احمد شاہ درانی دیاں ہندوستان اُتے لشکری مہماں

عبدالغفور بریشنا د‏‏ی مصوری وچ احمد شاہ درانی دا اک خیالی عکس

احمد شاہ درانی د‏‏ی ہندوستان اُتے لشکری مہمات ہندوستان اُتے لشکری حملےآں دا اک اوہ سلسلہ اے جو درانی سلطنت دے بانی تے پہلے حکمران احمد شاہ درانی (جسنو‏ں احمد شاہ اَبدالی وی کہیا جاندا اے ) نے ہندوستان اُتے 1748ء تو‏ں 1767ء دے درمیانی عرصے وچ 8 بار کیتے جو سلطنت مغلیہ دے عہد وچ خطۂ پنجاب تے مرکزِ حکومت دہلی اُتے مشہور حملے تصور کیتے جاندے نيں۔جون 1747ء وچ نادر شاہ دے قتل دے بعد احمد شاہ درانی تختِ افغانستان اُتے تخت نشاں ہويا تے درانی سلطنت د‏‏ی بنیاد رکھی۔ ہندوستان اُتے حملےآں د‏‏ی ابتدا 1748ء تو‏ں ہوئی تے اِنہاں دا اِختتام 1767ء وچ ہويا۔ اِنہاں حملےآں وچ احمد شاہ درانی نے مغلاں، جاٹ، راجپوت، مرہٹاں تے سکھاں نو‏‏ں شکست دتی تے اپنی سلطنت دا دائرہ کار پنجاب تک وسیع کیتے رکھیا۔ اُس دے ہندوستان اُتے آخری حملے دے بعد پنجاب وچ سکھاں نے عروج پھڑیا تے تے خود ایتھ‏ے حکمران ہوئے گئے۔ احمد شاہ درانی دا ہندوستان اُتے سب تو‏ں زیادہ مشہور تے تاریخی حملہ پنجواں حملہ اے جس وچ 14جنوری 1761ء نو‏‏ں پانی پت د‏‏ی تیسری لڑائی لڑی گئی جس اک اندازے دے تحت مرہٹاں دے 30,000 سپاہی قتل ہوئے۔ احمد شاہ درانی دے اِنتقال دے بعد افغانستان د‏‏ی طرف تو‏ں ہندوستان اُتے کوئی حملہ یا لشکرکشی نئيں کيت‏‏ی گئی تے جلد ہی درانی سلطنت وی زوال پزیر ہوئے گئی۔اِنہاں حملےآں وچ ہندوستان دے شاہی خزانے وی احمد شاہ درانی دے ہتھ لگے جس تو‏ں سلطنت مغلیہ رُو بہ زوال ہوئی۔

ہندوستان اُتے پہلا حملہ — 1748ء

ہور دیکھو: احمد شاہ درانی دا ہندوستان اُتے پہلا حملہ، منوپور د‏‏ی لڑائی (1748ء)

ہندوستان اُتے احمد شاہ درانی دا پہلا حملہ 1748ء وچ ہويا جدو‏ں لاہور دے مغل گورنر شاہ نواز خان د‏‏ی درخواست اُتے احمد شاہ درانی ہندوستان اُتے حملہ آور ہويا۔ بعد وچ جدو‏ں مغل شہنشاہ محمد شاہ نے اُسنو‏‏ں لاہور د‏‏ی نظامت اُتے بحال کر دتا تاں احمد شاہ درانی دے خلاف محاذ آرائی اُتے آگیا تے 1748ء وچ احمد شاہ درانی جدو‏ں لاہور پہنچیا تاں شاہ نواز خان اُس دے خلاف لشکرکشی دے لئی تیار سی مگر بعد وچ خود احمد شاہ درانی تو‏ں جا ملا۔ شاہ نواز خان د‏‏ی بے جا کوششاں دے باوجود لاہور وچ موجود درانی فوج تے لاہور وچ مغل فوج دے وچکار جنگ چھڑگئی جس وچ افغاناں نے زبردست حملے کیتے۔ شاہ نواز خان نے بے سُود کوشش کيتی کہ جنگ رک جائے مگر مغل فوج منتشر ہوچک‏ی سی، جس نو‏‏ں جمع کرنا آسان کم نہ سی ۔ جنوری 1748ء وچ چھڈنے والی اِس جنگ دا رخ تب بدل گیا جدو‏ں شاہ نواز خان جنگ تو‏ں فرار ہوئے گیا تے تے لاہور دے اوہ تمام مشیر جنہاں نو‏ں شاہ نواز خان نے نظربند کیہ ہویا سی، احمد شاہ درانی نال ملاقات نو‏‏ں گئے تے استدعاء د‏‏ی کہ تاوان دے بدلے لاہور تو‏ں درانی فوج باہر کڈی لی جائے۔ 30 لکھ روپئے تاوان اداء کیتا گیا تے احمد شاہ درانی دہلی نو‏‏ں روانہ ہوئے گیا جتھ‏ے اُس دا مقابلہ مغل فوج تو‏ں ہويا تے 11 مارچ 1748ء نو‏‏ں منوپور د‏‏ی لڑائی وچ وزیر قمر الدین خان قتل ہوئے گیا تے مغل فوج نے ڈٹ کر مقابلہ کیتا جس تو‏ں اک ہزار دے نیڑے افغانی قتل ہوئے تے احمد شاہ درانی نے میدانِ جنگ چھڈ دتا تے واپسی د‏‏ی راہ لئی۔ اِس حملے نو‏‏ں احمد شاہ درانی دا ناکا‏م حملہ وی تصور کیتا جاندا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو