Łysak szerokoblaszkowy

Łysak szerokoblaszkowy
Ilustracja
Łysak szerokoblaszkowy na pniu sosny
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

podziemniczkowate

Rodzaj

łysak

Gatunek

łysak szerokoblaszkowy

Nazwa systematyczna
Gymnopilus liquiritiae (Pers.) P. Karst.
Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 32: 400 (1879)
Multimedia w Wikimedia Commons
Owocniki łysaka szerokoblaszkowego na pniu

Łysak szerokoblaszkowy (Gymnopilus liquiritiae (Pers.) P. Karst.) – gatunek grzybów należący do rodziny Hymenogastraceae[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gymnopilus, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Persoon nadając mu nazwę Agaricus liquiritiae. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1879 r. P. Karst.[1].

Niektóre synonimy[2]:

  • Agaricus liquiritiae Pers. 1801
  • Agaricus liquiritiae Pers. 1801 subsp. liquiritiae
  • Flammula liquiritiae (Pers.) P. Kumm. 1871
  • Fulvidula liquiritiae (Pers.) Romagn. 1937
  • Gymnopilus liquiritiae (Pers.) P. Karst. 1879 var. liquiritiae

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako skórzak słodkogorzki i płomiennica szerokoblaszkowa[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 2–8 cm, początkowo wypukły, czasami nieco dzwonkowaty, później płaski. Powierzchnia sucha, gładka, w kolorze od pomarańczowego do rdzawobrązowego. KOH barwi go na ciemnoczerwono[4].

Blaszki

Przyrośnięte, dość gęste i stłoczone, początkowo żółtawe lub jasnopomarańczowe, później czerwonawe z brązowymi plamami[4].

Trzon

Wysokość 3–7 cm, grubość 3–8 mm, mniej więcej walcowaty, czasami zwężający się na obydwu końcach. Czasami wyrasta niecentrycznie. Powierzchnia gładka lub drobnowłóknista o barwie od białawej do jasnopomarańczowej, tylko podstawa trzonu rdzawobrązowa[4].

Miąższ

Podobnej barwy jak kapelusz. Smak bardzo gorzki, zapach słaby, przypominający nieco zapach ziemniaków[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki eliptyczne, pokryte bardzo drobnymi kolcami, dekstrynoidalne, o rozmiarach 7–8,5 × 4–5,5 μm. Cheilocystydy i pleurocystydy o różnym kształcie i rozmiarach 20–40 μm. Kaulocystydy mają długość do 50 μm i wyrastają pęczkami[4].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej[4] oraz w Europie. Występuje również w Polsce, ale jego rozprzestrzenienie nie jest znane[3].

Rośnie w lasach iglastych, liściastych i mieszanych, na martwym drewnie; na pniach, opadłych gałęziach i kawałkach drzewa[3]. W Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniony, przy czym w północnych i zachodnich regionach kontynentu częściej występuje na drewnie iglastym, w południowych na drewnie liściastym[4].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Saprotrof[3], grzyb niejadalny[5].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Łysak plamistoblaszkowy jest morfologicznie trudny do odróżnienia od innych gatunków łysaków. Różni się od nich całkowitym brakiem resztek osłony, pewne jednak odróżnienie go od innych gatunków tego rodzaju możliwe jest tylko badaniami mikroskopowymi[4]. Jan Holec sprawdził zarówno cechy makro jak i mikro okazów opisywanych jako łysak szerokoblaszkowy i stwierdził, że praktycznie niczym nie odróżniają się one od łysaka ciemnotrzonowego Gymnopilus picreus. Według Jana Holca łysak ciemnotrzonowy G. liquiritiae powinien być uznany za synonim G. picreus[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2016-1107]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
  3. ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e f g h MushroomExpert. [dostęp 2013-10-07]. (ang.).
  5. ↑ Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  6. ↑ Jan Holec, The genus Gymnopilus us (Fungi, Agaricale) in The Czech Republic with respect to collections from other European Countries, Acta Musei Nationalis Pragae, Series B, Historia Naturalis, 61 (1–2): 1–52, June 2005