084722 -2,783333 |
Zamek Aboyne (ang. Aboyne Castle, historyczna nazwa castrum de Obeyn[1], także Castle Of Aboyne lub Aboyne Castle Policies[2], a również Bonty Castle lub Bunty Castle)[3] – zamek leżący w odległości 1,2 km na północ[4] od Aboyne, w szkockim hrabstwie Aberdeenshire. Miejsce budowy zamku z XIII w.[1] było wybrane ze względu na bliskość rzeki Dee i możliwość kontroli północnych zakończeń szlaków wiodących przez Grampiany[5]. Zamek już dawno popadł w ruinę[2], ale został odrestaurowany przez obecnego Markiza Huntly w 1979 roku.
Zamek został zbudowany przez Bysetów, Lordów Strathdee i Aboyne, (Lords of Strathdee and Aboyne) przed 1233 r. jako rezydencja rycerska typu motte. Król Anglii Edward I Długonogi nakazał jego ufortyfikowanie w 1307 r[2]. Później został przekształcony w donżon. W 1671 zachodnie skrzydło zostało przebudowane przez Charlesa, pierwszego Earla Aboyne, (Earl of Aboyne), na wieżę rycerską, której część istnieje do tej pory. Dwór został dobudowany w 1701 r. Wschodnie skrzydło powstało w 1801 r. Przebudowa budynku kuchennego w 1869 r. polegała na użyciu elementów granitowych i utworzeniu szczytu schodkowego. Restauracja dworu, przeprowadzona w latach 80. XIX w. przez Sir Cunliffe'a Brooksa, polegała na dodaniu ornamentacji w stylu baronialnym. Architekt George Truefitt przeprowadził pewne prace renowacyjne pod koniec XIX wieku. W 1986 r. został przebudowany przez Iana Begga[6].
Budynek ma trzy piętra z piwnicą i poddaszem. Wschodnia elewacja jest symetryczna, podczas gdy północna (wejście), zachodnia i południowa są asymetryczne. Między drugim a trzecim oknem północnej fasady znajduje się tarcza herbowa, na dachu zwieńczenia z kutego żelaza i kurek. Znajduje się tu jedna wieża mieszkalna w stylu baronialnym, czworokątna wieża od północnego zachodu, czterokondygnacyjna piwnica i wieża dachowa od północy. Najstarszą częścią zamku jest jego północno–zachodnia część, w której znajduje się pięciokondygnacyjna, okrągła wieża z kwadratową nadbudową i balustradą. Jej replika została później dobudowana od północnego wschodu[2]. Zamek jest otynkowany. Dachy mają okapy, istnieje też kilka wieżyczek[4], przypuszczalnie jest też sekretne przejście i pokój mnicha[3].
Zamek ma szereg okien z gomółkami i szary, łupkowy dach z kalenicami. Kamienne schody prowadzą do głównego wejścia, a po prawej stronie znajdują się drewniane drzwi z gomółkami. Od północnej strony znajduje się zamknięty dziedziniec otoczony murem[6].
W 1242 r. po wygnaniu ze Szkocji Johna i Waltera Bysetów z klanu Bisett, którzy zostali oskarżeni o mord na Patryku, Earlu of Atholl, dokonany w Haddington, zamek jeszcze w tym samym roku przeszedł w posiadanie templariuszy[4]. Następnie trafił do rodu Fraser z Cowie, zanim przez małżeństwo przeszedł na własność Sir Williama de Keith, Earla Marszałka Szkocji (Earl Marischal of Scotland) ok. 1355 r. W 1449 r. prawnuczka de Keitha, Joan, wniosła zamek w posagu do małżeństwa z Alexandrem Gordonem, 1 Earlem Huntly[4]. Obecnym właścicielem jest Markiz Huntly (Marquess of Huntly), którego rodzina znajduje się w posiadaniu zamku od XV wieku[2].
Po obu stronach rzeki Dee jest duża ilość nasadzeń, w tym nasadzenia ozdobne nad jeziorem Loch of Aboyne[4].
Górny bieg Dee (Upper Dee) jest obszarem wędkarstwa muchowego. Połów ryb odbywa się za zezwoleniem Glen Tanar Estate (Craigendinnie Beat)[7]. Na terenie posiadłości zamku Aboyne znajduje się sztuczne jezioro Loch of Aboyne o rozmiarach 3 x fur. z wysepkami. Potok w Aboyne zachował starą nazwę Allach tylko w pobliżu zamku, gdzie istnieje most zwany Allach Bridge, wybudowany nad potokiem[4].
Historycznie ważną relikwią jest Formaston Stone, przechowywany w zamku Aboyne. Pochodzi z okresu 800–1000 r. n.e. Jest na nim symbol lustra, zdobiony krzyż celtycki i inskrypcja ogamiczna[1].
Zamek Aboyne z drogą dojazdową, dziedzińcem i północnym murem granicznym został uznany w 1972 r. za budowlę historyczną kategorii B[6]. Również wiele innych obiektów zostało wciągniętych w 2000 r. na listę obiektów historycznych kategorii C, w tym np. ogrodzony murem ogród z XIX w., domek ogrodowy i tzw. dom Wee[8]. Trójprzęsłowy most Allach Bridge, wybudowany w 1787 r. z szarego granitu, został uznany 30.03.2000 r. za budowlę zabytkową kategorii B[9].