Zofia z Czartoryskich Zamoyska

Zofia z Czartoryskich Zamoyska
Ilustracja
Portret Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej, 1802–1803, Robert Lefèvre
Data i miejsce urodzenia

15 września 1778
Warszawa

Data i miejsce śmierci

27 lutego 1837
Florencja

Ojciec

Adam Kazimierz Czartoryski

Matka

Izabela Czartoryska

Mąż

Stanisław Kostka Zamoyski

Dzieci

Konstanty (ur. 1799), Andrzej Artur (1800), Jan (1802), Władysław (1803), Celina (1804), Jadwiga (1806), Zdzisław (1810), August (1811), Eliza (1818) i Stanisław (1820)[1]

Multimedia w Wikimedia Commons

Zofia z Czartoryskich Zamoyska (ur. 15 września 1778 w Warszawie, zm. 27 lutego 1837 we Florencji) – polska arystokratka zwana „Matką Rodu Zamoyskich”, filantropka, inicjatorka Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Zofia Zamoyska, 1839[2]

Urodziła się 15 września 1778 roku w Warszawie[1][3]. Była piątym[1] dzieckiem Izabeli Czartoryskiej z domu Fleming i Adama Kazimierza Czartoryskiego[1][4], choć jej ojcem mógł być w rzeczywistości Franciszek Ksawery Branicki[1].

Uważana była przez współczesnych za wielką piękność[1][4]. Często ją portretowano[1]. 20 maja 1798 roku, w Puławach, wyszła za mąż za Stanisława Kostkę Zamoyskiego. Nazywana jest „Matką Rodu Zamoyskich”, ponieważ została matką dziesięciorga dzieci: Konstantego (ur. 1799), Andrzeja Artura (1800), Jana (1802), Władysława (1803), Celiny (1804), Jadwigi (1806), Zdzisława (1810), Augusta (1811), Elizy (1818) i Stanisława (1820)[1].

Zaangażowała się w działalność charytatywną[1]. W 1814 roku[4][5] założyła Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności[1][4][5], na rzecz którego jako ośmiolatek koncertował Fryderyk Chopin[1]. Przewodniczyła także Towarzystwu Muzycznemu w Warszawie[1].

Napisała i wydała poradnik Rady dla córki przeznaczony dla jej córki Jadwigi, przyszłej żony Leona Sapiehy. W publikacji roztrząsała takie kwestie, jak co to znaczy być pobożną kobietą i dobrą żoną. Najnowsze wydanie książki ukazało się w 2002 roku[1].

Wyjechała za granicę ze względu na problemy zdrowotne[1]. Zmarła 27 lutego 1837 roku we Florencji[1][3] na skutek gruźlicy. Została pochowana w kościele Santa Croce, jej nagrobek wykonał Lorenzo Bartolini[1].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  • Zofia Czartoryska jako Psyche[6]
    Zofia Czartoryska jako Psyche[6]
  • Zofia z Czartoryskich Zamoyska[7]
    Zofia z Czartoryskich Zamoyska[7]
  • Oko Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej[8]
    Oko Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej[8]
  • Zofia z Czartoryskich Zamoyska[9]
    Zofia z Czartoryskich Zamoyska[9]
  • Kopia nagrobka Zofii Czartoryskiej[10]
    Kopia nagrobka
    Zofii Czartoryskiej[10]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Monika Januszek-Surdacka, Zofia z Czartoryskich Zamoyska [online], Muzeum Zamoyskich [dostęp 2023-09-27].
  2. ↑ Biblioteka Brytyjska autor nieznany
  3. ↑ a b Master [online], web.archive.org [dostęp 2023-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-15].
  4. ↑ a b c d Iza Wiercińska, Zofia z Czartoryskich ordynatowa Stanisławowa Zamoyska w turbanie [online], Muzeum Narodowe w Warszawie - Zbiory Cyfrowe [dostęp 2023-09-28] (pol.).
  5. ↑ a b Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności [online], Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [dostęp 2023-09-28].
  6. ↑ Namalował Wincenty de Lesseur według obrazu Heinricha Friedricha Fügera, 1797, Muzeum Narodowe w Warszawie
  7. ↑ Zofia z Czartoryskich Zamoyska na miniaturze Walerii Tarnowskiej z 1803, Muzeum Narodowe w Warszawie
  8. ↑ Oko w Muzeum Książąt Lubomirskich
  9. ↑ Zofia z Czartoryskich ordynatowa Stanisławowa Zamoyska w turbanie, Pierre Louis Grevedon, 1829, Muzeum Narodowe w Warszawie
  10. ↑ Kopia wykonana w białym marmurze dłuta Bartoliniego; kaplica pałacu w Kozłówce