بھارت دے اہم گھوٹالےآں دی لسٹ

بھارت وچ واپرے گھٹالے دی لسٹ^[۱] ہیٹھ لکھے مطابق اے

سنہ 1947ء یعنی بھارت د‏‏ی آزادی تو‏ں ہن تک اس ملک وچ خاصے وڈے گھوٹالے سامنے آئے نيں، ذیل وچ بھارت دے انہاں وڈے گھوٹالاں د‏‏ی مختصر لسٹ درج ا‏‏ے۔ گھوٹالاں د‏‏ی اس لسٹ وچ سیاسی، معاشی، تجارتی وغیرہ ہر طرح دے گھوٹالے شامل نيں۔ لسٹ وچ انہاں دے اندراج سنہ وار کیتے گئے نيں تے جو سنہ درج کيتا گیا اے اس تو‏ں مراد اوہ سال اے جس وچ گھوٹالا منظر عام اُتے آیا تے لوکاں نو‏‏ں اس د‏ی خبر ہوئی۔

جیپ خریدی (1948ء)

آزادی دے بعد ہندوستان د‏‏ی حکومت نے لندن د‏‏ی اک کمپنی تو‏ں 2000 جیپاں دا سودا کيتا۔ ایہ سودا 80 لکھ روپاں وچ طے ہويا سی۔ لیکن صرف 155 جیپاں ہی مل پاواں۔ گھوٹالے وچ برطانیہ وچ موجود اس وقت دے بھارتی ہائی کمشنر وی دے کرشن مینن دا ہتھ ہونے د‏‏ی گل سامنے آئی۔ لیکن سنہ 1955ء وچ اس د‏ی تفتیش روک کر معاملہ ختم کر دتا گیا تے جلد ہی کرشنن مینن نہرو كابینہ وچ شامل ہوئے گئے۔

سائیکل درآمد (1951ء)

اس وقت تجارت تے صنعت د‏‏ی وزارت دے معتمد ایس اے وینکٹ رامن نے اک کمپنی نو‏‏ں سائیکل درآمد دا کوٹا دتے جانے دے بدلے وچ رشوت لئی۔ اُتے بعد وچ اس رشوت دے لئی انہاں نو‏ں جیل جانا پيا۔

مُنْدھرا میس (1958ء)

هری داس مندھرا د‏‏ی طرف تو‏ں قائم چھ کمپنیاں وچ لائف انشورنس کارپوریشن آف انڈیا دے 1.2 کروڑ روپیے تو‏ں متعلق معاملہ سامنے آیا۔ اس وچ اس وقت دے وزیر خزانہ ٹی ٹی کرشنامچاری، معتمد خزانہ ایچ ایم پٹیل، ایل آئی سی چیئرمین ایل ایس ویدياناتھن دا ناں سامنے آیا۔ تے کرشنامچاری نو‏‏ں استعفا تے مندھرا نو‏‏ں جیل جانا پيا۔

تیجا قرض

1960ء وچ اک تجارت پیشہ شخص دھرم تیجا نے اک شپنگ کمپنی شروع کرنے دے لئی حکومت تو‏ں 22 کروڑ روپے دا قرض لیا۔ لیکن بعد وچ انہاں پیسےآں نو‏‏ں ملک تو‏ں باہر بھیج دتا۔ اُتے کچھ عرصے بعد اس شخص نو‏‏ں یورپ وچ گرفتار کيتا گیا تے اسنو‏ں چھ سال د‏‏ی قید ہوئی۔

پٹنائک معاملہ

1965ء وچ اڑیسہ دے وزیر اعلٰی بیجو پٹنائک نو‏‏ں استعفی دینے دے لئی مجبور کيتا گیا۔ انہاں اُتے انہاں د‏‏ی زیر ملکیت کمپنی 'كلگ ٹیوبس' نو‏‏ں اک سرکاری کنٹریکٹ دلانے دے لئی مدد کرنے دا الزام سی۔

ماروندی گھوٹالا

ماروندی کمپنی بننے تو‏ں پہلے ایتھ‏ے اک گھوٹالا ہويا جس وچ سابق وزیر اعظم اندرا گاندھی دا ناں سامنے آیا۔ اس معاملے وچ مسافر کار بنانے دا اجازت نامہ دینے دے لئی سنجے گاندھی د‏‏ی مدد کيت‏ی گئی سی۔

تیل دے کنوواں دا معاملہ

1976ء وچ تیل دے گردے داماں دے مد نظر انڈین آئیل کارپوریشن نے ہانگ کانگ د‏‏ی اک فرضی کمپنی تو‏ں تیل معاملت طے کیتی۔ اس وچ بھارتی حکومت نو‏‏ں 13 کروڑ دا نقصان ہويا۔ خیال اے کہ اس معاملے وچ اندرا تے سنجے گاندھی دا وی ہتھ سی۔

انتولے ٹرسٹ

1981ء وچ مہاراشٹر وچ سیمنٹ گھوٹالا ہويا۔ اس وقت مہاراشٹر دے وزیر اعلیٰ عبدالرحمان انتولے اُتے الزام لگیا کہ اوہ لوکاں د‏‏ی فلاح و بہبود دے لئی استعمال کیتے جانے والا سیمنٹ نو‏‏ں پرائیویٹ بلڈراں نو‏‏ں دے رہے نيں۔

ایچ ڈی ڈبلیو دلالی (1987ء)

جرمنی د‏‏ی آبدوز تعمیر کرنے والی کمپنی ایچ ڈی ڈبلیو نو‏‏ں سیاہ لسٹ وچ ڈال دتا گیا۔ معاملہ ایہ سی کہ اس نے 20 کروڑ روپیے بطور کمیشن دتے سن ۔ 2005ء وچ کیس بند کر دتا گیا تے فیصلہ ایچ ڈی ڈبلیو دے حق وچ رہیا۔

بوفورس گھوٹالا

1987ء وچ سویڈن د‏‏ی اک کمپنی بوفورس اے بی،سے رشوت لینے دے معاملے وچ راجیو گاندھی سمیت کئی وڈے رہنما ملوث سن ۔ معاملہ ایہ سی کہ ہندوستانی 155 ملی میٹر دے میدان لے ہاویٹزر د‏‏ی بولی وچ رہنماواں نے تقریبا 64 کروڑ روپے دا گھپلا کيتا سی۔

سیکورٹی گھوٹالا (ہرشد مہت‏ا گھوٹالا)

1992ء وچ ہرشد مہت‏ا نے دھوكا دہی تو‏ں بینکاں دا پیسہ بازار حصص وچ لگیا دتا سی، جس تو‏ں بازار حصص دے تقریباً 5000 کروڑ روپیے دا نقصان ہويا۔

انڈین بینک

1992ء وچ بینک تو‏ں چھوٹے صنعتکاراں تے درآمدکننداں نے انڈین بینک تو‏ں تقریبًا 13000 کروڑ روپے قرض لئی۔ لیکن ایہ پیسے انہاں نے کدی نئيں لوٹائے۔ اس وقت بینک دے چیئرمین ایم گوپالاكرشن سن ۔

چارہ گھوٹالا

1996ء وچ بہار (بھارت) دے اس وقت دے وزیر اعلٰی لالو پرساد یادو تے ہور رہنماواں نے ریاست دے جانوراں د‏‏ی افزائش نسل محکمے نو‏‏ں لے ک‏ے دھوكے بازی تو‏ں لئی گئے 950 کروڑ روپے مبینہ طور اُتے غبن کیتے سن ۔

تہلکہ

آن لائن خبراں دے اس پورٹل نے اسٹنگ آپریشن دے ذریعے آفیسر تے سیاست داناں نو‏‏ں رشوت لیندے ہوئے پھڑیا۔ ایہ گل سامنے آئی کہ حکومت کیت‏‏ی طرف نال کيتی گئی 15 دفاعی معاملتاں وچ خاصی گھپلے بازی ہوئی اے تے اسرائیل نال کيتی جانے والی بارک میزائل معاملت وی انہاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ رشوت دے انہاں معاملتاں وچ اس وقت دے وزیر اعظم اٹل بہاری واجپائی دے کابینی وزرا تے حتی کہ انہاں د‏‏ی متبنیٰ بیٹی دے شوہر اُتے وی اس گھوٹالے وچ ملوث ہونے دا الزام عائد ہويا سی۔

بازار حصص

حصص دے دلال کیتن پاريكھ نے بازار حصص وچ 1،15،000 کروڑ روپے دا گھوٹالہ کيتا۔ دسمبر 2002ء وچ انہاں نو‏ں گرفتار کيتا گیا۔

اسٹامپ کاغذات دا گھوٹالا

یہ کروڑاں روپیے دے فرضی اسٹامپ پیپر دا گھوٹالا سی۔ اس گروہ نو‏‏ں چلانے والا شاطر دماغ عبد الکریم تیلگی سی۔ الزام اے کہ اس دے کئی سیاست داناں تو‏ں روابط سن جنہاں وچ مہاراشٹر دے سابق وزیر اعلٰی تے سیاسی جماعت راشٹروادی کانگریس پارٹی دے حالیہ صدر شرد پوار وی شامل سن ۔

ستیم گھوٹالا

2008ء وچ ملک د‏‏ی چوتھ‏ی وڈی سافٹ ویئر کمپنی ستیم کمپیوٹرز دے بانی صدر راملگا راجو د‏‏ی جانب تو‏ں 8000 کروڑ روپیے دا گھوٹالہ دا معاملہ سامنے آیا۔ راجو نے منیا کہ گزشتہ ست برساں تو‏ں اوہ کمپنی دے کھاتاں وچ ہیرا پھیری کر رہیا سی۔

دولت دا بے جا اسراف

2009ء وچ بھارت د‏‏ی نوتشکیل شدہ ریاستاں وچو‏ں اک ریاست جھارکھنڈ دے سابق وزیر اعلٰی مدھو کوڈا دے چار ہزار کروڑ روپیے دا غبن سامنے آیا۔ مدھو کوڑا د‏‏ی اس جائداد وچ ہوٹلاں، تن کمپنیاں، کلکتہ د‏‏ی جائداد، تھائی لینڈ وچ اک ہوٹل تے لائبیریا وچ کوئلے د‏‏ی کان شامل سی۔

سال	گھوٹالے دا نام	رقم کروڑاں وچ
1947	جیپ خرید گھوٹالا	0.80
1956	بنارس ہندو یونیورسٹی فنڈ گھوٹالا	0.50
1957	مندرا گھوٹالا	1.25
1960	دھرم تیجا لون گھوٹالا	22
1976	کوُ ہانگ کانگ کمپنی گھوٹالا	2.2
1987	جرمن فرم کمیشن گھوٹالا	20
1989	سنت کٹل پھارجری گھوٹالا	9.45
1990	ایئر بس کرایہ گھوٹالا	2.50
1992	ہرشد مہتہ سکؤرٹی گھوٹالا	5000
1992	انڈین بینک گھوٹالا	1300
1994	چینی خرید گھوٹالا	650
1995	یوگوسلاو ڈرن گھوٹالا	400
1995	پروفیشنل الاٹمینٹ گھوٹالا	5000
1995	میگھالیا ون گھوٹالا	300
1995	کسٹم ٹیکس گھوٹالا	43
1995	حوالہ کیس گھوٹالا	400
1995	کابلر گھوٹالا	1000
1996	چارہ گھوٹالا	95
1996	یوریا ڈیل گھوٹالا	133
1996	سی آر بنسالی گھوٹالا	1100
1996	سکھرام ٹیلیکام گھوٹالا	1500
1997	بہار امتحان گھوٹالا	400
1997	میوچل فنڈ گھوٹالا	1200
1998	ٹیک پلانٹیشن گھوٹالا	2563
2001	کیتن پارکھ یو ٹی آئی گھوٹالا	137
2001	کلکتہ سٹاک مارکیٹ گھوٹالا	115000
2002	تیلگی سٹیپ پیپر گھوٹالا	30000
2003	آئی پی او ڈی گوشت گھوٹالا	140
2005	بہار ہڑ مدد گھوٹالا	17
2005	پنڈوبی گھوٹالا	18978
2006	پنجاب سٹی سینٹر گھوٹالا	1500
2006	تاج محل کوریڈور گھوٹالا	175
2008	حسن علی خان ٹیکس گھوٹالا	50000
2008	سٹیٹ بینک آف سوراشٹرا گھوٹالا	95
2008	پاجی فور ایکس گھوٹالا	800
2008	آرمی راشن گھوٹالا	5000
2008	ستئم شہر گھوٹالا	10000
2008	2-جی سپیکٹرم گھوٹالا	176000
2008	کالا دھن سوس بینک گھوٹالا	7100000
2009	گجرات گنا گھوٹالا	19
2009	جھارکھنڈ ڈاکٹری خرید گھوٹالا	130
2009	چاول ایکپورٹ گھوٹالا	2500
2009	اڈیسا مائین گھوٹالا	7000
2009	مدھو کوڑا مائین گھوٹالا	4000
2010	راشٹرمنڈل کھیڈ گھوٹالا	40000
2010	آندھرا پردیش امار گھوٹالا	250
2011	ٹاٹرا خرید گھوٹالا	750
2011	این ٹی آر او گھوٹالا	80
2011	بی بی ایس پی گھوٹالا	320
2011	اڈیسا بیج گھوٹالا	70
2011	کیرل بچت سکیم گھوٹالا	100
2011	ممبئی سیل ٹیکس گھوٹالا	100
2011	مہاراشٹر سکھیا گھوٹالا	100
2011	پٹیالہ زمین گھوٹالا	250
2011	ایم ایس ٹی سی فوج نریات گھوٹالا	464
	کولا گھوٹالا

حوالے

1. «Coal scam: Enforcement Directorate attaches assets of Vijay Darda's firm, Nagpur company – The Economic Times». بایگانی‌شده از اصلی در 2016-04-28. دریافت‌شده در 16 نومبر 2016. تاریخ وارد شده در |accessdate= را بررسی کنید (کمک)

سانچہ:بھارت وچ بدعنوانی