Zenon Przesmycki

Zenon Przesmycki
Miriam
Imię i nazwisko	Zenon Franciszek Przesmycki
Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1861 ; Radzyń Podlaski
Data i miejsce śmierci	17 października 1944 ; Warszawa
Narodowość	Polak
Dziedzina sztuki	literatura
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Zenon Franciszek Przesmycki ps. „Miriam”, (ur. 22 grudnia 1861 w Radzyniu Podlaskim, zm. 17 października 1944 w Warszawie) – polski poeta i tłumacz, przedstawiciel parnasizmu, krytyk literacki i artystyczny okresu Młodej Polski, odkrywca i wydawca twórczości Cypriana Kamila Norwida.

Życie

Pochodził z rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Paprzyca. Gimnazjum ukończył ze złotym medalem, następnie studiował we Włoszech, Czechach, Francji, Anglii. W Warszawie ukończył studia prawnicze. W latach 1887–1888 był redaktorem warszawskiego "Życia", wywierającego wpływ na rozwój modernizmu w Polsce.

W latach 1889–1900 przebywał w Paryżu i Wiedniu. W latach 1901–1907 redagował pismo literackie "Chimera", co jest uważane za jego największe osiągnięcie. Od 1905 był żonaty z Anielą Hoene (1867–1938), potomkinią Wilhelma Hoene – znanego zegarmistrza lubelskiego; dzieci nie miał.

W dwudziestoleciu międzywojennym był ministrem kultury i sztuki (1919-1920) w rządach Ignacego Jana Paderewskiego oraz Leopolda Skulskiego, a także prezesem Polskiego Towarzystwa Ochrony Prawa Autorskiego.

Był członkiem Polskiej Akademii Literatury, tłumaczem poezji i prozy, popularyzatorem twórczości Norwida. Sztukę uważał za środek uszlachetniania ludzkości.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 46-1-29/30)^[1].

W 2022 roku z inicjatywy Premiera RP Mateusza Morawieckiego grób Przesmyckiego został odrestaurowany. Cały projekt był realizowany przez Fundację Stare Powązki^[2] we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Twórczość

Autor m.in. zbioru poezji Z czary młodości (1893), a także wierszy takich jak W twych cudnych oczach... oraz słynnego W co wierzyć? – będącego sztandarowym, a zarazem dramatycznym przykładem polskiego dekadentyzmu. Wiersze Miriama są wyrafinowane formalnie. Poeta pisał między innymi ronda^[3]. Zenon Przesmycki był też bardzo pracowitym tłumaczem. Przekładał z francuskiego, czeskiego i angielskiego. Tłumaczył m.in. wiersze Rimbauda, Poego, Mallarmégo, dramaty Maeterlincka. Przyswoił kulturze polskiej także tomik Duch i świat Jaroslava Vrchlickiego^[4]. Miriam przetłumaczył też wiersz Roberta Browninga The Last Ride Together (Ostatnia przejażdżka we dwoje)^[5].

Odznaczenia

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[6]
Komandoria Legii Honorowej (Francja)
Komandoria Orderu Leopolda (Belgia)
Komandoria Orderu Białego Lwa (Czechosłowacja)

Przypisy

↑ Cmentarz Stare Powązki: TOMASZ PRZESMYCKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .
↑ Trwają prace konserwatorskie przy nagrobkach Ministrów II RP – Fundacja Stare Powązki [online] [dostęp 2023-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-03] (pol.).
↑ Zenon Przesmycki: Rondo. malowane-wierszem.blogspot.com. [dostęp 2016-09-24]. (pol.).
↑ Jaroslav Vrchlický: Duch i świat. Poezye. Z czeskiego przełożył Miriam. Nakładem księgarni Teodora Paprockiego, Warszawa 1884.. polona.pl. [dostęp 2016-09-24].
↑ Wiktor Jarosław Darasz: O polskich przekładach poezji Roberta Browninga. sites.google.com. s. 5. [dostęp 2016-09-24]. (pol.).
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.

Bibliografia

Czy wiesz kto to jest? (pod red. Stanisława Łozy). Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938
Stanisław Piotr Koczorowski, Zenon Przesmycki (Miriam), Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 36/3-4 (1946), s. 358-368.
Ewa Korzeniewska: Wstęp [w:] Zenon Przesmycki, Wybór pism krytycznych, tom I. Kraków 1967

Linki zewnętrzne

Zenon Przesmycki – zbiór prac poety
Dzieła Zenona Przesmyckiego (w tym rękopisy) w bibliotece Polona
Zenon Przesmycki, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-04-12].

[1] Cmentarz Stare Powązki: TOMASZ PRZESMYCKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .

[2] Trwają prace konserwatorskie przy nagrobkach Ministrów II RP – Fundacja Stare Powązki [online] [dostęp 2023-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-03] (pol.).

[malowane-wierszem.blogspot.com-3] Zenon Przesmycki: Rondo. malowane-wierszem.blogspot.com. [dostęp 2016-09-24]. (pol.).

[polona.pl-4] Jaroslav Vrchlický: Duch i świat. Poezye. Z czeskiego przełożył Miriam. Nakładem księgarni Teodora Paprockiego, Warszawa 1884.. polona.pl. [dostęp 2016-09-24].

[sites.google.com-5] Wiktor Jarosław Darasz: O polskich przekładach poezji Roberta Browninga. sites.google.com. s. 5. [dostęp 2016-09-24]. (pol.).

[6] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.

[7] rownik resortu

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

W dniu zaprzysiężenia	Ignacy Jan Paderewski Józef Englich Julian Eberhardt Kazimierz Hącia Jerzy Iwanowski Stanisław Janicki Tomasz Janiszewski Hubert Linde Jan Łukasiewicz Antoni Mińkiewicz Józef Pruchnik Zenon Przesmycki Leon Supiński Stanisław Wojciechowski Jan Wroczyński
Późniejsi członkowie rządu	Leon Biliński Zygmunt Chmielewski p.o. Tadeusz Jasionowski Stanisław Karpiński Józef Leśniewski Władysław Seyda Teodor Sobański p.o. Bronisław Sobolewski Ignacy Szczeniowski Stanisław Śliwiński

W dniu zaprzysiężenia	Leopold Skulski Franciszek Bardel (PSL Piast) Kazimierz Bartel Witold Chodźko Władysław Grabski (ZLN) Jan Hebdzyński (SPK) Andrzej Kędzior Józef Leśniewski Tadeusz Łopuszański Antoni Olszewski Edward Pepłowski (NZR) Zenon Przesmycki Władysław Seyda (ZLN) Stanisław Śliwiński (ZLN) Ludwik Tołłoczko Stanisław Wojciechowski Władysław Wróblewski
Późniejsi członkowie rządu	Stanisław Patek

Wacław Berent Tadeusz Boy-Żeleński Piotr Choynowski Ferdynand Goetel Karol Irzykowski Juliusz Kaden-Bandrowski (sekretarz generalny) Juliusz Kleiner Bolesław Leśmian Jan Lorentowicz Kornel Makuszyński Zofia Nałkowska Zenon Przesmycki Karol Hubert Rostworowski Wincenty Rzymowski Wacław Sieroszewski (prezes) Leopold Staff (wiceprezes) Jerzy Szaniawski Kazimierz Wierzyński Tadeusz Zieliński
Członkowie honorowi	Janusz Jędrzejewicz Kazimierz Przerwa-Tetmajer
Protektorzy	Ignacy Mościcki Józef Piłsudski Edward Śmigły-Rydz