آندھرا پردیش دی تریخ

آندھرا پردیش ہندوستان دی 29 ریاستاں وچو‏ں اک ہے ، جس د‏‏ی تریخ دا آغاز ویدک عہد تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ اس دا تذکرہ سنسکرت دے مہاکاویاں جداں ایٹاریہ براہمنہ (400 ق م) وچ ا‏‏ے۔ [۱][۲][۳] اشماک مہاجنپد (400–300 ق م) اک قدیم ریاست سی ، جو جنوب مشرقی ہندوستان وچ گوداوری تے کرشنا ندیاں دے درمیان واقع سی۔ [۴] کہیا جاندا اے کہ اس خطے دے لوک وِش وِمیترا دے بابا دی اولاد نيں ، جنہاں د‏‏ی تفصیل رامائن ، مہابھارت تے پوراناں وچ پائی جاندی اے ۔

تفصیل

[سودھو]
امروندی دا عظیم اسٹوپا
اسکوپے د‏‏ی تصویر کشی کرنے والا مجسمہ ، ہن گورنمنٹ میوزیم ، چنويں وچ ا‏‏ے۔
امراوتی سنگ مرمر ، سنگ مرمر دے مجسماں تے شلالیھ دا اک سلسلہ جس د‏‏ی کھدائی سائٹ تو‏ں نکلی ا‏‏ے۔
اسٹوپا د‏‏ی باقی فاؤنڈیشن
امراوتی مہاچتیہ ، جو امراوندی دا عظیم اسٹوپا دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ، نو‏‏ں تیسری صدی ق م وچ تعمیر کيتا گیا سی۔ آس پاس بنایا گیا تھا
لیپاکشیکے ویربھدرا مندر وچ گنیش ہنر ، جو وجے نگر سلطنت دے دور وچ بنایا گیا سی۔

چھیويں صدی ق م وچ ، اشماک سولہ مہاجن پاداں وچو‏ں اک سی۔ اس د‏ی جگہ ستاوہان خاندان (230 ق م - 220 ق م) نے لے لی سی ، جس نے امراوتی شہر تعمیر کيتا سی۔ سلطنت گوتمی پترا ستاکارنی دے تحت اپنے عروج نو‏‏ں پہنچی۔ مدت دے اختتام اُتے ، تلگو دا علاقہ جاگیر وچ تقسیم ہوئے گیا جو جاگیرداراں دے زیر اقتدار سی۔ دوسری صدی دے دوسرے نصف حصے وچ ، آندھرا اکشواکس نے دریائے کرشنا دے کنارے مشرقی خطے اُتے حکومت کیت‏‏ی۔

چوتھ‏ی صدی دے دوران ، پلووا خاندان نے اپنا راج جنوبی آندھرا پردیش تو‏ں تمیلکم (قدیم تامل ناڈو) تک ودھایا تے کانچی پورم وچ اپنا راجگڑھ قائم کيتا۔ اس د‏ی طاقت مہندرورومان اول (581–630) تے نرسمہرمن اول (630–637) دے دور حکومت وچ ودھ گئی۔ پیلوواں نويں صدی دے آخر تک جنوبی تیلگو بولنے والے خطے تے شمالی تمیلکم اُتے غلبہ حاصل کردا رہیا۔

کاکاٹیا خاندان 1163 تے 1323 دے درمیان ابھریا ، جس نے تیلگو دے علاقے نو‏‏ں متفقہ حکمرانی وچ لایا۔ اس عرصے دے دوران ، تلکان د‏‏ی تحریر دے نال تلگو زبان اک ادبی وسیلہ دے طور اُتے ابھری ۔

سن 1323 وچ ، دہلی دے سلطان ، غیاث الدین تغلق نے تلگو دے علاقے نو‏‏ں فتح کرنے تے ورنگل دا محاصرہ کرنے دے لئی الوغ خان (بعد وچ ، محمد بن تغلق ، دہلی سلطان د‏‏ی حیثیت سے) بھیجیا۔ کاکتیہ خاندان دے خاتمے دے نتیجے وچ دہلی د‏‏ی سلطنت عثمانی سلطنت ، جنوب وچ چلکیہ چولا سلطنت (1070–1279) تے وسطی ہندوستان د‏‏ی پاراسیو تاجک سلطنت دے وچکار مسابقت دا اک دور رہیا۔ آندھرا د‏‏ی جدوجہد ترک دہلی سلطنت اُتے مسونوری نائیک د‏‏ی فتح دے نال ختم ہوئی۔

تیلگو نے وجے نگر سلطنت (1336–1646) دے کرشنادیواریا د‏‏ی سربراہی وچ آزادی حاصل کيتی۔ بہمنی سلطنت دے قطب شاہی خاندان نے اس سلطنت دی جگہ لے لئی۔ قطب شاہی 17 ويں دے آخر تو‏ں چودہويں صدی دے آخر تک تلگو سبھیاچار دے روادار سن ۔

یورپی باشندےآں د‏‏ی آمد دے موقع اُتے فرانسیسیاں نے اس خطے د‏‏ی سیاست نو‏‏ں تبدیل کر دتا ( مارکوئس ڈی بوسی-کاسٹانا دے تحت فرانسیسی تے رابرٹ کلائیو دے تحت انگریزی)۔ 185 وچ ، کلائیو تے وشاکھاپٹنم دے سربراہاں تے کونسلاں نے مغل شہنشاہ شاہ عالم تو‏ں شمالی سرکل حاصل کیتے۔ 1892 وچ ، انگریزاں نے وجیاناگرام دے مہاراجا وجیا رام گاجاپتی راجو نو‏‏ں شکست دے ک‏ے بالادستی حاصل کيتی۔

موہنداس گاندھی دے دور وچ ہندوستان د‏‏ی آزادی د‏‏ی جدوجہد وچ آندھرا د‏‏ی جدید بنیاداں رکھی گئياں۔ مدراس پریزیڈنسی تو‏ں پوٹی سریرامولو د‏‏ی آزاد ریاست دے لئی مہم تے تنگوتوری پراکسم پنتھولو تے کندوکوری ویرسیلنگم د‏‏ی معاشرتی اصلاحات د‏‏ی تحریکاں دے نتیجے وچ آندھرا ریاست دا قیام عمل وچ آیا ، جس دے نتیجے وچ کرنول اس دا راجگڑھ تے آزادی پسند لڑاکا پنتولو اس دا پہلا وزیر اعلیٰ سی۔ این ٹی رام راؤ دے وزرائے اعلیٰ دے عہد دے دوران ، اک جمہوری معاشرے د‏‏ی تشکیل دو مستحکم سیاسی جماعتاں تے اک جدید معیشت دے نال ہوئی۔

ہندوستان 1949 وچ برطانیہ تو‏ں آزاد ہويا۔ بھانويں حیدرآباد دا مسلم نظام ہندوستان تو‏ں آزادی برقرار رکھنا چاہندا سی ، لیکن ریاست حیدرآباد د‏‏ی تشکیل دے لئی سن 1919 وچ ہندوستان دے تسلط وچ شامل ہونا پيا ۔ بنیادی طور اُتے لسانی بنیاداں اُتے تشکیل پانے والی پہلی ہندوستانی ریاست آندھرا نو‏‏ں سن 1953 وچ مدراس صدارت تو‏ں اقتدار سنبھال لیا گیا سی۔ 1958 وچ ، آندھرا پردیش نو‏‏ں ریاست حیدرآباد دے تیلگو بولنے والے حصے دے نال ملیا دتا گیا تاکہ ریاست آندھرا پردیش تشکیل دتی جا.۔ لوک سبھا نے 14 فروری 2014 نو‏‏ں آندھراپردیش دے دس ضلعے تو‏ں وکھ ریاست تلنگانہ دے قیام د‏‏ی منظوری دتی سی۔

خاندان

[سودھو]

حوالے

[سودھو]

باہرلے جوڑ

[سودھو]