Zyzkowate
| Cholevinae[1] | |||
| Kirby, 1837 | |||
 Choleva angustata | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
zyzkowate | ||
| Synonimy | |||
| |||
Zyzkowate[2] (Cholevinae, syn. Catopidae) – podrodzina chrząszczy z rodziny grzybinków (Leiodidae). Cholevinae (często podnoszone do rangi rodziny – Cholevidae) obejmują około 1700 gatunków, rozpowszechnionych na całym świecie[3]. Niektóre z nich (plemię Leptodirini) są wysoce wyspecjalizowanymi troglobiontami; inne określane są jako troglofilne (spotykane są w przedsionkach jaskiń, nie mają wyraźnych przystosowań do jaskiniowego trybu życia); część zamieszkuje gniazda ptaków i nory ssaków; niektóre rodzaje wykazują myrmekofilię (bez ewidentnych przystosowań morfologicznych). Większość żyje w glebie i żywi się rozkładającymi się resztkami organicznymi roślinnego i zwierzęcego pochodzenia. Wiele gatunków jest typowymi nekrofagami, spotykanymi na padlinie w różnym stadium rozkładu. Rodzajem typowym jest Choleva[4].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Zasięg występowania przedstawicieli Cholevinae obejmuje wszystkie kontynenty (z wyjątkiem Antarktydy).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Cholevinae są małymi lub średniej wielkości chrząszczami, o długości ciała od 0,8 do 9 mm. W większości mają jajowaty kształt ciała, zabarwione są na czarno lub brązowo. Rozpoznawanie gatunków opiera się przede wszystkim na niewielkich różnicach budowy przedplecza, czułków, i narządów płciowych.
U gatunków troglobiontycznych opisano modyfikacje aparatu gębowego, będące wyrazem przystosowania do częściowo wodnego środowiska dna jaskiń[5].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Większość gatunków występuje w glebie, często spotykane są w gniazdach ptaków lub norach ssaków. Wiele gatunków Cholevinae jest mniej lub bardziej przystosowanych do życia w jaskiniach. Spośród wszystkich poznanych dotąd jaskiniowych chrząszczy około 1/3 należy do Cholevinae[6].
Myrmekofilne Cholevinae należą do rodzajów Attaephilus, Attumbra, Catopomorphus, Choleva, Echinocoleus, Eocatops, Nargus, Nemadus, Philomessor, Ptomaphagus i Synaulus[7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Podrodzina Cholevinae Kirby, 1837
- Plemię: Anemadini
- Podplemię: Anemadina
- Anemadiola Szymczakowski, 1963
- Anemadus Reitter, 1885
- Cholevodes
- Speonemadus Jeannel, 1922
- Podplemię: Eucatopina
- Eocatops Peyerimhoff, 1924
- Neoeocatops
- Podplemię: Eunemadina
- Araucaniopsis
- Austrocholeva
- Austronargus
- Austronemadus
- Catoposchema
- Dissochaetus
- Eunemadus Portevin, 1914
- Falkocholeva Hatch, 1928
- Falkonemadus Szymczakowski, 1961
- Nargiotes
- Nargomorphus
- Nemadiolus
- Nemadiopsis Jeannel, 1936
- Nemadotropis
- Newtoniopsis Salgado Costas, 2005
- Paranemadus
- Peckardia
- Pseudonargiotes
- Pseudonemadus
- Rangiola
- Podplemię: Nemadina
- Micronemadus
- Nemadus Thomson, 1867
- Paracatopina
- Mesocolon
- Paracatops
- Podplemię: Anemadina
- Plemię: Cholevini
- Podplemię: Catopina
- Apocatops Zwick, 1968
- Apterocatops
- Catopidius Jeannel, 1922
- Catopodes
- Catops Paykull, 1798
- Catoptrichus
- Chionocatops Ganglbauer, 1899
- Cholevinus Reitter, 1901
- Cryocatops
- Dreposcia Jeannel, 1922
- Dzungarites
- Fissocatops Zwick, 1968
- Himalops
- Mesocatops
- Rybinskiella Reitter, 1906
- Sciodrepoides Hatch, 1933
- Podplemię: Cholevina
- Attaephilus
- Attumbra
- Catopsimorphus
- Podlistnik Choleva (Latreille, 1796)
- Nargus (Thomson, 1867)
- Philomessor
- Prionochaeta
- Takobiella
- Podplemię: Catopina
- Plemię: Eucatopini
- Eucatops
- Plemię: Leptodirini
- Podplemię: Antroherponina
- Antroherpon
- Croatodirus
- Hadesia
- Leptomeson
- Nauticiella
- Parantrophilon
- Remyella
- Velebitodromus
- Podplemię: Bathysciina
- Anillocharis Reitter, 1903
- Anisoscapha Muller, 1917
- Antrodulus Knirsch, 1927
- Aphaobiella Gueorguiev, 1976
- Aphaobius Abeille, 1878
- Aphaotus Breit, 1914
- Augustia Zariquiey, 1927
- Bathyscia Schiodte, 1848
- Blattochaeta Reitter, 1910
- Blattodromus Reitter, 1904
- Cansiliella Paoletti, 1972
- Deelemaniella Perreau, 1999
- Halbherria Conci & Tamanini, 1951
- Henrotiella Perreau, 1999
- Hexaurus Reitter, 1884
- Huetheriella
- Leonhardella Reitter, 1903
- Lessiniella Pavan, 1941
- Lotharia Mandl, 1944
- Netolitzkya Muller, 1913
- Orostygia Muller, 1912
- Oryotus Miller, 1856
- Phaneropella Jeannel, 1910
- Pholeuodromus Breit, 1913
- Pholeuonopsis Apfelbeck, 1901
- Pisidiella
- Pretneria Muller, 1931
- Proleonhardella Jeannel, 1910
- Sinobathyscia
- Speophyes Jeannel, 1910
- Tartariella Nonveiller & Pavicevic, 1999
- Weiratheria Zariquiey, 1927
- Podplemię: Bathysciotina
- Bathyscidius
- Bathysciotes
- Neobathyscia
- Ravasinia
- Redensekia
- Sinuicollia
- Speonesiotes
- Sphaerobathyscia
- Podplemię: Leptodirina
- Adelopidius Apfelbeck 1907
- Albanodirus Giachino & Vailati 1998
- Antrosedes Reitter 1912
- Apholeuonus Reitter 1889
- Astagobius Reitter, 1886
- Balcanobius Gueorguiev 1965
- Bathyscimorphus Jeannel 1910
- Bathysciopsis Muller 1941
- Beroniella Giachino & Gueorguiev 1991
- Beskovia
- Bulgariella
- Ceuthmonocharis
- Charonites Apfelbeck 1907
- Elladoherpon
- Genestiellina
- Haplotropidius
- Icharonia Reitter 1912
- Katobatizon Knirsch 1928
- Laneyriella Gueorguiev 1976
- Leonhardia Reitter 1901
- Leptodirus Schmidt, 1832
- Leptostagus Karaman 1954
- Parapropus Ganglbauer, 1899
- Petkovskiella Gueorguiev 1976
- Pholeuonella Jeannel 1910
- Pholeuonidius Jeannel 1911
- Protobracharthron Reitter 1889
- Radziella Casale & Jalzic 1988
- Roubaliella Jeannel 1925
- Rozajella Ćurčić, Brajkovic, & Ćurčić, in Ćurčić et al., 2007
- Setnikia Breit 1913
- Spelaeodromus Reitter 1885
- Spelaites Apfelbeck 1907
- Speoplanes J. Müller, 1911
- Podplemię: Pholeuina
- Adelopsella
- Albaniola
- Anillochlamys
- Antrocharis
- Aranzadiella
- Archeoboldoria Ghidini, 1938
- Atticiella
- Babuniella
- Banatiola
- Baronniesia Fresneda, Bourdeau & Faille, 2009
- Bathysciella
- Bathysciola
- Bellesia
- Beronia
- Beskovia
- Besuchetiola
- Bithyniella
- Boldoria
- Breuilia
- Breuilites
- Bureschiana
- Canavesiella
- Cantabrogeus
- Capraiola
- Cavazzutiella
- Ceretophyes
- Ceuthophyes
- Closania
- Coiffaitiola
- Coreobathyscia
- Cryptobathyscia
- Cytodromus
- Dalmatiola
- Dellabeffaella
- Diaprysius
- Drimeotus
- Eskualdunella
- Espanoliella
- Euryspeonomus
- Fresnedaella
- Fusi Perkovsky, 1989
- Gesciella
- Hoffmannella
- Hussonella
- Insubriella
- Iranobathyscia
- Isereus
- Josettekia
- Karadeniziella
- Lagariella
- Leonesiella
- Magdelainella
- Maroniella
- Mehadiella
- Monguzziella
- Muelleriella
- Naspunius
- Notidocharis
- Ochridiola
- Oresigenus
- Ovobathysciola
- Pallaresiella
- Pangaeoniola
- Parabathyscia (Jeannel, 1908)
- Paranillochlamys
- Paraspeonomus
- Parvospeonomus
- Patriziella
- Perriniella
- Phacomorphus
- Pholeuon
- Protopholeuon
- Pseudoboldoria
- Pseudospeonomus Comas, Fresneda & Salgado, 2007
- Purkynella
- Quaestus
- Radevia
- Rhodopiola
- Royerella
- Salgadoia
- Sbordoniola
- Sengletiola
- Sophrochaeta
- Spelaeochlamys
- Speocharidius
- Speocharinus
- Speodiaetus
- Speonomidius
- Speonomites
- Speonomus
- Stygiophyes
- Tismanella
- Trapezodirus
- Trocharanis
- Troglocharinus
- Troglodromus
- Troglophyes
- Viallia
- Vratzaniola
- Zariquieyella
- Podplemię: Platycholeina
- Platycholeus
- Podplemię: Spelaeobatina
- Prospelaeobates
- Spelaeobates
- incertae sedis
- Gueorguievella
- Neotropospeonella
- Podplemię: Antroherponina
- Plemię: Oritocatopini
- Afrocatops
- Chappuisiotes
- Oritocatops
- Plemię: Ptomaphagini
- Acrotrychiopsis
- Adelopsis
- Amplexella
- Echinocoleus López-Neyra, 1947
- Excelsiorella Salgado, 2008
- Pandania
- Parapaulipalpina Gnaspini, 1996
- Paulipalpina
- Peckena
- Proptomaphaginus
- Ptomaphaginus
- Trupnik Ptomaphagus Illiger, 1798
- Synaulus
- Plemię: Sciaphyini
- Sciaphyes Jeannel, 1910
- Plemię: Anemadini
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cholevinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 134.
- ↑ M. Schilthuizen, C Scholte, RE van Wijk, J Dommershuijzen i inni. Using DNA-barcoding to make the necrobiont beetle family Cholevidae accessible for forensic entomology. „Forensic Science International”. 210 (1–3), s. 91–95, 2011. DOI: 10.1016/j.forsciint.2011.02.003. PMID: 21376487.
- ↑ Family-group names in Coleoptera (Insecta).
- ↑ O. T. Moldovan, B. Jalžić, E. Erichsen. Adaptation of the mouthparts in some subterranean Cholevinae (Coleoptera, Leiodidae). „Natura Croatica”. 13 (1), s. 1–18, 2004.
- ↑ Moldovan OT. Why so many Leptodirini (Coleoptera, Leiodidae) in Romania? Advances in Arachnology and Developmental Biology, s. 475–485, 2008.
- ↑ Bert Hölldobler, Edward O. Wilson; The Ants. Harvard University Press, 1990 ISBN 0-674-04075-9, s. 480.