Żegary

Żegary

wieś
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	sejneński
Gmina	Sejny
Liczba ludności (2011)	165[2][3]
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	16-500[4]
Tablice rejestracyjne	BSE
SIMC	0768451[5]
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sejny Żegary
Położenie na mapie Polski Żegary
Położenie na mapie województwa podlaskiego Żegary
Położenie na mapie powiatu sejneńskiego Żegary
54°08′13″N 23°24′45″E/54,136944 23,412500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Żegary (lit. Žagariai) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sejneńskim, w gminie Sejny^[5][6]. Żegary są otoczone 6 jeziorami. Jedno z nich, Gaładuś, leży na granicy Polski i Litwy.

We wsi znajduje się kościółek, w którym odprawiane są msze w języku litewskim^[7]. Niedaleko miejscowości są bagna żegarskie. Rośnie tam sosna karłowa i brzoza, a runo porasta żurawina i łochyń. Jako swoje miejsce bytowania swoje miejsce znalazła tam żmija zygzakowata^[8].

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi spotkać można z roku 1538^[7]. Jeszcze przed początkiem osadnictwa na Ziemi Sejneńskiej przez wieś w dawnych czasach prowadziła jedna z pierwszych i ważniejszych dróg puszczańskich. Przebiegała ona od dworu książęcego w Mereczu, przez Wiejsieje i dzisiejsze Żegary do granicy krzyżackiej^[7].

Początkiem wsi był dwór karczmarza Żakhory przy rzece Dusi. Zagroda jego stała się zaczątkiem wsi, a nazwisko karczmarza dało jej nazwę - Żagory, później zmienione na Żegary.

W roku 1786 wraz z majątkiem Krasnogruda został odkupiony od księcia Ksawerego Massalskiego przez Macieja Tadeusza Eysymontta, stolnika grodzieńskiego i wiceadministratora Ekonomii Grodzieńskiej^[9]. W 1793 roku tenże Maciej Eysymontt ufundował tu kościół z modrzewia, z zamiarem stworzenia tu parafii (co ostatecznie doszło do skutku), który spłonął w 1984 roku. W podziemiach kościoła byli chowani członkowie rodziny Eysymonttów i Paszkiewiczów. Staraniem mieszkańców Żegarów, a także okolicznych wsi udało się w latach 1985-1987 wznieść nowy kościół^[10].

Według Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś Żegary liczyła 37 domów i 207 mieszkańców (117 kobiet i 90 mężczyzn). Wszyscy mieszkańcy miejscowości zadeklarowali wówczas wyznanie rzymskokatolickie. Jednocześnie większość mieszkańców wsi podała narodowość litewską (171 osób), reszta podała narodowość polską (36 osób). W okresie dwudziestolecia międzywojennego Żegary znajdowały się w gminie Berżniki^[11].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163479
2. Wieś Żegary w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-11-07] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1620 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. GUS. Wyszukiwarka TERYT
6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. Żegary na Bryzg.pl
8. Nadleśnictwo Pomorze. Szlak litewskich wsi. [dostęp 2012-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-05)].
9. J. Szumski - Eysymontowie i Mejerowie, właściciele Hołnów Mejera i Krasnogrudy. [w:] Drobna szlachta podlaska w XVI - XIX wieku, Białystok 1991
10. Panorama litewska: 07.06.2015 - TVP3 Białystok - Telewizja Polska S.A [online], bialystok.tvp.pl [dostęp 2017-11-28] .
11. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 17: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 69 (78).

Linki zewnętrzne

• Żegary, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 756 .