Ziemiozorek okazały

Ziemiozorek okazały
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Geoglossomycetes

Rząd

Geoglossales

Rodzina

Geoglossaceae

Rodzaj

ziemiozorek

Gatunek

ziemiozorek okazały

Nazwa systematyczna
Geoglossum cookeanum Nannf. ex Minter & P.F. Cannon
IMI Descr. Fungi Bact. 204(no. 2031): [1] (2015)
Multimedia w Wikimedia Commons

Ziemiozorek okazały (Geoglossum cookeanum Nannf. ex Minter & P.F. Cannon) – gatunek grzybów z monotypowej rodziny Geoglossaceae[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geoglossum, Geoglossaceae, Geoglossales, Incertae sedis, Geoglossomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Obowiązującą diagnozę taksonomiczną podali w 2015 r. John Axel Nannfeldt, David William Minter i Paul Francis[1], ale gatunek ten znany był już w 1879 r. Synonimy:

  • Geoglossum cookeanum Nannf. 1942
  • Geoglossum glabrum var. minor Cooke 1879[2].

Polską nazwę zarekomendowała Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Tworzy wysmukłe, czarne podkładki o wysokości 3–7 cm i bocznie spłaszczone lub z podłużnym rowkiem. Składają się z części płodnej (główki) i cylindrycznego trzonu. Maczugowata część płodna stanowi 50–70% części podkładki i jest delikatnie szorstka[4].

Cechy mikroskopowe

Worki cylindryczne, 140–180 × 16–18 µm, dość grubościenne, 8-zarodnikowe. Askospory wydłużone, cylindryczne do wrzecionowatych z ostrą podstawą i zaokrąglonym wierzchołkiem, dość grubościenne, gładkie, 55–90 × 5–7 µm z wieloma przegrodami (bardzo rzadko 6-przegrodowe, ale zwykle 7-przegrodowe). Wysyp zarodników jasnobrązowy. Wstawki zebrane w osobne skupiska. Są nitkowate, o średnicy 2–3 µm i wystające nieco poza wierzchołki worka, nie zakrzywione ani nie zwinięte na wierzchołku. Ich część podstawowa jest szklista, a górne części blado do średniobrązowe z grubszymi ścianami i coraz gęściejszymi przegrodami w kierunku wierzchołków, które składają się z łańcucha napęczniałych lub jajowatych komórek o średnicy 4–6 µm[4].

Gatunki podobne

Od innych gatunków ziemiozorków odróżnić go można między innymi mikroskopowo, gdyż ma bardzo charakterystyczne wstawki (parafizy). Próchnilec maczugowaty (Xylaria polymorpha) nie jest podłużnie spłaszczony, jest bardziej krępy i rozwija się na próchniejącym drewnie. Włosojęzyk szorstki (Trichoglossum hirsutum) ma wyraźniejszy i drobno owłosiony trzon[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Znane jest występowanie Geoglossum atropurpureum tylko w Europie i na Nowej Zelandii[5]. M.A. Chmiel w 2006 r. przytacza 2 stanowiska w Polsce[6], w późniejszych latach znaleziono jeszcze inne stanowiska tego gatunku[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[8].

Grzyb naziemny[6]. Występuje na nieużytkach rolnych i na trawiastych wydmach[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-17] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-17] (ang.).
  3. ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
  4. ↑ a b c d Geoglossum cookeanum Nannf. [online], First Nature [dostęp 2023-02-17].
  5. ↑ Występowanie Geoglossum cookeanum na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-17].
  6. ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
  7. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-27].
  8. ↑ Geoglossum cookeanum Nannf. [as 'cookeianum'] ziemioziorek okazały [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-17].