Żelazna miska ryżu

Żelazna miska ryżu (chiń. upr. 铁饭碗; chiń. trad. 鐵飯碗; pinyin tiě fàn wǎn) – chińskie określenie na gwarantowane dożywotnie zatrudnienie i zasiłki socjalne dla robotników.

Historia

W okresie maoizmu w Chinach praca w przedsiębiorstwach państwowych była wprawdzie słabo opłacana, ale gwarantowana dożywotnio i związana z zapewnianymi przez państwo nieodpłatnie: mieszkaniem, opieką zdrowotną, edukacją a nawet pewnymi produktami żywnościowymi^[1].

Obecnie system istnieje w formie szczątkowej – zmiany w strukturze gospodarczej państwa zapoczątkowane w 1978 roku przez Denga Xiaopinga – przekształcenie przedsiębiorstw państwowych w (kontrolowane przez państwo) spółki – pociągnęły za sobą falę masowych zwolnień, co robotnicy określili mianem „rozbijania żelaznej miski ryżu”^[1]. Zwolennicy polityki Denga uważali wręcz, że „żelazną miskę ryżu trzeba rozbić”, by umożliwić transformację ustrojową^[2]. Reformy przedsiębiorstw państwowych przyspieszyły po przystąpieniu Chin do Światowej Organizacji Handlu w 2001^[3].

Przypisy

1. Edward Lawrence Davis: Encyclopedia of contemporary Chinese culture. Taylor & Francis, 2005, s. 395–396. ISBN 978-0-415-24129-8. [dostęp 2011-10-11]. (ang.).
2. Neil C. Hughes: China's economic challenge: smashing the iron rice bowl. M.E. Sharpe, 2002, s. 5. ISBN 978-0-7656-0809-3. [dostęp 2011-10-11]. (ang.).
3. Lionel M. Jensen, Timothy B. Weston: China's transformations: the stories beyond the headlines. Rowman & Littlefield, 2007, s. 71. ISBN 978-0-7425-3863-4. [dostęp 2011-10-11]. (ang.).