Zeugophora scutellaris
| Zeugophora scutellaris | |
| Suffrian, 1840 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Podrodzaj |
Zeugophora s.str. |
| Gatunek |
Zeugophora (Zeugophora) scutellaris |
Zeugophora scutellaris – gatunek chrząszcza z rodziny Megalopodidae i podrodziny Zeugophorinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję i nearktyczną Amerykę Północną.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1840 roku przez Eduarda Suffriana[1].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o ciele długości od 3 do 4 mm[2][3]. Głowa jest czerwonawożółta z czarnymi oczami, czasem też z czarnym ciemieniem. Cała powierzchnia czoła pokryta jest punktowaniem – na jego środku brak jest wyraźnego pasa niepunktowanego[2]. Punktowanie głowy jest gęstsze i w tyle delikatniejsze niż u Z. subspinosa[3]. Czułki są czerwonawożółte w części nasadowej i czarne w pozostałej[2]. Czerwonawożółte przedplecze ma powierzchnię wyraźnie, głęboko i niezbyt gęsto punktowaną[2][3]. Brzegi boczne przedplecza wyciągnięte są pośrodku długości w tępo zwieńczone guzki[2]. Barwa tarczki zwykle jest czerwonawożółta, ale u okazów o czarnym ciemnieniu również czarna. Pokrywy zawsze są czarne[2][3]. Kolor odnóży jest czerwonawożółty[2].
Larwa ma spłaszczone, żółto ubarwione ciało o zredukowanych odnóżach[4].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]
Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są monofagicznymi[4] fitofagami żerującymi na topolach[5][2], zwłaszcza na topoli czarnej i osice[4]. Aktywne osobniki dorosłe obserwuje się od kwietnia do października[2]. Samice składają jaja na spodzie liścia topoli w niewielkim dołku, który potem zakrywają wydzieliną. Rozwój larw ma miejsce od czerwca do sierpnia[4]. Larwy są endofoliofagami minującymi liście rośliny żywicielskiej[5][2][4]. Żerują grupowo tworząc na wierzchniej stronie liścia minę w postaci dużej, czarniawobrązowej łaty[4]. Jesienią wyrośnięte larwy opuszczają liść[2] przez szparę utworzoną na jego górnej powierzchni[4] i schodzą do gleby, gdzie następuje przepoczwarczenie. Stadium zimującym jest poczwarka lub owad dorosły[2].
Gatunek holarktyczny. W Europie znany jest z Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi i północnoeuropejskiej części Rosji. W Azji podawany jest z syberyjskiej części Rosji, Turcji, Syrii, Izraela, Kazachstanu, Tadżykistanu, Kirgistanu, Iranu i Chin[1]. W Polsce jest owadem rzadko spotykanym, stwierdzonym na nielicznych stanowiskach[5][2]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony został jako gatunek zagrożony wymarciem (EN)[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 334-335, ISBN 978-87-88757-84-2.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 48-50.
- ↑ a b c d Gattung Zeugophora Kunze. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-05-14].
- ↑ a b c d e f g W.N. Ellis: Zeugophora scutellaris Suffrian, 1840. [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2024-05-14].
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.