Ziemiozorek różnokształtny

Ziemiozorek różnokształtny
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Geoglossomycetes

Rząd

Geoglossales

Rodzina

Geoglossaceae

Rodzaj

ziemiozorek

Gatunek

ziemiozorek różnokształtny

Nazwa systematyczna
Geoglossum difforme Fr.
Observ. mycol. (Havniae) 1: 159 (1815)
Multimedia w Wikimedia Commons

Ziemiozorek różnokształtny, łęgot różnokształtny (Geoglossum difforme Nannf. ex Minter & P.F. Cannon) – gatunek grzybów z monotypowej rodziny Geoglossaceae[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geoglossum, Geoglossaceae, Geoglossales, Incertae sedis, Geoglossomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1815 r. Elias Fries i podana przez niego diagnoza taksonomiczna i nazwa naukowa są aktualne[1]. Synonimy:

  • Geoglossum difforme var. variabile Mains 1954
  • Geoglossum glabrum f. difforme (Fr.) Massee 1897
  • Geoglossum viscosum var. difforme (Fr.) Quél. 1886
  • Gloeoglossum difforme (Fr.) E.J. Durand 1908[2].

W pracy M.A. Chmiel z 2006 r. gatunek ten ma polską nazwę łęgot różnokształtny. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów zarekomendowała nową nazwę ziemiozorek różnokształtny[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Maczugowaty o wysokości 4–8 cm, z wyraźnie zaznaczoną główką, wyraźnie oddzieloną od łodygi. Główka ma szerokość 4–10 mm, często jest spłaszczone i podłużnie rowkowana, czarna, naga lub niemal naga; suchy. Trzon o szerokości 3–5 mm, czasami nieco spłaszczony, nagi, czarny, w stanie świeżym lepki. Grzybnia przy jego podstawie ciemnoszara. Miąższ cienki, czarny lub białawy w środku[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 90–120 × 5–7 µm, wrzecionowate ze spiczastymi wierzchołkami, gładkie, 15-przegrodowe, pod działaniem KOH brązowe, z ciemniejszymi przegrodami. Worki 8-zarodnikowe, 175–200 × 15–20 µm; wrzecionowate. Parafizy o szerokości 2–4 µm, nitkowate, przewyższające worki, a następnie zwijające się i skręcające w loki i warkocze. Na trzonie wstawki znajdują się w żelowanej warstwie o szerokości 1–3 µm, są gładkie z brązowymi ścianami[4].

Gatunki podobne

Pewna identyfikacja gatunków ziemiozorków wymaga badań mikroskopowych. Lepki trzon co prawda jest pomocny przy identyfikacji ziemiozorka różnokształtnego, ale cecha ta nie zawsze wystarcza do identyfikacji, gdyż są jeszcze inne gatunki z lepkim trzonem i cecha ta nie zawsze ujawnia się. Dla ziemiozorka różnokształtnego bardzo charakterystyczne są zarodniki o liczbie przegród dochodzącej do 15, a także parafizy[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Znane jest występowanie ziemiozorka różnokształtnego w Ameryce Północnej, Europie oraz na wyspach japońskich, Borneo i na Nowej Zelandii[5]. M.A. Chmiel w 2006 r. przytacza tylko 2 stanowiska w Polsce, i to historyczne, podane w 1908 r. przez J. Schrötera i w 1933 r. przez F. Teodorowicza[6]. W późniejszych latach brak potwierdzeń stanowisk tego gatunku[7].

Grzyb naziemny, saprotroficzny. Owocniki gromadnie lub pojedynczo w lasach liściastych i iglastych, na ziemi, ale czasami na omszałych pniach drzew. Pojawiają się od lata do jesieni[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-17] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-17] (ang.).
  3. ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
  4. ↑ a b c d Michael Kuo, Geoglossum difforme [online], Mushroom Expert [dostęp 2023-02-17].
  5. ↑ Występowanie Geoglossum difforme na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-17].
  6. ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
  7. ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-27].