É (Sumer)

Inskrypcja babilońskiego króla Adad-szuma-usura (1216-1187 p.n.e.) dotycząca jego prac budowlanych przy świątyni E-kur w Nippur (é jest pierwszym znakiem w ósmej linijce)

É[1], też E2[2] – słowo z języka sumeryjskiego tłumaczone zazwyczaj jako „dom” lub „świątynia”[2]. W piśmie klinowym zapisywane było za pomocą znaku (klasyczna forma sumeryjska), który z czasem przyjął kształt (klasyczna forma asyryjska). W bazie danych Unicode znak ten zajmuje n. U+1208D[3], a w listach znaków klinowych Borgera odpowiednio n. 324 (Borger 1978)[1] i n. 495 (Borger 2003)[4]. W języku akadyjskim odpowiednikiem sumeryjskiego é było słowo bītu („dom”, „świątynia”)[1][5].

W języku sumeryjskim é wykorzystywane też było często przy tworzeniu nowych słów, będących z reguły nazwami budowli lub budynków, np. é.gal – „pałac” (dosł. „wielki dom”)[6], é.maḫ – „świątynia” (dosł. „wyniosły dom”)[6], é.dub.ba – „archiwum” (dosł. „dom tabliczki”)[6], é.kaš – „karczma” (dosł. „dom piwa”)[6], é.gir4 – „piekarnia” (dosł. „dom z piecami”)[6] czy é.maš – „zagroda” (dosł. „dom dla kóz”)[7]. Stanowiło też zazwyczaj pierwszy człon ceremonialnych nazw mezopotamskich świątyń, ziguratów i pałaców królewskich, np. é.an.na (E-ana, dosł. „dom niebios”) – świątynia boga Anu i bogini Isztar w Uruk[8], é.babbar (E-babbar, dosł. „Lśniący/Jaśniejący dom”) – świątynia Szamasza w Sippar[9], é.kur (E-kur, dosł. „Dom-Góra”) – świątynia Enlila w Nippur[10], é.temen.an.ki (E-temenanki, dosł. „Dom platformy fundacyjnej nieba i świata podziemnego”) – zigurat Marduka w Babilonie[11], é.u6.nir.ki.tuš.maḫ (E-unirkituszmah, dosł. „Dom – wieża świątynna, wyniosła siedziba”) – zigurat boga Ea w Eridu[12], é.gal.zag.sá.nu.tuk.a (dosł. „Pałac niemający rywala”) – pałac króla Sennacheryba w Niniwie[13] czy é.gal.lugal.šár.ra.kur.kur.ra (dosł. „Pałac króla wszystkich krajów”) – pałac króla Tiglat-Pilesera I w Aszur[13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Borger R., Assyrisch-babylonische..., s. 132.
  2. ↑ a b Halloran J.A., Sumerian Lexicon: A Dictionary..., s. 55.
  3. ↑ The Unicode Standard, Version 9.0 (Cuneiform)
  4. ↑ Borger R., Mesopotamisches Zeichenlexikon, Münster 2003.
  5. ↑ hasło bītu, The Assyrian Dictionary, tom 2 (B), The Oriental Institute, Chicago 1965, s. 282.
  6. ↑ a b c d e Halloran J.A., Sumerian Lexicon: A Dictionary..., s. 56.
  7. ↑ Halloran J.A., Sumerian Lexicon: A Dictionary..., s. 57.
  8. ↑ George A.R., House..., s. 67.
  9. ↑ George A.R., House..., s. 70.
  10. ↑ George A.R., House..., s. 116.
  11. ↑ George A.R., House..., s. 149.
  12. ↑ George A.R., House..., s. 154.
  13. ↑ a b George A.R., House..., s. 171.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Borger R., Assyrisch-babylonische Zeichenliste, Neukirchen-Vluyn 1978.
  • George A.R., House Most High. The Temples of Ancient Mesopotamia, Eisenbrauns, Winona Lake 1993.
  • Halloran J.A., Sumerian Lexicon: A Dictionary Guide to the Ancient Sumerian Language, Logogram Publishing, Los Angeles 2006.