Zasłonak słonawy

Zasłonak słonawy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

zasłonakowate

Rodzaj

zasłonak

Gatunek

zasłonak słonawy

Nazwa systematyczna
Cortinarius salor Fr.
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 276 (1838)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasłonak słonawy (Cortinarius salor Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

W niektórych ujęciach taksonomicznych zaliczany jest w obrębie bardzo licznego w gatunki rodzaju Cortinarius do sekcji Salor[2].

Synonimy naukowe[3]:

  • Cortinarius salor Fr. 1838, subsp. salor
  • Cortinarius salor var. coniferarum Melot 1985
  • Cortinarius salor Fr. 1838, var. salor

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1975 r.[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Zasłonak średniej wielkości. Średnica kapelusza 3–7 cm, kształt początkowo półkulisty, później dzwonkowaty, w końcu łukowaty i rozpostarty z tępym garbem. Brzeg ostry, długo pozostaje podwinięty. Powierzchnia podczas wilgotnej pogody błyszcząca i lepka, podczas suchej matowa z delikatnymi, wrośniętymi włókienkami. U młodych owocników kapelusz ma barwę niebieskofioletową, w miarę ich dojrzewania stopniowo, poczynając od środka, zaczyna blednąć i zmienia barwę poprzez różowofioletową i żółtoochrową do siwoochrowej. Początkowo u młodych okazów brzeg kapelusza połączony jest z trzonem białawą zasnówką[5].

Blaszki

Średnio gęste, wąsko przyrośnięte. U młodych owocników maja barwę różowofioletową, później ochrową, u starszych – rdzawobrązową[5].

Trzon

Wysokość 4–9 cm, grubość 3–7 cm. Jest pełny i sprężysty, ma walcowaty kształt i zgrubiałą podstawę, ale czasami dolna jego część jest cieńsza. Powierzchnia u młodych owocników jest gładka, lub nieco podłużnie włóknista, biaława i pokryta różowofioletową, śliska osłoną. U starszych owocników powierzchnia jest biaława lub jasnoochrowa z pierścieniowatą, włóknistą strefą[5].

Miąższ

O barwie od białej do bladoochrowej, tylko na szczycie kapelusza jest niebieskawy. Smak cierpki, zapach niewyczuwalny[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Opisano jego występowanie w północno-wschodniej części Ameryki Północnej, w większości krajów Europy (wraz z Islandią), w Korei, Japonii i na Nowej Zelandii[6]. W Polsce jest gatunkiem mało znanym, do 2003 r. w fachowej literaturze mykologicznej podano tylko dwa jego stanowiska – w N. Elblągu (1912 r.) i w Zakopanem (Stanisław Domański, 1997 r.). Jego rozprzestrzenienie w Polsce nie jest dokładniej znane[4]. Na Słowacji jednak nie należy do grzybów rzadkich[5].

Rośnie na ziemi, w różnego typu lasach, pod jodłami, świerkami, bukami, i tylko na glebach wapiennych. Owocniki tworzy od lipca do października[5].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb mikoryzowy[4]. Według niektórych atlasów grzybów jest grzybem jadalnym[5]. Biorąc jednak pod uwagę, że większość zasłonaków jest trująca, a rozróżnienie gatunków jest trudne, lepiej nie zbierać żadnego zasłonaka w celach spożywczych[7].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]
  • zasłonak słodkomodry (Cortinarius croceocaeruleus). Ma podobne ubarwienie, które również z wiekiem płowieje, ale w smaku jest gorzki (zasłonak słony tylko cierpki)[8],
  • zasłonak przyprószony (Cortinarius epipoleus). Rośnie tylko w iglastych lasach[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2015-01-26]. (ang.).
  2. ↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.
  3. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-02-20]. (ang.).
  4. ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  5. ↑ a b c d e f g h Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  6. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-01-10].
  7. ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
  8. ↑ Geoffrey Kibby*, Antony Burnham** & Alick Henrici. Cortinarius subgen. Myxacium. [dostęp 2018-09-25].