Ziarnopłon

Ziarnopłon
Ilustracja
Ziarnopłon wiosenny
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

ziarnopłon

Nazwa systematyczna
Ficaria Schaeff.
Bot. Exped. 156. Oct-Dec 1760
Multimedia w Wikimedia Commons

Ziarnopłon (Ficaria Schaeff.) – rodzaj roślin, należący do rodziny jaskrowatych. Gatunkiem typowym jest Ficaria verna Huds.[3]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Rośliny o niektórych korzeniach bulwiasto zgrubiałych. Liście szeroko owalne z sercowatą nasadą. Kwiaty żółte z 3 działkami kielicha. Owoce – mieszki z kilem i drobnym dzióbkiem[4].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Uwagi taksonomiczne

W systemach klasyfikacyjnych ujmujących szeroko rodzaj jaskier (Ranunculus sensu lato), ziarnopłon sprowadzany jest do rangi podrodzaju (subgenus Ficaria (Schaeffer.) Boiss.)[4]. W ostatnich latach wskazuje się jednak na celowość wyodrębniania rodzaju Ficaria, podobnie jak szeregu innych drobnych rodzajów i pozostawianie rodzaju Ranunculus w wąskim ujęciu (choć obejmującego m.in. włosieniczniki Batrachium)[5][6][7]. Cechy molekularne i morfologiczne wskazują na to, że rodzaj Ficaria jest siostrzanym dla rodzaju Coptidium, z którym tworzy klad, który oddzielił się od linii rozwojowej prowadzącej do współczesnych jaskrów, zanim oddzieliły się od tej linii kolejne klady Myosurus–Ceratocephala i Krapfia–Laccopetalum. Stwierdzono, że genom jądrowy i plastydowy roślin z kladu Ranunculus sensu stricto zawiera około 160 podstawień genów w stosunku do genomu roślin z kladu Ficaria–Coptidium[5].

Synonimy taksonomiczne[3]

Ficaria Guettard

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z drobnych rodzajów z plemienia Ranunculeae z podrodziny Ranunculoideae Arnott, rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae) z rzędu jaskrowców (Ranunculales), należących do kladu dwuliściennych właściwych (eudicots)[2][7].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada: okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Ranunculopsida Brongn., podklasa jaskrowe (Ranunculidae Takht. ex Reveal), nadrząd Ranunculanae Takht. ex Reveal), rząd jaskrowce (Ranunculales Dumort.), podrząd Ranunculineae Bessey in C.K. Adams, rodzina jaskrowate (Ranunculaceae Juss.), podplemię Ficariinae A. Gray, rodzaj ziarnopłon (Ficaria Schaef.)[8].

Gatunki flory Polski
Według Krytycznej listy roślin naczyniowych Polski we florze obecny jest jeszcze drugi gatunek – ziarnopłon kusy Ficaria nudicaulis A. Kern[9]. We współczesnych opracowaniach[10] i bazach taksonomicznych[11] takson ten uznawany jest jednak za podgatunek – F. verna subsp. calthifolia (Rchb.) Nyman.
Pozostałe gatunki[12]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-08-03] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
  4. ↑ a b Thomas Gaskell Tutin: Flora Europaea. T. 3. Cambridge University Press, 1968, s. 281.
  5. ↑ a b Emadzade, Khatere, Lehnebach, Carlos, Lockhart, Peter, Hörandl, Elvira. A molecular phylogeny, morphology and classification of genera of Ranunculeae (Ranunculaceae). „Taxon”. 59, 3. s. 809-828. (ang.). 
  6. ↑ Paun, O., C. Lehnebach, J. T. Johansson, P. Lockhart & E. Hörandl (2005): Phylogenetic relationships and biogeography of Ranunculus and allied genera (Ranunculaceae) in the Mediterranean region and in the European Alpine System. — Taxon 54: 911–930
  7. ↑ a b Genus: Ficaria. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-03-02]. (ang.).
  8. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Ficaria. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).
  9. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 84, ISBN 978-83-62975-45-7.
  10. ↑ P.D. Sell. Ranunculus ficaria L. sensu lato. „Watsonia”. 20, s. 41-50, 1994. 
  11. ↑ Ficaria verna subsp. calthifolia (Rchb.) Nyman. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2015-06-12].
  12. ↑ Ficaria. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-03-02].