Zapalicznik

Zapalicznik
Ilustracja
Zapalicznik leśny
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

zapalicznik

Nazwa systematyczna
Ferulago W.D.J.Koch
Nova Acta Phys.-Med. Acad. Caes. Leop.-Carol. Nat. Cur. 12(1): 97 (1824)[3]
Typ nomenklatoryczny

F. thyrsiflora (J.E. Smith) W.D.J. Koch[4]

Synonimy
  • Hammatocaulis Tausch
  • Lophosciadium DC.
  • Uloptera Fenzl[3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Ferulago ternatifolia

Zapalicznik[5] (Ferulago) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Obejmuje 48 gatunków[3]. Zasięg rodzaju obejmuje kraje basenu Morza Śródziemnego, południową i wschodnią część europejskiej części Rosji, Kaukaz, południowo-zachodnią Azję po Pakistan na wschodzie[3]. We florze Polski brak przedstawicieli[6], najdalej na północ do Europy Środkowej sięgają zapalicznik polny i zapalicznik leśny rosnące na Podolu[5]. W Europie rośnie 9 gatunków z tego rodzaju[7].

Niektóre gatunki wykorzystywane są w medycynie ludowej[8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Byliny o pędach nagich lub owłosionych[8].
Liście
Ogonkowe, pierzasto podzielone 3–4-krotnie. Odcinki liści od włosowato cienkich do szeroko lancetowatych[8].
Kwiaty
Zebrane w baldaszki, a te w baldachy złożone, pod którymi są liczne pokrywy i pokrywki[5], całobrzegie, nitkowate do trójkątniekolistych[8]. Ząbki kielicha z trójkątnymi ząbkami[8], zwykle drobnymi[5]. Korona kwiatu z płatkami żółtymi, okrągławymi, na końcach wyciętymi i zagiętymi do środka kwiatu[5]. Szyjki słupka odgięte[8].
Owoce
Nagie[8], eliptyczne lub odwrotnie jajowate, spłaszczone i ożebrowane rozłupki, żebra szerokie, boczne oskrzydlone[5], czasem żebra faliste[8].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z podrodziny Apioideae z rodziny selerowatych Apiaceae[9]. Jest blisko spokrewniony z rodzajem Prangos[8].

Wykaz gatunków[3][5]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Ferulago W.D.J.Koch, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-09-18].
  4. ↑ Ferulago, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2024-09-18].
  5. ↑ a b c d e f g Marian Koczwara, Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 106-108.
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 363, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ a b c d e f g h i K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. XV. Flowering Plants. Eudicots. Springer International Publishing, 2018, s. 130-131. ISBN 978-3-319-93604-8.
  9. ↑ Genus Ferulago W. D. J. Koch, [w:] U.S. National Plant Germplasm System (GRIN Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2024-09-18].