اشتیاق حسین قریشی
 | |
|---|---|
| جم | نومبر 20, 1903 پٹیالی، اٹاوہ، اتر پردیش، برطانوی ہندوستان |
| موت | ۲۲ جنوری ۱,۹۸۱ (عمر 77 سال) اسلام آباد، پاکستان |
| قلمی ناں | ڈاکٹر اشتیاق حسین قریشی |
| کم کِتہ | ماہرِ تعلیم، مورخ، محقق، معلم، ڈراما نویس |
| بولی | اردو، انگریزی |
| قومیت |  پاکستانی |
| نسل | مہاجر قوم |
| تعلیم | ایم اے (تریخ)، پی ایچ ڈی |
| مادر علمی | کیمبرج یونیورسٹی، علی گڑھ مسلم یونیورسٹی |
| صنف | تریخ، تحقیق، ڈراما |
| وڈے کم | سلطنت دہلی دا نظم حکومت جد و جہد پاکستان برعظیم پاک و ہند دی ملت اسلامیہ |
| وڈے اعزاز | ستارۂ پاکستان |
پروفیسر ڈاکٹر اشتیاق حسین قریشی (انگریزی: Ishtiaq Hussain Qureshi)، (پیدائش: 20 نومبر 1903ء- وفات: 22 جنوری 1981ء) پاکستان دے عالمی شہرت یافتہ ماہرِ تعلیم، معروف مورخ، محقق، ڈراما نویس، کراچی یونیورسٹی دے وائس چانسلر، کولمبیا یونیورسٹی امریکا دے 'وزیٹنگ پروفیسر' تے بانی چیئرمین مقتدرہ قومی زبان سن ۔ انہاں دیاں لکھتاں پاکستان سمیت دنیا دے مشہور یونیورسٹیاں وچ پڑھائی جاندیاں نيں۔
حالات زندگی
[سودھو]ڈاکٹر اشتیاق حسین قریشی 20 نومبر، 1903ء نوں پٹیالی، ضلع اٹاوہ، اترپردیش، برطانوی ہندوستان وچ پیدا ہوئے۔[۱][۲][۳]۔ 1942ء وچ انہاں نے سینٹ اسٹیفن کالج، دہلی توں بی اے، تریخ تے فارسی وچ ایم اے کيتا۔ ايسے ادارے دے شعبہ تریخ وچ لیکچرار توں ملازمت کيتی ابتدا دی لیکن فوراً بعد کیمبرج یونیورسٹی توں تریخ وچ پی ایچ ڈی دے لئی برطانیہ چلے گئے تے پروفیسر ڈاکٹر وائیٹ ہیڈ جو سخت نظم و نسق دی وجہ توں مشہور سن دی نگرانی وچ The Administration of the sultanate of Delhi (سلطنت دہلی دا نظم حکومت) مقالہ لکھ کے پی ایچ ڈی دی ڈگری حاصل کيتی۔ ہندوستان واپسی اُتے دہلی یونیورسٹی وچ ریڈر مقرر ہوئے تے ترقی دی منازل طے کردے ہوئے دہلی یونیورسٹی دے شعبہ تریخ دے پروفیسر تے فیر ڈین مقرر ہوئے۔
پاکستان آمد
[سودھو]قیام پاکستان دے بعد 1948ء وچ اوہ پاکستان منتقل ہوئے گئے۔ اوہ مہاجرین و آبادکاری دے وزیر مملکت تے بعد وچ مرکزی حکومت وچ وزیر تعلیم مقرر ہوئے۔ کچھ عرصے پنجاب یونیورسٹی وچ پروفیسر رہے۔ 1955ء وچ کولمبیا یونیورسٹی، امریکا توں بطور وزیٹنگ پروفیسر وابستہ ہوئے جتھے اوہ 1960ء تک خدمات انجام دیندے رہے تے ایتھے انہاں برِ صغیر دی تایخ اُتے شہرۂ آفاق کتابThe Muslim community of the Indo-Pakistan Sub-Continent (برعظیم پاک و ہند دی ملت اسلامیہ) تصنیف کيتی[۲]۔ 23 جون، 1961ء توں 2 اگست، 1971ء تک کراچی یونیورسٹی دے وائس چانسلر رہے۔[۴]کراچی یونیورسٹی وچ وائس چانسلر دی ملازمت دے دوران انہاں نے دو اہم کتاباں The Struggle for Pakistan (جدوجہد پاکستان) تے The Administration of Mughal Empire (سلطنت مغلیہ دا نظم و نسق) تصنیف کیتیاں۔ 1971ء وچ ریٹائرمنٹ دے بعد اشتیاق حسین قریشی نے تن اہم لکھتاں Education in Pakistan (پاکستان وچ تعلیم)، Akber the founder of Mughal empire (اکبر مغلیہ سلطنت دا بانی) تے Ulema in politics (علما سیاست وچ ) تحریر کيتياں [۲]۔1979ء انہاں نوں مقتدرہ قومی بولی (موجودہ ناں ادارہ فروغ قومی زبان) پاکستان دا بانی چیئرمین مقرر کيتا گیا جتھے انہاں نوں نے اردو بولی دی ترویج و فروغ دے لئی گراں قدر خدمات انجام دتیاں۔[۲]
لکھتاں
[سودھو]انگریزی کتاباں
[سودھو]- The Religion of Peace (امن دا مذہب)
- The Struggle for Pakistan (جدوجہد پاکستان)
- The Administration of Mughal Empire (سلطنت مغلیہ دا نظمِ حکومت)
- The Administration of the Sultanate of Delhi (سلطنت دہلی دا نظمِ حکومت)
- The Muslim community of the indo-Pakistan sub-continent (برعظیم پاک و ہند دی ملت اسلامیہ)
- Education in Pakistan (پاکستان وچ تعلیم)
- Akber the founder of Mughal empire (اکبر مغلیہ سلطنت دا بانی)
- Ulema in politics (علما سیاست وچ )
- A Short History of Pakistan (پاکستان دی مختصر تریخ)
اردو کتاباں
[سودھو]- افکار و اذکار
- معلم اسود
- ملاء اعلٰی
- ہمزاد
- نقش آخر
- نیم شب
- صید زباں
- نفرت کا بیج
- مٹھائی دکی ٹوکری
- گناہ کی دیوار
- بت تراش (ڈراما)
- بند لفافہ
- کٹھ پتلیاں
اعزازات
[سودھو]ڈاکٹر اشتیاق حسین قریشی دی خدمات دے صلے وچ حکومت پاکستان نے اعلیٰ سول ایوارڈ ستارۂ پاکستان توں نوازیا۔ پاکستان پوسٹ نے 20 نومبر، 2001ء نوں ڈاکٹر اشتیاق حسین قریشی دی ادبی خدمات دے صلے وچ یادگاری ڈاک ٹکٹ جاری کيتا۔ [۵]
وفات
[سودھو]ڈاکٹر اشتیاق حسین قریشی 22 جنوری، 1981ء نوں اسلام آباد، پاکستان وچ وفات پاگئے۔ اوہ کراچی دے گلشن اقبال دے قبرستان وچ آسودۂ خاک نيں۔[۱][۲][۳]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ڈاکٹر اشتیاق حسین قریشی، سوانح و لکھتاں ویب، پاکستان
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ ۲.۴ تریخ نویسی دے دادا، روزنامہ ڈان، پاکستان، 20 جنوری 2009ء
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ص 506، پاکستان کرونیکل، عقیل عباس جعفری، ورثہ / فضلی سنز، کراچی، 2010ء
- ↑ سابق وائس چانسلرز، کراچی یونیورسٹی آفیشل ویب
- ↑ ڈاکٹر اشتیاق حسین قریشی یادگاری ڈاک ٹکٹ، پاکستان پوسٹ آفیشل ویب