Zasłonak wyniosły

Zasłonak wyniosły
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

zasłonakowate

Rodzaj

zasłonak

Gatunek

zasłonak wyniosły

Nazwa systematyczna
Cortinarius elatior Fr.
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 274 (1838) [1836-1838]
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasłonak wyniosły (Cortinarius elatior Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go Elias Fries w 1838 r.[1] Synonimy[2].

  • Cortinarius elatior f. griseolividus Reumaux 2000
  • Cortinarius elatior f. ochraceoplicatus Bidaud 2000
  • Cortinarius elatior f. trivialis Rob. Henry 1945
  • Cortinarius elatior var. albipes Miyauchi 2000
  • Cortinarius elatior var. microsporus Kawam. 1954
  • Cortinarius elatior var. pallidifolius Peck 1902
  • Gomphos elatior (Fr.) Kuntze 1891
  • Myxacium elatius (Fr.) Wünsche 1877

W Krytycznej liście wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski gatunek ten jest traktowany jako synonim Cortinarius lividoochraceus (Berk.) Berk.[3] Według Index Fungorum są to odrębne gatunki[1]. Cortinarius to bardzo liczny w gatunki rodzaj, a jego taksonomia nie jest do końca rozpracowana[4] i wszystko wskazuje na to, że opisany w Polsce przez Andrzeja Nespiaka C. lividoochraceus to w istocie C. elatior. Tak też traktowany jest w internetowym atlasie grzybów[5] i w opracowaniach zagranicznych[6][7]. Na to, że C. elatior występuje w Polsce wskazuje także fakt, że w otaczających Polskę krajach podano wiele jego stanowisk[8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 4–10 (13) cm, początkowo dzwonkowaty, potem, płasko wypukły z garbem. Powierzchnia oliwkowo-brązowa, ochrowo-brązowa do ciemnofioletowo-brązowej, promieniście pomarszczona[6].

Blaszki

Zazwyczaj wolne, ochrowo-brązowe do rdzawo-brązowych. Ostrza jaśniejsze[6].

Trzon

Wrzecionowaty. Powierzchnia ślisko-lepka, biała, górą szarawa i żłobiona[6].

Miąższ

O barwie od białej do jasnożółtej[6].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki rdzawobrązowe, 12–16 × 7–10 µm[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, znane jest występowanie tego gatunku także w Ameryce Północnej i Japonii[8]. Władysław Wojewoda przytacza 5 stanowisk C. lividoochraceus (traktując C. elatior jako jego synonim)[3]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów (6 w 2021 r.). Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[5].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach mieszanych[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2021-10-11].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-10-11].
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b T. Ślusarczyk, Nowe stanowiska grzybów z rodzaju zasłonak (Cortinarius) w Polsce, „Przegląd Przyrodniczy”, 24 (4), 2013, s. 42–68.
  5. ↑ a b c Występowanie gatunku Cortinarius elatior w Polsce [online] [dostęp 2021-10-11].
  6. ↑ a b c d e Langstieliger Schleimfuß, Runzeliger Schleimfuß [online] [dostęp 2021-10-11].
  7. ↑ Cortinaire élevé, Cortinaire à long pied [online] [dostęp 2021-10-11].
  8. ↑ a b Mapa zasięgu Cortinarius elatior [online] [dostęp 2021-10-11].