Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
William Lever
Andustrial. William Hesketh Lever, viscont Leverhulme a l'era nassù a Bolton, an Anghiltèra, ai 19 de stèmber dël 1851 e a l'é mòrt a Londra ai 7 ëd magg dël 1925.
A sëddes agn a l'avìa ancaminà a travajé ant la botega ëd sò pare, an giutandlo a ambalé dij tòch ëd savon e an andasendie a vende ant ij paisòt dël Lancaster.
Pì tard a l'ha catà un negòssi dë spessiari a Wigan, a l'é fasse ij sòld con l'amportassion d'euv e 'd butir da l'Irlanda, lòn ch'a l'ha permëtuje ëd caté, con sò frel James, na fàbrica 'd savon a Warrington.
Parèj a l'ha butà ansema j'atività ëd produssion e ëd comersi, ma a l'ha pì che àutr anventà na neuva fasson ëd vende, basà an sl'imàgin assossià a na marca e an sl'atrassion ch'a vnisìa da coma a smonìa ij prodot: an efet, a confessionava sò savon con ël nòm ëd Sunlight soap e a l'ha dësvlupà j'areclam ëd sò prodot.
Ël sucess a l'é rivà an pressa e dël 1888 ij doi frej a l'han catà un gròss teren davzin a Liverpool anté ch'a l'han tirà su dij laboratòri ëd produssion ëd savon e ëdcò na sità ovriera, Port Sunlight.
Ij travajeur a l'avìo djë stipendi àut, a partissipavo ai profit ëd l'asienda e a l'avìo na suransa an sla vita finansià da sò padron.
Tutun Lever a tolerava pa che j'ovrié a fusso sindacalisà, a-j sotponìa a soa polìtica dle costume e a tnisìa na pression costanta ansima a sò përsonal: a controlava fin-a j'ovrié ch'a andasìo e a vnisìo, da l'àut ëd na passarela ch'a l'avìa fàit buté ant la fàbrica.
Costa gestion paternalìstica as compagnava a 'n proget andustrial ëd longh perìod.
William Lever a spantiava sensa rechie soe atività: a l'ha catà an Anghiltèra na quindzen-a ëd fàbriche 'd savon; a l'ha creà dël 1898 la Lever Brothers Company; a l'é anstalasse ant jë Stat Unì e an Euròpa; a l'ha catà an Àfrica e ant le Filipin-e dle piantagion ëd palme për avèj ël grass vegetal e a l'ha costruì dle fàbriche d'euli.
A l'ha ëdcò anvestì ant la pësca ëd le balen-e ant ël nòrd ëd la Scòssia.
J'euli ch'a servìo nen a fé 'd savon, ai dovrava për fé dla margarin-a.
Dël 1911 Lever a l'é stàit creà nòbil; dël 1917 a l'é dventà "baron Leverhulme" e dël 1922 "viscont Leverhulme" (Hulme a l'era ël nòm da marié ëd soa fomna).
