دستار بنگا
دستار بنگا، جاں "اچا قلعہ"،[۱] سکھاں دے اندر اکّ خاص سنپردا، اکالی نہنگاں (اہنکار رہت امر) ولوں ورتی جاندی پگّ دی اکّ سٹائل اے۔ اپنے یعقین دے اکّ ضروری حصے وجوں یودھیاں نے دستار نوں اپنے وڈا ہتھیاراں دے بھنڈار وجوں ورتیا۔
“اوہناں دی پگّ اکّ ولکھن طریقے نال بنہی گئی سی، جو ویلے دے نال، اکّ آنظارہ وجوں قائم ہو گئی سی۔ اس دے بنھن دا طریقہ اتے سٹائل سرو طاقت مان نوں پرسن کرن لئی نہیں سی، بلکہ درجے دے مطابق سی۔ سنگھاں دی دستار دے پہلے سروپ وچ مرکز وچ اکّ موٹی بانس دی سوٹی ہندی سی اتے اسنوں نوں انچ جاں اکّ ہتھ جنا لمبا کیتا جاندا سی۔ اتے بانس دی سوٹی دے دوآلے قدم-در-قدم چکر لگا کے، اوہ پگّ ٹیپرنگ ٹیوب ورگی ہو گئی۔ جدوں پگّ دا پچھلا حصہ لکڑ دی سوٹی دے سرے اُتے پہنچیا، سوٹی دی نوک دے برابر، اکّ حصہ، اکّ ہتھ دے ماپ تک، ڈھلا اڈدا رہِ گیا۔ سواری کردے ویلے جاں پیدل، پگّ دے ڈھلے سرے دی اڈدی لہر اکّ جھنڈے دی طرحاں سی، اپنی شان نوں درساؤندی سی۔" مفتی 'علی اد-دین، ابراتنامہ (۱۸۵۴)، ۱:۳۶۴-۶۶।[۲] :66
شخصیت
[سودھو]
گوڑھے نیلے رنگ دی ٹکی (چولا) اتے پگڑی (دمالا) جو کہ کوئٹ اتے خنجر نال سجی ہوئی سی، پہلی وار ۱۶۹۹ وچ دودھاری تلوار (کھنڈے-پاہل) دے پہلے خالصہ شروع تقریب دے ویلے پہنی گئی سی۔ اس توں بعد دستار-جھنڈا (پھررا جاں پھرلا) آیا، جس نوں گرو گوبند سنگھ نے ۱۷۰۲ وچ آنندپور دے آس-پاس اک راجپوت پہاڑی راجے نال جھڑپ دوران پیش کیتا سی۔ خالصے دی لڑائی دا معیار ادوں کٹیا گیا جدوں اس دا دھارنی، اکالی مان سنگھ نہنگ، زخمی ہو گیا۔ اس توں بعد، گرو جی نے فیصلہ کیتا کہ گوڑھے نیلے جھنڈے نوں مان سنگھ دی پگّ دے اکّ حصے وجوں پہنیا جانا چاہیدا اے، جدوں تک اس دے دھارنی وچ جیون اے، اسدی سکھر توں اڈدا رہے گا۔ کیہا جاندا اے کہ اگلے سال اکال-نہنگ وردی دی پوری شان ابھر کے ساہمنے آئی۔
فتح سنگھ دا رویہ اس دے گرو مان سنگھ ورگے تجربیکار اکالی-نہنگاں نالوں وی ودھ کرڑا سی۔ جویں ہی اوہ چوڑا-چھاتی کھڑا سی، اس دیاں اکھاں خون دیاں-جتنشیل غصے نال لال سن، اسنے حیرانی دے نال-نال کومل ہاسے نوں متاثر کیتا۔ ہتھ جوڑ کے گرو جی نے بچے دے اگے عقیدت نال متھا ٹیکیا۔ جدوں اس دے الجھن والے یودھیاں نے اجیہا کرن دا کارن پچھیا، تاں گرو جی نے سمجھایا کہ اوہناں نے نہ صرف اپنے پتر نوں، بلکہ مہاں دور دے سچے روپ نوں راغب کیتا بچے ولوں پہنن لئی اپنا ستکار ادا کیتا سی۔ گرو جی نے اعلان کیتی کہ اس طرحاں ظاہر کیتی وردی اکالی-نہنگاں لئی حاصل کرن لئی اتم سی۔ پھر سنگھاں نے وی فتح سنگھ نوں متھا ٹیکیا۔ کیونکہ اس کول مہاں دور ورگی روح سی، بابا فتح سنگھ (جویں کہ اوہ جانیا جاندا اے) نوں پرمکھ اکالی-نہنگ سنگھ وجوں قبول کیتا جاندا سی۔[۳] :27
مول
[سودھو]
"پہلی وار اکالی نینا سنگھ نہنگ ولوں پیش کیتا گیا، چھوٹے بلیڈاں اتے چمک دار؉ پالشڈ، ریزر-تکھے سٹیل توں بنائیاں گئیاں جنگی کوٹس دی اکّ لڑی نال اچی دستار دی ایہہ اداہرن۔ موہرلے پاسے بنھیا ٹوٹیمک گجگاہ سٹیل دی تار (ٹورا) اتے نیلی پگّ والے کپڑے نال سرکھیت اے؛ ایہہ تنے نوں ڈھکن لئی اے، جس نال صرف اپرلے دو-دھاری خنجر جاں بھگوتی اتے کئی چندرما دکھائی دیندے ہن۔ شبدی طور اُتے 'ہاتھیاں دا پنگھوڑا'، گجگاہ نوں پرانے زمانے وچ طاقتور یودھیاں ولوں تغیر دے پرتیک وجوں پہنیا جاندا سی، جویں کہ مہامبھارت مشہوری دے بھیم، جو اکلے ہتھیں جنگی ہاتھیاں نوں ہراؤن دے اہل سن۔ گجگاہ شو دے ترشول نال وی گوڑہا جڑیا ہویا اے، جو تباہی اتے کرپا دوواں دا اکّ زریعہ اے۔ اس دے چندرما دی لڑی پہاڑ ول چڑھدی اے جویں سکھر جس وچوں جھنڈا (پھرلا) نکلدا اے، جو خالصے دے لڑائی دے معیار نوں درساؤندا اے۔ اس اثر نوں حاصل کرن لئی، اکّ انڈر-ٹربن (کیسکی) نوں لمبے والاں دے دوآلے مروڑیا گیا سی اتے پھرلا دے سرے دے نال سکھر دی دکھّ دین لئی دھیان نال زخم کیتا گیا سی۔ ادھار اُتے موٹائی اتے مدد حاصل کرن لئی دوجی پگّ بنہی گئی سی۔ کوئٹس اتے بریڈڈ تار نے ہر چیز نوں جگہ اُتے سرکھیت کیتا۔
پھرلا ۱۷۰۲ وچ ادوں شروع کیتا گیا سی جدوں گرو گوبند سنگھ نے لڑائی وچ خالصے دے معیار نوں گھٹایا سی۔ اس نوں اپنے معیاری دھارنی اکالی مان سنگھ نہنگ دی پگّ وچ جھنڈا بنھن لئی کیہا گیا۔ اس توں بعد، پھرلا پہنن والے نوں خالصے وچ بہت ستکار دی حالت ملی، اس لئی ایہہ جنگجو بھائیچارے دا اعلیٰ ترین چنہ بن گیا۔ صرف اکالی درجے دے اکّ نہنگ جنگجو نوں گرو دے ستکار دی ایہہ نشانی نمائش کرن دی اجازت دتی گئی سی۔"[۴] :66
ویتپتی
[سودھو]دستار بنگھا وچ کئی ہتھیار ہن جیہناں وچوں کجھ [۵] ہیٹھاں دتے گئے ہن۔
دمالا شبد نہنگاں ولوں پہنی جان والی پگّ نوں دتا گیا اکّ شبد اے جو اکّ چھوٹی پگّ (٭کیسکی*) اتے اکّ وڈی پگّ (٭دستار*) نوں جوڑدا اے؛ منیا جاندا اے کہ گرو ہر گوبند دے ویلے سکھاں ولوں اپنایا گیا سی۔[۶]
نہنگ دے کئی مطلب ہن جیہناں وچ 'تلوار'، 'جیون جاں موت دی پرواہ کیتے بناں'، اتے 'مگرمچھ' شامل ہن۔ اوہ سارے سکھ جو گرو گوبند سنگھ جی دے ماتحت لڑن لئی تیار سن، نوں نہنگ کیہا جاندا سی، اتے اجتمائی طور اُتے اوہناں نوں 'لاڈلی فوجا' وجوں جانیا جاندا سی۔ نہنگ اکالیاں لئی ورتیا جان والا مترادف شبد سی۔ اوہناں نوں ہن سکھ دھرم دے کجھ سنپردا ولوں منیا جاندا اے۔[۷]
اکّ پھرلا جو کجھ اکالیاں ولوں پہنیا جاندا اے، ایہہ نہنگاں وچ جرنیل دے درجے نوں درساؤندا اے، رینک اُتے انحصار اکّ 'جھنڈے' نوں درساؤندا اے۔ اکالی نہنگ پگّ دے سکھر وچوں نکلن والا ڈھلا کپڑا دستار بونگا۔[۸]
ایہہ وی ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ «Sikh fortress turban». British Museum. دریافتشده در ۲۰۱۳-۰۸-۰۶.
- ↑ Amandeep, Singh Madra (2013). Warrior Saints: Four Centuries of Sikh Military History (Vol:1). Kashi House. ISBN 978-0-9560168-5-0.
- ↑ Amandeep, Singh Madra (2013). Warrior Saints: Four Centuries of Sikh Military History (Vol:1). Kashi House. ISBN 978-0-9560168-5-0.
- ↑ Amandeep, Singh Madra (2013). Warrior Saints: Four Centuries of Sikh Military History (Vol:1). Kashi House. ISBN 978-0-9560168-5-0.
- ↑ «Sikh fortress turban». British Museum. ۲۰۱۳-۰۵-۰۳. دریافتشده در ۲۰۱۳-۰۷-۳۱.
- ↑ Nihang, Nidar Singh (2009). In The Master's Presence The Sikhs of Hazoor Sahib (Vol:1). Kashi House, glossary. ISBN 978-0-9560168-0-5.
- ↑ Nihang, Nidar Singh (2009). In The Master's Presence The Sikhs of Hazoor Sahib (Vol:1). Kashi House, glossary. ISBN 978-0-9560168-0-5.
- ↑ Nihang, Nidar Singh (2009). In The Master's Presence The Sikhs of Hazoor Sahib (Vol:1). Kashi House, glossary. ISBN 978-0-9560168-0-5.