Łososina Dolna

Łososina Dolna

wieś
Kościół pw. św. Piotra i Pawła
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Łososina Dolna
Liczba ludności (2013)	1514
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-314[2]
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0447882
Położenie na mapie gminy Łososina Dolna Łososina Dolna
Położenie na mapie Polski Łososina Dolna
Położenie na mapie województwa małopolskiego Łososina Dolna
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Łososina Dolna
49°45′00″N 20°37′14″E/49,750000 20,620556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Łososina Dolna – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. Jest siedzibą gminy Łososina Dolna.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łososina Dolna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. W 2013 roku wieś liczyła około 1500 mieszkańców.

Położenie

Łososina Dolna leży przy ujściu Łososiny do Dunajca, na pograniczu Beskidu Wyspowego i Pogórza Rożnowskiego, przy drodze krajowej nr 75.

Charakterystyka

Łososina Dolna to wieś o charakterze rolniczo-sadowniczym. Swoją siedzibę mają tu bank spółdzielczy, zespół szkół oraz liczne placówki handlowe.

Części wsi

Integralne części wsi Łososina Dolna^[3][4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0447899	Jakubkowice	część wsi
0447971	Jarostowa	przysiółek
0447907	Kamyk	część wsi
0447913	Łączne	część wsi
0447920	Morsztynówka	część wsi
0447936	Nowiny	część wsi
0447942	Sadowa	część wsi
0447959	Tłoki	część wsi
0447965	Wiśnicz	część wsi

Historia

Lotnisko

Zdjęcie z miejsca wypadku samolotu w roku 2011

Pierwotna nazwa parafii to Jakubkowice, gdyż Łososina to wieś należąca do tej parafii. Pierwsza wzmianka o niej pojawia się już w 1304 roku. W 1339 roku wieś otrzymała od królowej Jadwigi, wdowy po Władysławie Łokietku, prawa niemieckie. Jednocześnie królowa Jadwiga poleciła zbudować w Jakubkowicach kościół, uposażając go licznymi dobrami. W latach 1470–1474 Jakubkowice stanowią własność klasztoru klarysek starosądeckich.
W 1846 roku Łososinę ogarnęła Rabacja galicyjska, której przywódcą na tym terenie był żołnierz Wojciech Grzyb. Dzięki proboszczowi Franciszkowi Gabryelskiemu nie spalono kościoła, ale dwór w Łososinie i Łącznym nie uniknął rabunku.
W okresie II wojny światowej na terenie gminy Łososina działała placówka partyzantki AK „Dolina”. Wieś aż do 1945 roku była własnością kolejnych rodów szlacheckich. W 1948 roku powstała Ochotnicza straż pożarna, która obecnie jest włączoną do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego i posiada samochody bojowe tj.GBARt 3/16 Volvo FL260,GCBM Man oraz Isuzu^[5]

1 stycznia 1970 roku zmieniono nazwę parafii na Łososina Dolna, podczas ujednolicania nazewnictwa państwowego. Tym samym zniknęła wieś o nazwie Jakubkowice, na terenie której znajdował się tylko kościół, plebania i szkoła. W tutejszym kościele parafialnym jest zabytkowy pochodzący z XV w. obraz Matki Bożej Pocieszenia, przy którym znajdują się liczne wota. W latach 70. XX w. planowano na terenie Łososiny budowę zbiornika wodnego, a tym samym zalanie miejscowości. Jednak zaniechano tych planów. W 1997 roku przez dolinę Łososiny przeszła fala powodziowa, niszcząc wiele dróg i domów.

Na terenie Łososiny Dolnej znajduje się lotnisko sportowe Aeroklubu Podhalańskiego, będące kontynuacją przedwojennych tradycji lotniczych, kiedy na terenie góry Jodłowiec utworzono szkołę szybowcową. W 2011 roku rozbił się tu samolot ultralekki, w którym zginęły 2 osoby.

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[6].

• Kościół parafialny pw. św. Piotra i św. Pawła – został przeniesiony do Sądeckiego Parku Etnograficznego;
• dwór^[7]

Kultura

Kościół z Łososiny Dolnej, obecnie znajdujący się w Sądeckim Parku Etnograficznym

We wsi działa zespół pieśni i tańca „Jakubkowianie” oraz orkiestra parafialno–gminna.

Corocznie w maju na lotnisku Aeroklubu Podhalańskiego organizowane jest Święto Kwitnących Sadów. Jest to festyn ludowy, w trakcie którego prezentowany jest miejscowy dorobek kulturalny, tj. występy orkiestr, zespołów regionalnych, młodzieżowych oraz kół gospodyń wiejskich. W czasie trwania festynu organizowane są także wystawy z zakresu sadownictwa, kwiaciarstwa, uprawy krzewów ozdobnych, działalności twórców ludowych oraz pokazy lotnicze.

Sport

We wsi działa Klub Sportowy „Łosoś"” (złożony w 1975), występujący w sezonie 2023/2024 w klasie okręgowej, gr. Nowy Sącz I^[8].

Ludzie związani z Łososiną Dolną

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Łososinie Dolnej.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 73414
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 698 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
3. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
5. OSP Łososina Dolna – Nowy Sącz 112 [online], nowysacz112.pl [dostęp 2017-12-12]  (pol.).
6. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-14] .
7. Dwór w Łososinie Dolnej - historia i opis
8. Skarb - Łosoś Łososina Dolna [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-02-21] .

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa gminy Łososina Dolna
• Zespół Szkół Podstawowo-Gimnazjalnych w Łososinie Dolnej