Świątynia Sybilli w Puławach
 Świątynia Sybilli w Puławach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
Położenie na mapie Puław  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puławskiego  | |
 51°24′38″N 21°57′46″E/51,410556 21,962778
| |
Świątynia Sybilli w Puławach – budowla w kształcie rotundy wchodząca w skład zespołu pałacowo-parkowego przy pałacu Czartoryskich w Puławach; pierwsze polskie muzeum. Stanowiła ogrodową imitację (folly) antycznej świątyni.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Wybudowana została w latach 1798–1801 jako Świątynia Pamięci na stromej skarpie wiślanej według projektu Piotra Aignera na wzór świątyni Westy w Tivoli koło Rzymu.
Posiada dwie okrągłe sale. Do reprezentacyjnej sali górnej wchodzi się po szerokich schodach, których strzegą kamienne lwy (prezent od władcy Rosji, Aleksandra I, z okazji jego pobytu w Puławach w 1805). Nad wejściem jest napis Przeszłość-Przyszłości. Wokół sali biegnie ganek, którego dach w postaci kopuły z okrągłym świetlikiem pośrodku i zmniejszającymi się ku górze kasetonami wspiera się na korynckich kolumnach z piaskowca. Pod kopułą biegnie fryz z motywami gryfów i kandelabrów, będący dziełem Fryderyka Baumana. Sala dolna, z wejściem od strony skarpy, ma kopułę wspartą na dziewięciu arkadach, za którymi znajduje się wąskie obejście.
W Świątyni Sybilli księżna Izabela Czartoryska gromadziła pamiątki rodzinne Sieniawskich, Lubomirskich i Czartoryskich oraz pamiątki po wielkich Polakach: królach, wodzach, uczonych czy poetach, które miały przypominać po rozbiorach Polski pełną chwały przeszłość narodową. Były tam m.in. przedmioty związane z Bolesławem Chrobrym, Kazimierzem Wielkim, Stanisławem Żółkiewskim, Tadeuszem Kościuszką, Mikołajem Kopernikiem (cegła z kamienicy przy Kopernika 30, wówczas uważanej za miejsce narodzin astronoma[2]) i Janem Kochanowskim. W dolnej kondygnacji Świątyni umieszczony został obelisk poświęcony księciu Józefowi Poniatowskiemu[3]. W 1830, jeszcze przed powstaniem listopadowym, zbiory zostały ewakuowane do Paryża. Potem wróciły do Krakowa, stając się zalążkiem Muzeum Książąt Czartoryskich. W Świątyni Sybilli muzeum zostało reaktywowane dopiero w 1938 i jest dostępne do dziś.
Puławska budowla była inspiracją dla poematu Jana Pawła Woronicza Świątynia Sybilli.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Dom Gotycki w Puławach
- Monument I Wojny Światowej w Atlantic City w New Jersey
- Świątynia Sybilli (poemat)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Adam Lerue, Album lubelskie. Oddział 2., Warszawa: Zakład Litograficzny Adolfa Pecq & Co. (Warszawa, 1858–1859.
- ↑ Jasiński 1985 ↓, s. 861.
- ↑ Henryk Gawarecki, Józef Marszałek, Tadeusz Szczepanik, Włodzimierz Wójcikowski: Lubelszczyzna. Przewodnik, Wydawnictwo "Sport i Turystyka", Warszawa 1979, s. 332
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gawinowska T., Zespół parkowo-pałacowy w Puławach, Towarzystwo Przyjaciół Puław, Puławy 1997
- Stanisław Turski, Lubelszczyzna. Przewodnik, Marek Wyszkowski, Marek Kucharczyk, Lublin: Wydawnictwo BESPOL, 2006, s. 96, ISBN 83-923060-0-7, OCLC 749732862.
- Tomasz Jasiński. Dom rodzinny Mikołaja Kopernika. Przyczynek do studiów nad socjotopografią późnośredniowiecznego miasta. „Kwartalnik Historyczny”. 92 (4) (Państwowe Wydawnictwa Naukowe), 1986.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Archiwalne widoki Świątyni Sybilli w bibliotece Polona