Łapino

Łapino

wieś
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	gdański
Gmina	Kolbudy
Liczba ludności (2020[2])	629
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-050[3]
Tablice rejestracyjne	GDA
SIMC	0164049
Położenie na mapie gminy Kolbudy Łapino
Położenie na mapie Polski Łapino
Położenie na mapie województwa pomorskiego Łapino
Położenie na mapie powiatu gdańskiego Łapino
54°17′10″N 18°26′39″E/54,286111 18,444167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Łapino (kaszb. Łôpino lub Gduńsczé Łôpino, niem. Lappin) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Kolbudy na turystycznym szlaku Wzgórz Szymbarskich i nad Radunią. Łapino leży na trasie nieczynnej linii kolejowej Pruszcz Gdański-Żukowo.

Wieś duchowna, należąca do szpitala Św. Elżbiety w Gdańsku położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie gdańskim województwa pomorskiego^[4]. W latach 1945–1998 miejscowość należała do województwa gdańskiego.

Dawniej miejscowość była administracyjnie podzielona na dwie części Łapino Dolne i Łapino Górne.

W miejscowości znajduje się udostępniona okazjonalnie do zwiedzania papiernia z 1877 roku, czynna do 2011 roku, z zachowanymi holendrami z 1915 r. oraz maszynami papierniczymi. W skład kompleksu wchodzi także zachowana częściowo kuźnia oraz stara kotłownia z 1925 roku z zabytkowym piecem, w którym w latach 80. i 90. palono zarekwirowane narkotyki oraz akta i dokumenty służb bezpieczeństwa. W budynkach dawnej fabryki zgromadzono zbiory techniki rolniczej i motoryzacyjnej^[5]. Obecnie planowane jest przekształcenie obiektu w muzeum^[6].

W 2000 roku „Towarzystwo Inwestycyjne” rozpoczęło w Łapinie budowę osiedla domów jednorodzinnych Hajduczek – Willowe wzgórza. Obecnie^[kiedy?] trwa budowa kolejnych budynków.

Znajduje się tu wybudowana w latach 1925–1927 jedna z elektrowni wodnych tworzących kaskadę Raduni.

Elektrownia wodna

Elektrownia wodna^[7]

Widok na elektrownie od strony zalewu

Elektrownię Wodną Łapino wybudowano w 1927 roku jako piątą elektrownię wodną na Raduni. Właścicielem nowej elektrowni był Senat Wolnego Miasta Gdańska, choć pierwotnym inwestorem przedsięwzięcia był Ferdynand Schichau. Po przegranym procesie o Radunię zmuszony był oddać inwestycję Senatowi WM Gdańska. Jest elektrownią derywacyjną zbiornikową ze zbiornikiem o wyrównaniu półdobowym. Zbiornik wypełnia naturalną dolinę Raduni. W wyniku budowy zapory i spiętrzenia rzeki pod wodą znalazła się stara papiernia, tartak, las, droga oraz kilka zabudowań gospodarczych. Woda spiętrzona w zbiorniku za pomocą rurociągu żelbetowego biegnącego przez korpus zapory jest kierowana do turbin. W budynku elektrowni rurociąg żelbetonowy przechodzi w stalowy, który rozprowadza wodę do dwóch turbin. Turbiny te wyprodukowały zakłady Schichau Elbing (Elbląg) w 1925 roku. W elektrowni Łapino prawdopodobnie po raz pierwszy na ziemiach polskich zastosowano rurociągi stalowe spawane elektryczne, zaledwie w kilka lat po wynalezieniu tej metody. W elektrowni zainstalowana jest trzecia turbina, czynna do dziś – o mocy 7 kW. Turbina potrzeb własnych elektrowni.

Jaz burzowy

Niezwykle oryginalnym i unikatowym urządzeniem inżynierskim jest jaz burzowy, znajdujący się po lewej stronie elektrowni. Jaz ma zamknięcie segmentowe samoczynne z przeciwwagą. Podobne zamknięcia jazów stosowano w elektrowniach szwajcarskich i hiszpańskich na początku lat dwudziestych. Jaz wyposażony jest dodatkowo w klapę lodową. Poniżej jazu znajduje się czterostopniowa kaskada odprowadzająca wodę do kanału odpływowego elektrowni.

Dane techniczne^[7][8]

• średni przepływ: 5,18 m³/s
• moc instalowana: 2900 kW
• przełyk instalowany: 22,07 m³/s
• rzędna piętrzenia: 99,80 m n.p.m.
• spad: 13,8 m
• średnia roczna produkcja: 4,19x10⁶ kWh
• ilość turbozespołów: 2

Inne miejscowości o nazwie Łapino: Łapino Kartuskie

Kaskada na Raduni

Zobacz też

• Aglomeracja trójmiejska
• Przyjaźń
• Widlino

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 171088
2. dane Urzędu Gminy dot. ludności sołectwa [online], www.kolbudy.pl, 30 czerwca 2020 .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 697 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 91.
5. Majówka 2013 w Łapinie. 1 maja – zobacz Starą Papiernię! [dostęp 2013-04-22].
6. Andrzej Lis-Radomski: Łapino: W dawnej papierni chcą stworzyć muzeum. Polska Dziennik Bałtycki, 2016-11-11. [dostęp 2016-11-11].
7. Elektrownia Wodna Łapino [online], Energa [dostęp 2020-03-22] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-22]  (pol.).
8. Dane techniczne [online], Energa Hydro Sp. z.o.o [dostęp 2011-02-16] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-01]  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Łapino, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 590 .
• Łapino [online], Historia Kolbud i okolic [zarchiwizowane z adresu 2007-03-02]  (pol.).
• Elektrownia wodna Łapino [online], Związek Powiatów Polskich [dostęp 2006-11-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04]  (pol.).