ابو المحاسن محمد سجاد
مفکر اسلام، مولانا ابو المحاسن محمد سجاد | |
|---|---|
| جمعیت علمائے ہند دے دوسرے جنرل سکریٹری | |
موجودہ | |
| دفتر سامبھیا 13 جولائی 1940 توں 23 نومبر 1940 تک | |
| سابقہ | احمد سعید دہلوی |
| کامیاب | عبد الحلیم صدیقی[۱] |
| ذاتی | |
| پیدائش | 1880 پنہسہ، صوبہ بہار، نوآبادیاتی ہندوستان |
| وفات | ۲۳ نومبر ۱,۹۴۰ (عمر Error: Need valid year, month, day سال) |
| مذہب | اسلام |
| قومیت | بھارتی |
| فرقہ | سنی |
| فقہی مسلک | حنفی |
| قابل ذکر کم | فتوٰی ترکِ موالات |
| مادر علمی | مدرسہ سبحانیہ ، الہ آباد |
| بانئ | مسلم آزاد پارٹی(مسلم انڈیپنڈنٹ پارٹی) تے امارت شرعیہ بہار و اڑیسہ و جھارکھنڈ |
ابو المحاسن محمد سجاد (1880ء – 1940ء) اک بھارتی عالم دین سن، جو 20ويں صدی دے سب توں ودھ بااثر علماء وچوں اک سن ۔[۲] ابو المحاسن؛ انجمن علمائے بہار ، جمعیت علمائے ہند ، تے امارت شرعیہ دے بانی سن ۔[۳] تحریک آزادی ہند دے رہنما، ابو المحاسن محمد سجاد نے تحریک عدم تعاون، تحریک خلافت ، تے سول نافرمانی دی تحریک وچ شرکت کيتی؛ انھاں نے ہندوستان دی تقسیم دی مخالفت دی تے متحدہ قومیت دے تصور دی حمایت کيتی۔ انھاں نے بہار دے انہاں مسلماناں دی نمائندگی دے لئی 1935ء وچ مسلم آزاد پارٹی دی نیہہ رکھی جو کانگریس تے مسلم لیگ توں مایوسی دا شکار سن ۔ مسلم آزاد پارٹی نے 1937ء وچ بہار وچ حکومت بݨائی سی یونس؛ پارٹی صدر 1 اپریل 1937ء نوں بہار دے وزیر اعلیٰ بنے۔[۴][۵]
ولادت
[سودھو]محمد سجاد نوآبادیاتی ہندوستان وچ صوبہ بہار دے نالندہ ضلع دے پنہسہ پنڈ وچ پیدا ہوئے سن ۔[۶] جدوں اوہ صرف 4 سال دے سن تاں انہاں دے والد حسین بخش دا انتقال ہو چکيا سی۔[۷]
مڈھلی سِکھیا
[سودھو]مولانا محمد سجاد (1884–1940)؛ اسلام پسند عالم ضلع نالندہ دے پنہسہ پنڈ نال تعلق رکھنے والے: بہار شریف، دیوبند تے الٰہ آباد دے تعلیم یافتہ؛
سجاد نے بہار دے مدرسہ اسلامیہ وچ تعلیم حاصل کرنا شروع دی ، تے فیر الہ آباد دے مدرسہ سبحانیہ وچ تقریبا 6 سال تعلیم حاصل کيتی۔ انہاں دے وڈے استاداں وچ عبد الکافی الٰہ آبادی (1863–1932) وی شامل نيں۔ انھاں نے 1323 ہجری وچ گریجویشن کيتا۔ [۶] سجاد نے بہار شریف ، دیوبند ، تے الہ آباد وچ اپنی تعلیم مکمل کيتی۔[۳]
عملی زندگی
[سودھو]بعد وچ اوہ بہار شریف تے الٰہ آباد دے نال نال گیا وچ اسلامیات دی تعلیم دینے دے لئی واپس آئے۔[۳] 1917 وچ سجاد نے انجمن علماء بہار دی نیہہ رکھی تے جمعیت علمائے ہند دے بانیاں وچوں اک بن گئے۔[۳] انہاں نے امارت شرعیہ دے سکریٹری دی حیثیت توں خدمات انجام دتیاں، جو کہ انھاں دی محنت و کاوش توں قائم ہوئی سی[۳]
تحریک آزادی ہند دے رہنما، سجاد نے تحریک عدم تعاون، تحریک خلافت تے سول نافرمانی دی تحریک وچ حصہ لیا۔[۳] اوہ ہندو مسلم اتحاد دے حامی سن تے انہاں ہڑتالاں وچ قیادت وی دی سی جنہاں وچ سائمن کمشن دا بائیکاٹ کيتا گیا سی۔[۳] انہاں نے ہندوستان دی تقسیم دی مخالفت کيتی تے محمد علی جناح دی علیحدگی پسند مہم دی وی مخالفت کيتی سی[۴] انھاں نے گیا وچ انوار العلوم مدرسہ قائم کيتا۔ [۳]
سجاد نے 8 ستمبر 1920ء نوں برطانوی سامان دا بائیکاٹ کرنے دے مذہبی اصول فتوٰی ترک موالات دی تصنیف کيتی۔ اس اُتے 500 علمائے کرام نے دستخط کيتے سن تے جمعیت علمائے ہند دی طرف توں جاری کيتا گیا سی۔[۸] انھاں 13 جولائی 1940ء نوں جمعیت علمائے ہند دا جنرل سکریٹری مقرر کيتا گیا سی۔[۱] اس توں پہلے وی اوہ احمد سعید دہلوی دی عدم موجودگی وچ مجلس عاملہ دے جنرل سکریٹری دی حیثیت توں خدمات انجام دتی سی۔[۱]
وفات
[سودھو]مولانا ابو المحاسن محمد سجاد دا انتقال 23 نومبر 1940ء نوں ہويا۔ تے خانقاہ مجیبیہ توں متصل قبرستان وچ آسودہ خواب نيں۔ [۶]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ (2014) تاریخِ آزادی ہند وچ مسلم علماء تے عوام دا کردار (in ur). دیوبند: دینی کتاب گھر, 194-196.
- ↑ (1987) Role of Muslims in the National Movement, 1912–1930: A Study of Bihar (in en). متل پبلیکیشنز, 250. ISBN 978-81-7099-033-8. “مولانا محمد سجاد ( 1880–1940 ) مولانا محمد سجاد بہار دے سب توں ودھ قابل احترام تے انقلابی رہنما سن ، جنھاں نے مذہب تے سیاست دی یکساں خدمت کيتی۔ اوہ 1880 وچ پنہسہ پنڈ وچ پیدا ہوئے سن ...”
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ ۳.۴ ۳.۵ ۳.۶ ۳.۷ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےAlam2004لئی۔ - ↑ ۴.۰ ۴.۱ محمد سجاد (24 مئی 2018)۔ "The real culprits behind India's Partition" [ہندوستان دی تقسیم دے پِچھے اصل مجرم] (بزبان انگریزی)۔ ریڈف ڈاٹ کوم۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 اکتوبر 2020
- ↑ اعجاز اشرف (6 ستمبر 2016)۔ "The forgotten story of two Maulanas who mocked Jinnah's idea of Pakistan" [جناح دے نظریہ پاکستان دا مذاق اڑانے والے دو مولاناؤاں دی بھولی ہوئی کہانی] (بزبان انگریزی)۔ اسکرول ڈاٹ ان۔ اخذ شدہ بتاریخ 3 نومبر 2020
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ اسیر ادروی. تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, 2 اپریل 2016 (in ur), دیوبند: دار المؤلفین, 13.
- ↑ اختر امام عادل قاسمی. حیات ابو المحاسن, 2019 (in ur), ضلع سمستی پور، بہار: جامعہ ربانی منوروا شریف, 108,109.
- ↑ جمعیت علماء اُتے اک تاریخی تبصرہ (in ur), 58. OCLC 16907808.
کتابیات
[سودھو]- ندوی, طلحہ نعمت (2018). حضرت مولانا ابو المحاسن محمد سجاد, دسسرا، 2019 (in ur), نويں دہلی: ابجد پبلشرز.
- اختر امام عادل قاسمی. حیات ابو المحاسن, 2019 (in ur), ضلع سمستی پور، بہار: جامعہ ربانی منوروا شریف.