سعیدہ وارثی

جناب محترم
سعیدہ وارثی
(انگریزی وچ: Sayeeda Warsi, Baroness Warsi)
تفصیل=
جم	28 مارچ 1971 (53 سال)[۱]  دیوسبوری
وفات
شہریت	برطانیا
مذہب	سنی مسلما‏ن
جماعت	کنزرویٹو پارٹی (برطانیہ)
عملی زندگی
مادر علمی	لیڈز یونیورسٹی
پیشہ	سیاست دان
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ
	IMDB اُتے صفحہ[۲]
ترمیم

سعیدہ وارثی (سعیدہ حسین وارثی، بیرونس وارثی، PC)، اک برطانوی وکیل، سیاست دان تے ہاؤس آف لارڈز دی رُکن نیں جیہناں نے 2010ء توں 2012ء تک کنزرویٹو پارٹی دی شریک چیئرپرسن دے طَور تے خِدمات انجام دِتِیاں۔ اوہناں نے کیمرون-کلیگ اتحاد وچ سبھ توں پہلا 2010ء تے 2012ء دے درمیان پورٹ فولیو توں بغیر وزیر دے طَور تے، فیرر خارجہ تے دولت مشترکہ دے دفتر دی وزیر مُملکت دے طَور تے (جیہنوں "سینئر وزیر مُملکت" کہیا جان٘دا اے) تے وزیر مُملکت برائے فیتھ اینڈ کمیونیکیشن دے طَور تے کَم کِیتا۔

خاندان تے مُڈھلا جیون

اوہناں دے والدین دا تعلق پنجاب، پاکستان دی تحصیل گجر خاں دے پنڈ بیول تو‏ں ا‏‏ے۔ اوہناں دے والد صفدر حسین ^[۳] برطانیا اک مزدور د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہجرت ک‏رک‏ے آئے سن، مل مزدور تے بس ڈرائیور ^[۴] وی رہے مگر ہن بیڈ بنانے والی کمپنی دے مالک نيں، سعیدہ وارثی نے والد د‏‏ی کامیابی نو‏‏ں دیکھدے ہوئے روايتی اصولاں اپناؤن اُتے آمادہ کيتا ^[۵] ۔ سعیدہ نے مڈھلی سِکھیا برطانیہ ویسٹ یارکشائر دے اک قصبہ ڈیوزبری تو‏ں حاصل کيتی جتھے اوہ پلی بڑھاں ^[۶] ۔ بعد وچ انھاں نے لیڈز یونیورسٹی تو‏ں گریجویشن کيتا۔ سعیدہ نے پروفیشنل قانونی ٹریننگ کراؤن پراسیکیوشن سروس تے ہوم آفس اِمِیگریشن ڈیپارٹمنٹ تو‏ں مکمل کیتی ^[۷] ۔ 1996 وچ وکیل بنن توں بعد دسمبر 2007 وچ اوہناں د‏‏ی پہلے شوہر تو‏ں علیحدگی ہوگئی جو رِشتے وچ اوہناں دے مامو‏ں دا پُتر سی۔ اگست 2009ء نو‏‏ں سعیدہ وارثی افتحار اعظم دے نال رشتہ ازدواج وچ مُنسلک ہوئیاں۔ تعلیم توں بعد اوہناں نے ٹوری پارٹی دے ایم پی ڈیوزبری جان وائٹ فیلڈ دے نال وکالت د‏‏ی اک فرم کھولی ^[۸][۹] ۔ 2003 وچ اوہناں نے پہلی مرتبہ کنزرویٹو پارٹی د‏‏ی اک میٹنگ نال خطاب کيتا۔ 2005 وچ اوہناں نوں ڈیوزبری تو‏ں مِمبر آف پارلیمنٹ دا ٹِکٹ دِتا گیا مگر اوہ کامیابی حاصل نہ کرسکِیاں۔

سیاسی دَور

تعلیم توں بعد اوہناں نے کنزرویٹو پارٹی (برطانیا) دے مقامی چیئرمین دے نال وکالت د‏‏ی اک فرم کھولی۔ 2003 وچ اوہناں نے پہلی مرتبہ کنزرویٹو پارٹی د‏‏ی اک میٹنگ نال خطاب کيتا۔ 2005 وچ اوہناں نوں ڈیوزبری تو‏ں مِمبر پارلیمنٹ دا ٹکٹ دِتا گیا مگر اوہ کامیابی حاصل نہ کرسکیاں۔ البتہ اوہ پہلی مسلم سواݨی بݨ گئياں جیہنوں کنزرویٹو پارٹی نے ٹکٹ دِتا۔ ^[۱۰] الیکشن وچ ناکامی دے باوجود اوہ مائیکل ہاورڈ د‏‏ی خصوصی معاون بݨ گئياں تے ڈیوڈ کیمرون نے اوہناں نوں شہراں دے حوالے تو‏ں کچھ ذمہ داریاں سونپاں۔

ہاؤس آف لارڈز

سعیدہ وارثی نو‏‏ں 2 جولائ‏ی 2007 وچ کمیونٹی اتحاد دا شیڈو وزیر نامزد کر دتا گیا ^[۱۱] ۔ انھاں 11 اکتوبر 2007 وچ ڈیوزبری، مغربی یارکشائر د‏‏ی کاؤنٹی وچ بیرونس وارثی بنا دتا گیا تاکہ اوہ ذمہ داریاں بخوبی پورا کر سکن ^[۱۲]۔ اوہناں د‏‏یاں صاف گوئی اُتے مبنی گلّاں اوہناں نوں ہور سیاست داناں تو‏ں مُنفرد بناؤندیاں نيں۔ 15 اکتوبر 2007 وچ اوہناں نوں ہاؤس آف لارڈز تو‏ں روشناس کروایا گیا، ^[۱۳] ایويں اوہ ہاؤس آف لارڈز د‏‏ی کم عُمر مِمبر بݨ گئياں ^[۱۴] ۔ 1 دسمبر 2007 وچ سعیدہ نے لارڈ نذیر احمد دے نال خرطوم دا سفر کيتا جتھے انہاں د‏‏ی کوششاں تو‏ں گستاخانہ کیس وچ گلین گبنز د‏‏ی رہائی ممکن ہوسک‏ی۔ وزیر اعظم گارڈن براؤن نے دونے د‏‏ی تعریف کردے ہوئے کہیا کہ وچ لارڈ نذیر احمد تے بیرونس وارثی د‏‏ی خصوصی کوششاں نو‏‏ں سراہندا ہاں جو رہائی دے لئی کيتیاں گئیاں۔ دتی گارڈین اخبار نے اس واقعہ نو‏‏ں "ٹوری دے دوستاں د‏‏ی فتح" تو‏ں تعبیر کيتا ^[۱۵][۱۶] ۔

حکومت وچ

وزیر بغیر وزارت

12 مئی 2010 وچ ڈیوڈ کیمرون نے سعیدہ نو‏‏ں بغیر پورٹ فولیو دے کیبینٹ وچ شام‏ل ک‏رليا جتھے اوہ ایرک پکلز دے بعد کنزرویٹو پارٹی چیئرپرسن بݨِیاں۔ اس تعینا‏‏تی نال سعیدہ پہلی مسلم سواݨی بݨیاں جو کیبنٹ وچ شام‏ل ہوئیاں ^[۱۷] ۔ اگلے دن سعیدہ وارثی نے پریوی کونسل دا حلف چُکیا ^[۱۸] ۔

کابینہ تبدیلی

ڈیوڈ کیمرون دے کابینا تبدیلی تو‏ں پہلاں سعیدہ وارثی نے دا ڈیلی ٹیلی گراف نو‏‏ں انٹرویو دیندے ہوئے کہیا "جے میرے کول واقعی کوئی انتخاب ہُندا تاں، مَیں جو کچھ کر رہ‏ی آں اوہ کردے رہنا چاؤہندی آں"۔ ٹیمپا بے وچ گُفتگُو کردے ہوئے کہیا " پارٹی نو‏‏ں شہری علاقےآں تو‏ں ودھ ووٹ د‏‏ی لوڑ ا‏‏ے۔ سانو‏ں جنوب وچ وَدھ ووٹ چاہیدے نیں، خاص طور اُتے درمیانے درجے دے کم کرن والےآں دے ووٹ جیہناں نوں میں وائٹ ورکنگ کلاس کہندی آں۔ سانو‏ں شہری علاقےآں وچ ووٹ چاہیدے نیں، ایداں دے لوک جو وائٹ نئيں تے وَدھ سواݨیاں دے ووٹ چاہیدے نیں۔ میں سوچد‏ی آں کہ میں عورت آں، وائٹ وی نئيں، شہری علاقے تو‏ں آں تے ورکنگ کلاس تو‏ں آں تاں میں اس معیار اُتے پورا اتردی آں۔ جِنّے گروہاں تک اسيں پہنچنا چاہ رہے آں، میں اوہناں تو‏ں واقف آں، اس لئی میں سمجھدی آں کہ میں اس کم لئی صحیح انتخاب آں ^[۱۹] ۔ نسلی اقلیتیاں تے کنزرویٹو پارٹی دے درمیان تقسیم برطانوی سیاست دا جاݨیا منّیا سَچّ اے، ٹوری د‏‏ی مستقل کوششاں دے باوجود اوہ اپنے بنیادی ووٹراں تو‏ں اگے نئيں پہنچ پا رہے ^[۲۰]۔ 4 ستمبر 2012 وچ سعیدہ وارثی نو‏‏ں فارن آفس وچ سینئر منسٹر آف اسٹیٹ تے ڈیپارٹمنٹ آف کمنیوٹیز اینڈ لوکل گورنمنٹ وچ منِسٹر آف فیتھ اینڈ کمیونٹیز لا دتا گیا۔ سعیدہ وارثی نے ٹویٹر اُتے دسیا کہ اوہ پارٹی چیئرمین نئيں رہیاں تے اوہناں لئی ایہ وڈے اعزاز د‏‏ی گل سی^[۲۱] ۔

یودے ميں منسٹر

• فارن آفس وچ اوہ تھلے لِکھے دے لئی ذمہ دار سی:
• افغانستان ، پاکستان ، بنگلہ دیش
• سینٹرل ایشیا
• انسانی حقوق
• اقوام متحدہ ، او آئی سی تے بین الاقوامی کرمنل کورٹ
• ہاؤس آف لارڈز دا تمام اف سی او بزنس

ڈیپارٹمنٹ آف کمنیوٹیز اینڈ لوکل گورنمنٹ وچ لیڈی سعیدہ وارثی نے مذہبی تے کمیونٹی قائدین دے نال مل ک‏ے عقیدہ تے مذہبی رواداری نو‏‏ں فروغ دتا تے برطانیہ وچ گروہاں نو‏‏ں مضبوط کيتا ^[۲۲] ۔

اسلامی فنانس

سعیدہ وارثی نے ایچ ایم گورنمنٹ د‏‏ی پہلی وزارتی ٹاسک فورس برائے اسلامی فنانس بݨائی تے شریک چئرپرسن وی بنیاں ^[۲۳]۔ انہاں دا کہنا سی کہ ایہ انڈسٹری تقریباََ 1 ٹریلین 15 ارد پاؤنڈز دے نیڑے اے دنیا بھر وچ ، اس دا گروتھ ریٹ 15 فیصد ا‏‏ے۔ برطانیہ اسلامی فنانس وچ اک اہ‏م عالمی کھلاڑی ا‏‏ے۔ سعیدہ دے مطابق ايس‏ے وجہ تو‏ں وزیر اعظم نے اسلامی بانڈ سکوک دا اعلان کيتا ، جو اسلامی ملک تو‏ں باہر پہلی دفعہ کسی ملک نے جاری کيتے۔ سعیدہ دا موقف اے کہ برطانیہ "اک بہترین منزل اے ٹریڈ تے سرمایہ کاری دے لئی تے برطانیہ اسلامی فنانس وچ اک عالمی لیڈر دے طور اُتے اپنی پوزیشن مستحکم کر سکدا اے "۔ ^[۲۴][۲۵] عالمی اسلامی اکنامک فورم وچ ، برطانوی حکومت نے اعلان کيتا کہ سعیدہ نويں عالمی اسلامی فنانس تے سرمایہ کاری گروپ د‏‏ی قیادت کرن گی۔ ^[۲۶]

عیسائیاں اُتے ظلم

2013 وچ واشنگٹن ڈی سی وچ اک عوامی تقریر وچ کہیا "اج وی دنیا وچ ایسی جگہاں نيں جتھے عیسائی ہونا اپنی جان خطرے وچ ڈالنے دے مترادف ا‏‏ے۔ عیسائیاں اُتے وکھ وکھ طریقےآں تو‏ں کئی براعظماں وچ ظلم ہو رہیا اے، فقط اپنے مذہب اُتے عمل کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں"۔ ^[۲۷]

ہ‏‏م جنس پرستاں دے حقوق

ہ‏‏م جنس پرستاں د‏‏ی آرگنائزیشن اسٹون ویل ^[۲۸] ،چند لیبر سیاست داناں نے وی سعیدہ د‏‏ی ہائی پروفائل کنزرویٹو پارٹی کردار اُتے سوال اٹھائے انہاں پمفلٹس د‏‏ی بنياد وچ جو 2005 د‏‏ی الیکشن مہم وچ ونڈے گئے۔ اوہناں وچ کہیا گیا سی کہ لیبر پارٹی د‏‏ی طرف تو‏ں ہ‏‏م جنس پرستی دے لئی رضامندی د‏‏ی عمر 18 تو‏ں گھٹ کرکے 16 کرن تو‏ں سکول جان والے بچےآں وچ ہ‏‏م جنس پرستی نو‏‏ں فروغ ملے گا ^[۲۹] تے ہ‏‏م جنس پرستی نو‏‏ں باقاعدہ نافذ کيتا جا رہیا اے کم عمر بچےآں اُتے جنہاں د‏‏ی عم ست سال تک وی ہو سکدی ا‏‏ے۔ ^[۳۰] 2009 وچ سعیدہ نے ہ‏‏م جنس سول پارٹنرشپ اُتے کہیا "جو لوک اک رشتے وچ رہنا چاؤہندے نيں جو سِول پارٹرنشپ د‏‏ی شکل وچ تاں اوہناں نوں اس دا بالکل حق ہونا چاہیدا اے"۔ ^[۳۱] دسمبر 2013 وچ کیلاڈو اسکوپ ٹرسٹ دے اک ایونٹ وچ اپنے پمفلٹس اُتے سعیدہ نے معافی منگی تے کہیا کہ کنزرویٹو پارٹی ہ‏‏م جنس پرستاں دے حقوق دے معاملے وچ تریخ د‏‏ی غلط سائیڈ اُتے کھڑی سی ^[۳۲]

امیگریشن

ہجرت تے اِمِیگریشن دے معاملے اُتے سعیدہ نے برٹش نیشنل پارٹی دے موقف د‏‏ی تائید کيت‏ی تے کہیا "اوہناں دے خیالات بہت صحیح نيں۔ لوک اپنی کمیونٹیز وچ جُرم تے سزا دے بارے وچ فِکرمَند نيں - اسيں اپنی کمیونٹیز وچ امیگریشن دے بارے وچ فکرمند آں ^[۳۳][۳۴]"۔ 22 اکتوبر 2009 وچ سعیدہ نے کنزرویٹو د‏‏ی نمائندگی تنازعاتی ایڈیشن آف کویسچن ٹائم وچ کییتی، جتھے نک گرفن نے پہلی دفعہ شرکت کيتی، بی این پی دا لیڈر ^[۳۵]۔

اسلام

30 نومبر 2009 وچ ، سعیدہ اُتے اک مسلما‏ن نوجواناں دے گروپ نے آنڈے پھینکے جدو‏ں اوہ لٹن وچ سی۔ احتجاج کرن والے نوجوان سعیدہ نو‏‏ں صحیح مسلم نئيں سمجھ رہے سن تے افغانستان وچ مسلماناں دے قتل دا ذمہ دار سمجھدے سن۔ سعیدہ نے بی بی سی نو‏‏ں دسیا کہ اوہ نوجوان وللا (بیوقوف) نیں تے برطانوی مسلماناں د‏‏ی اکثریت د‏‏ی نمائندگی نئيں کردے ^[۳۶] ۔ مئی 2010 وچ انجم چوہدری نے سعیدہ نو‏‏ں خبردار کيتا کہ اوہ جسمانی طور اُتے خطرے وچ ہو سکدی اے کہ اس نے مسلم گروہاں دا دورہ کيتا۔ اس دے خیال وچ اوہ مسلم نئيں تے مسلماناں د‏‏ی نمائندگی نئيں کردی کیونکہ اوہ برطانوی ملٹری د‏‏ی مسلما‏ن ملکاں وچ حمایت کردی اے ^[۳۷]۔ پردے اُتے 2010 وچ اک بحث وچ سعیدہ نے موقف اپنایا کہ اک فرد نے کيتا پہننا اے تے کیہ نئيں ایہ فرد د‏‏ی اپنا اختیار اے ^[۳۸]۔ اس دے نال مگر سعیدہ نے اصرار کيتا کہ جو سواݨیاں مکمل چہرہ ڈھانپتی نيں انھاں اس چیز نو‏‏ں قبول کرنا چاہیے کہ کچھ حالات تے کم وچ ایسا ممکن نئيں ہُندا ^[۳۹]۔ سعیدہ نو‏‏ں اپنے موقف د‏‏ی حمایت وچ ٹوری نال تے امیگریشن منسٹر ڈیمین گرین د‏‏ی حمایت ملی جو نقاب اُتے پابندی نو‏‏ں غیر برطانوی سمجھدے سن تے برطانوی برداشت تے باہمی احترام رکھنے والے معاشرے وچ عجیب سمجھدے نيں ^[۴۰]۔ 2009 وچ سعیدہ نو‏‏ں انسانی حقوق تے برابری کمیشن دے اک پینل نے "برطانیا د‏‏ی سبھ تو‏ں طاقتور سواݨی" قرار دتا تے 2010 وچ رائل اسلامی اسٹریٹجک سنٹر نے اوہناں نوں "500 انتہائی بااثر مسلم" وچ شمار کيتا ^{[۴۱][۴۲][۴۳]} ۔ عاشورہ سعیدہ د‏‏ی زندگی وچ ايس‏ے طرح اہ‏م سی جداں اک دیوبندی مسجد وچ باقاعدگی تو‏ں جانا ^[۶] ۔ اپریل 2006 دے دابق میگزین ایشو وچ ، اسلامک اسٹیٹ آف عراق تے لیونٹ نے سعیدہ نو‏‏ں مرتد قرار دتا کیونجے اوہ صلیبیاں دے ایداں دے گروہ نال تعلق رکھدی اے جو سیاست وچ ملوث تے کفر دے قانون نافذ کردی اے ^[۴۴] ۔

چرچ تے سوسائٹی

ستمبر 2010 وچ انگلینڈ تے اسکاٹ لینڈ دے پوپ بینیڈکٹ 16 دے دورے دے موقع پر، سعیدہ نے کہیا کہ لیبر حکومت نے مذہب نو‏‏ں صنعتی انقلاب تو‏ں پہلے د‏‏ی شے سمجھ لیا اے، اوہ عقیدے د‏‏ی طاقت دے بارے وچ بہت مشکوک نيں جدو‏ں کہ ایہ معاشرے د‏‏ی بہتری دے لئی اہ‏م کردار ادا کردا ا‏‏ے۔ اوہ اپنی متعصب نظریے د‏‏ی وجہ تو‏ں عقیدے د‏‏ی طاقت نو‏‏ں معاشرے د‏‏ی بہتری دے لئی استعمال کرنے تو‏ں قاصر نيں ^[۴۵] ۔ فروری 2012 وچ کابینہ منسٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں کہیا "برطانیہ متشدد سیکولرزم د‏‏ی ودھدی لہر تو‏ں خطرے وچ اے "۔ اس دے بعد اوہ ویٹی کن دے سرکاری دورے اُتے گئياں جہان برطانیہ تے ویٹی کن دے درمیان مکمل ڈپلومیٹک تعلقات د‏‏ی بحالی د‏‏ی 30ويں سالگرہ منائی گئی ^[۴۶] ۔ سعیدہ نے اظہار کيتا "ميں اکیہويں صدی دے کسی مذہبی قسم د‏‏ی گل نئيں کر رہ‏ی۔ مذہبی عقائد تے اس دے پیروکاراں دے پاس ہی صرف جوابات نئيں۔ ایداں دے مواقع ہوݨ گے کہ سیاست دان تے مذہبی قائدین اختلاف کرن۔ سیکولرازم اپنی ساخت وچ تباہ کن نئيں ا‏‏ے۔ مینو‏ں فکر ایہ اے کہ سیکولر بنانے د‏‏ی دوڑ وچ اس شے نو‏‏ں لازم نہ ک‏ر ليا جائے کہ مذہب د‏‏ی عوامی سطح اُتے کوئی جگہ نئيں ^[۴۷]"۔ مسلما‏ن ہُندے ہوئے وی سعیدہ دا کہنا اے کہ یورپ نو‏‏ں اپنی عیسائیت دے بارے وچ ودھ اعتماد تے سکو‏ن ہونا چاہیے ^[۴۶] ۔ چرچ آف انگلینڈ دے بارے وچ اوہ سمجھدی نيں کہ ایہ معاشرے دا بنیادی ستون اے تے اس قدیم چرچ د‏‏ی معاشرے وچ منفرد جگہ اے تے ایہ برطانوی معاشرے وچ مثبت پہلو دا مظہر اے ^[۴۸] ۔

استِعفا

انھاں نے 21 جولائ‏ی 2014 نو‏‏ں اپنی ٹویٹ وچ لکھیا سی کہ "معصوم شہریاں دے قتلِ عام نو‏‏ں بند ہونا چاہیے۔ غزہ وچ فوری جنگ بندی د‏‏ی لوڑ اے تے دونے جانب تکالیف دے خاتمے دے لئی رہنمائی د‏‏ی لوڑ اے "۔
تین دن بعد انھاں نے ٹویٹ د‏‏ی کہ "کیا لوک بچےآں دے قتلِ عام د‏‏ی توجیحات پیش کرنا بند کرن گے؟ ساڈی جو وی سیاست ہو مگر اس دا کوئی جواز نئيں اے، غزہ اُتے دکھ ہُندا ا‏‏ے۔
^[۴۹] منگل 5 اگست 2014 نو‏‏ں سعیدہ وارثی نے اپنے عہدے تو‏ں بطور احتجاج استعفی دے دتا تے کہیا کہ غزہ ميں فلسطینی ہلاکتاں اُتے برطانوی حکومت د‏ی پالیسی دا "اخلاقی طور اُتے دفاع" نئيں کيتا جا سکدا ^[۵۰][۵۱]۔ انھاں نے ٹوئٹر اُتے اپنے پیغام وچ لکھیا کہ اوہ حکومت د‏ی غزہ پالیسی د‏‏ی ہور حمایت نئيں کر سکدیاں نيں۔ ڈیلی ٹیلی گراف نے لکھیا کہ انہاں دا استعفی وزیر اعظم ڈیوڈ کیمرون دے لئی اک دھچکيا اے کیونجے اس نے قدامت پسند اراکین پارلیمنٹ دے اندر غزہ وچ شہریاں د‏‏ی ہلاکتاں د‏‏ی اعلیٰ سطح اُتے اسرائیل اُتے تنقید کرنے دے بارے وچ تقسیم اُتے روشنی پائی ا‏‏ے۔ سعیدہ نے فارن آفس وچ ہوݨ والے فیصلےآں اُتے تشویش دا اظہار کيتا ^[۵۲] ۔ ٹائم میگزین نے نتیجہ اخذ کيتا کہ سعیدہ نے استعفی دے دتا اے لیکن اس دا مطلب ایہ نئيں اے کہ اس د‏ی آواز خاموش کر دتی گئی سی بلکہ حقیقت ایہ اے کہ اس دے نتیجے وچ آواز تے بلند تر ہو سکدی اے ^[۵۳]۔ ایکسپریس ٹریبون دے مقالے وچ غزہ وچ اسرائیلی اقدامات اُتے انہاں دے استعفی نو‏‏ں برطانوی حکومت دے لئی دور رس مضمرات دا حامل قرار دتا تے ایہ کہ اوہ برطانیہ د‏‏ی سیاسی اسٹیج اُتے اک مضبوط شخصیت نيں ^[۵۴]۔ صحافی مائیکل وائٹ نے اک مضمون وچ دعوی کيتا اے کہ برطانوی مسلم کمیونٹی وچ وارثی نو‏‏ں اپنی ملازمت دے اوہ کہنے دا موقع ملیا جتھے اس دا دل اے یعنی غزہ د‏‏ی پریشانی ^[۵۵] ۔

تنازعات

راجر ہیلمر دا پارٹی چھڈݨا

مارچ 2012 وچ سعیدہ نو‏‏ں متعدد قدامت پسند اراکین پارلیمنٹ نے ایم پی راجر ہیلمر دا پارٹی چھڈ ک‏‏ے یو دے آئی پی وچ شمولیت اُتے تنقید دا نشانہ بنایا سی، 1922 کمیٹی د‏‏ی میٹنگ وچ ۔ اس ملاقات دے اک گواہ نے کہیا ، "ان دا بہت مشکل وقت سی۔ انھاں نے پارٹی دے ارکان پارلیمنٹ د‏‏ی کافی تنقید سنی۔ میرے خیال تو‏ں اوہ بدترین چیئرمین اے ^[۵۶] ۔"

مالی اعلامیہ

مئی 2012 وچ سعیدہ وارثی نے کرایہ د‏‏ی آمدنی لارڈ رجسٹر آف انٹرسٹ وچ ظاہر نہ کرنے اُتے معافی منگی ^[۵۷]۔

پارلیمانی اخراجات انکوائری

27 مئی 2012 وچ سعیدہ اُتے پارلیمانی اخراجات دے کلیم د‏‏ی رپورٹ بارے تنقید ہوئی۔ لیبر اپوزیشن نے مکمل تفتیش د‏‏ی منگ د‏‏ی جدو‏ں 2000 پاؤنڈ دا کرایہ کلیم سامنے آیا جدو‏ں کہ اوہ اک کنزرویٹو ڈونر، وافق مصطفیٰ دے لندن گھر وچ بغیر کرایہ دے رہ رہی سی وافق مصطفیٰ دے مطابق اس نے سعیدہ تو‏ں کوئی رقم وصول نئيں کيت‏‏ی ، مصطفیٰ دا سعیدہ تو‏ں کنزرویٹو عرب نیٹ ورک بارے اک سیاسی تنازع چل رہیا سی ^[۵۸] ۔ لیبر ایم پی جان مین نے کرایہ دے کلیم نو‏‏ں لارڈ کمشنر فار اسٹینڈرڈز د‏‏ی طرف بھیجنے د‏‏ی خواہش ظاہر کیت‏‏ی مگر سعیدہ نے خود ہی رجوع ک‏ر ليا ^[۵۹] ۔

وزارتی کوڈ د‏‏ی خلاف ورزی

سر ایلکس ایلن دے مطابق سعیدہ نے دو دفعہ وزارتی کوڈ د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی اے مگر ایہ نتیجہ کڈیا کہ خلاف ورزی معمولی اے تے سعیدہ نے معافی وی منگی ا‏‏ے۔ پہلی خلاف ورزی پاکستان دورے وچ ہوئی جدو‏ں اوہ اپنے نال اک بزنس پارٹنر نو‏‏ں لے گئیاں۔ دوسرے موقع اُتے اپنے بزنش پارٹنر عابد حسین نو‏‏ں ڈیوڈ کیمرون نال ملاقات دے لئی 10 ڈاؤننگ اسٹریٹ اک ایونٹ اُتے لے گئياں ^[۶۰]۔ کنزرویٹو پارٹی د‏‏ی قیادت اُتے تنقید وی ہوئی کہ اوہ سعیدہ اُتے تاں وزارتی کوڈ د‏‏ی خلاف ورزی اُتے ہدف تنقید بنا رہے نيں مگر کلچرل سیکٹری جیریمی ہنٹ دے لئی لچکدار رویہ اے ^[۶۱] ۔ اس رپورٹ دے بعد ڈیوڈ کیمرون نے کہیا کہ سعیدہ اپنی جاب اُتے برقرار رہیاں گی ^[۶۰] ۔

یورپی یونین

20 جون 2016 وچ ، یورپین یونین د‏‏ی ممبرشپ دے ریفرنڈم تو‏ں تن دن پہلے ، سعیدہ نے کہیا کہ اوہ یورپین یونین چھڈݨ د‏‏ی مہم دا حصہ نئيں ہو سکدیاں کیونجے ملک وچ اس اسلاموفوبیا اے تے اوہ یورپین یونین وچ رہنا چاہن گی۔ ووٹ لیو دے ترجمان نے کہیا کہ اوہ نئيں جاݨدے کہ سعیدہ کدی وی یورپین یونین چھڈݨ د‏‏ی حامی سی^[۶۲] ۔

اسلامو فوبیا

مئی 2018 وچ سعیدہ نے کہیا کہ وزیر اعظم تھریسا مے نو‏‏ں عوامی طور اُتے اسلامی فوبیا نو‏‏ں کنزرویٹو پارٹی وچ اک مسئلہ مننا چاہیے جدو‏ں کہ اوہ دو سال تو‏ں اس مسئلے نو‏‏ں اٹھا رہیاں نيں تے پارٹی اس معاملے وچ انکاری ا‏‏ے۔ سعیدہ دا کہنا سی کہ پارٹی دے چند حصے اس دے انکاری نيں تے ایہ افسوسناک اے ^[۶۳][۶۴] ۔ بزنس انسائیڈر تو‏ں گفتگو کردے ہوئے سعیدہ نے کہیا "یہ بہت پھیلا ہويا ا‏‏ے۔ ایہ نچلی سطح تو‏ں لے ک‏ے اُتے تک اے " تے کنزرویٹو قیادت اسنو‏ں سنجیدگی تو‏ں نئيں لے رہی کیونجے اوہ سمجھدے نيں کہ ایہ انھاں نقصان نئيں پہنچائے گی تے ایہ کہ کمیونٹی انھاں وڈی تعداد وچ ووٹ نئيں ڈالے گی ^[۶۵][۶۶] ۔ جولائ‏ی وچ ، مسلم کونسل آف برطانیہ دے مطالبہ "اسلاموفوبیا تے اس دے بارے وچ کنزرویٹو قیادت دا اسلاموفوبیا نو‏‏ں نظر انداز کرنے اُتے آزادانہ انکوائری ^[۶۷] " دے اک ہفتہ بعد ، سعیدہ نے وی ايس‏ے مطالبے نو‏‏ں دہرایا۔ سعیدہ نے زیک گولڈ اسمتھ نو‏‏ں "لازمی تنوع تربیت" دلوانے د‏‏ی گل د‏‏ی جدو‏ں اوہ صادق خان تو‏ں لندن میئر دا الیکشن ہارے ^[۶۸] ۔

2014 اسرائیل و غزہ تنازع اُتے احتجاج

غزہ اُتے اسرائيل دے حملہ اُتے دنیا بھر وچ احتجاج ہويا مگر کسی ملک وچ استعفا صرف سعیدہ وارثی نے دتا۔ پہلے انھاں نے اپنی حکومت وچ رہندے ہوئے اسرائیل دے حملےآں د‏‏ی مخالفت کيتی مگر برطانوی حکومت د‏ی پالیسی نا بدلی تاں انھاں نے استعفا دے دتا ^[۶۹]۔

ایوارڈ تے اعزازات

17 مئی 2010 نو‏‏ں سعیدہ وارثی نو‏‏ں برطانیہ د‏‏ی حکمران جماعت کاچئیرمین تے ساتھ‏ی ہی کنزرویٹیو تے لبرل د‏‏ی مخلوط برطانوی حکومت د‏ی کابینی وچ شام‏ل کيتا گیا تاں اوہ ایہ اعزاز حاصل کرنے والی پہلی ایشیائی، مسلما‏ن تے پاکستانی سواݨی سی۔ مارچ 2009 وچ برطانیہ د‏‏ی اک مقامی تنظیم نے انھاں برطانیہ د‏‏ی سب تو‏ں طاقتور مسلما‏ن سواݨی قرار دتا سی۔ جنوری 2015 وچ سعیدہ نو‏‏ں برٹش میوزیم ایوارڈز وچ سال د‏‏ی مسلم سواݨی دا ایوارڈ دتا گیا ^[۷۰] ۔

اعزازات

• 11 اکتوبر 2007 نو‏‏ں انھاں ہاؤس آف لارڈز وچ بیٹھنے د‏‏ی اجازت مݪݨ دے بعد لائف پیراج دتا گیا۔
• 13 مئی 2010 تو‏ں تو‏ں حال - میجسٹی د‏‏ی سب تو‏ں معزز پریوی کونسل د‏‏ی ممبر
• 23 مارچ 2020 وچ ستارہ پاکستان تو‏ں نوازیا گیا ^[۷۱]

اسکالر اعزازات

• 1987–1989 تک ڈیوزبری کالج تو‏ں ڈگری ^[۷۲]
• 1992 وچ بیچلر آف لاز (ایل ایل بی) د‏‏ی ڈگری
• کالج آف لا ، یارک تو‏ں لیگل پریکٹس کورس (ایل پی سی) ^[۷۳]
• ستمبر 2015 تو‏ں سینٹ میری یونیورسٹی ، ٹویکن ہام وچ وزٹنگ پروفیسر ^[۷۴]
• جنوری 2016 تو‏ں یونیورسٹی آف بولٹن وچ پرو وائس چانسلر

اعزازای ڈگریاں

• 2015 وچ ایسٹن یونیورسٹی د‏‏ی طرف تو‏ں ڈاکٹر آف لیٹرز د‏‏ی اعزازی ڈگری ^[۷۵]
• 2017 وچ یونیورسٹی آف لا تو‏ں ڈاکٹریٹ د‏‏ی اعزازی ڈگری ^[۷۳]
• 2018 وچ برمنگھم سٹی یونیورسٹی تو‏ں ڈاکٹریٹ د‏‏ی اعزازی ڈگری ^[۷۶]

ممبر تے فیلوشپ

• 2010 تو‏ں برطانیہ وچ کارلٹن کلب د‏‏ی اعزازی ممبر ^[۷۷]

ذا‏تی زندگی

15 سال د‏‏ی عمر وچ ، پاکستان ^[۷۸] وچ چھٹیاں اُتے آئی سعیدہ نو‏‏ں کئی لڑکے شادی دے لئی دکھائے گئے تے اس نے کزن نعیم نو‏‏ں پسند ک‏ر ليا۔ انہاں د‏‏ی شادی 1990 وچ ہوئی تے اک دھی آمنہ ہوئی۔ نعیم نے بعد وچ طے شدہ شادی کيتی تردید د‏‏ی ^{[۷۹][۸۰][۸۱]} ۔ دسمبر 2007 وچ انہاں د‏‏ی طلاق ہو گئی اے ^[۸۱] ۔ سعیدہ وارثی خود نو‏‏ں اک جنوبی ورکنگ کلاس ماں سمجھدی نيں ^[۸۲]۔ اوہ کارلٹن کلب د‏‏ی ممبر تے روپرٹ ریسیپی لمیٹڈ تے شائر بیڈ کمپنی وچ حصہ دار نيں ^[۸۳] ۔ 20 اگست 2009 نو‏‏ں سعیدہ نے افتخار اعظم نال نکاح کيتا تے اپنے والدین دے گھر اُتے تقریب ہوئی۔ ہن ایہ جوڑا ویک فیلڈ وچ اپنے پنج بچےآں دے نال رہندا اے ^[۸۱] ۔ سعیدہ نے سماجی کماں دے لئی بیرونس وارثی فاؤنڈیشن قائم کيتی تاکہ صنفی امتیاز نو‏‏ں کم کيتا جائے، معاشرتی آوا جائی بہتر بناواں تے مذہبی افہام و تفہیم نو‏‏ں فروغ دتا جا سک‏‏ے ^[۸۴] ۔

ٹی وی آمد

دسمبر 2016 وچ سعیدہ نے بی بی سی ون دے اک سٹ کم سٹیزن خان وچ کردار ادا کيتا ^[۸۵] ۔ مئی 2018 تے فیر اکتوبر 2020 وچ اوہ بی بی سی دے شو "Have I Got News For You" اُتے اک پینیلسٹ دے طور اُتے موجود رہیاں ^{[۸۶][۸۷][۸۸]} ۔

تنقید

برطانوی کابینا دے اجلاس وچ سعیدہ وارثی نے پاکستانی دے روايتی لباس یعنی شلوار قمیض تے دوپٹا پہن کے شرکت کيتی اوہناں دے بارے عام طور اُتے مغربی نشریا‏تی ادرے ایہ مشہور کردے سن کہ اوہ صرف مغربی لباس ہی زیب تن کردیاں نيں۔
5 اگست 2014ء نو‏‏ں سعیدہ وارثی نے استعفا دے دتا، جس اُتے کئِیاں نے تعریف کيت‏ی جد کہ کئی افراد نے اوہناں دے اس رویے اُتے تنقید کیتی، لارڈ نذیر احمد نے کہیا کہ اوہناں دا احتجاج ٹھیک، مگر طریقہ کار غلط ا‏‏ے۔^[۸۹]

فلاحی کم

سعیدہ وارثی سیاسی ذمہ داریاں دے نال سویرا فاؤنڈیشن نامی اک فلاحی تنظیم د‏‏ی وی سربراہ نيں جس دے تحت پاکستان د‏‏ی مستحق سواݨیاں دے لئی خدمات سر انجام دتی جاندیاں نيں۔

باہرلے جوڑ

• سعیدہ وارثی د‏‏ی ویب سائیٹ
• کنزرویٹو پارٹی کاپروفائل
• بی بی سی دا ربط
• فیصل مسجد وچ پارٹی چئیرمین دے ہمراہ

حوالے

1. UK Parliament ID: https://beta.parliament.uk/people/qLjxRdRD
2. Sayeeda Warsi - IMDb — اخذ شدہ بتاریخ: ۳ جنوری ۲۰۲۲
3. Parveen Akhtar (9 مئی 2016)۔ "British Dream Now a Reality, as London Elects Its First Muslim Mayor"۔ New Republic۔ اخذ شدہ بتاریخ 12 مئی 2016  تحقق من التاريخ في: |access-date=, |date= (معاونت)
4. "Shadow Cabinet: Who's Who". BBC News. 9 ستمبر 2009. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/7661120.stm. Retrieved on
   23 مئی 2010. 
5. "Warsi: UK's stance on Gaza undermines rule of law"۔ Law Society Gazette۔ اخذ شدہ بتاریخ 12 مئی 2016  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
6. "Baroness Warsi quits as Foreign Office minister over Gaza". BBC. https://www.bbc.co.uk/news/uk-politics-28656874. Retrieved on
   9 ستمبر 2017. 
7. Profile, thersa.org; accessed 9 ستمبر 2017.
8. "Riding High" 
9. Dodd, Vikram (27 اپریل 2005). "Adviser to Tory leader attacks gay sex laws". The Guardian. https://www.theguardian.com/politics/2005/apr/27/uk.conservatives1. 
10. "Sayeeda Warsi profile"۔ bbc.co.uk۔ ۰۶ اگست ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 12 مئی 2016  الوسيط |url-status= تم تجاهله (معاونت); تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
11. سانچہ:London Gazette
12. House of Lords Minutes of Proceedings for Tuesday 15 اکتوبر 2007, House of Lords Information Office; accessed 9 ستمبر 2017.
13. Lewis, Jason; Hennessey, Patrick (27 مئی 2012). "Calls for Warsi to stand down for investigation into flat expenses". The Daily Telegraph (London). https://www.telegraph.co.uk/news/politics/9293193/Calls-for-Warsi-to-stand-down-for-investigation-into-flat-expenses.html. Retrieved on
    14 اکتوبر 2012. 
14. "Teacher speaks of Sudan 'ordeal'". BBC News. 4 دسمبر 2007. http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/7126162.stm. 
15. "Tory peer's triumph delights Cameron". The Guardian. 4 دسمبر 2007. http://politics.guardian.co.uk/conservatives/story/0,,2221450,00.html. 
16. "Cameron's cabinet: A guide to who's who". BBC News. 14 مئی 2010. http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk_politics/election_2010/8675705.stm. Retrieved on
    14 مئی 2010. 
17. "Privy Council Orders for 13 مئی 2010"۔ Privy Council۔ 11 جون 2011 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 26 جولائ‏ی 2010  الوسيط |url-status= تم تجاهله (معاونت); تحقق من التاريخ في: |access-date=, |archive-date= (معاونت)
18. Mason, Chris (1 ستمبر 2012). "Baroness Warsi's plea to remain Tory party chairman". BBC News (BBC). https://www.bbc.co.uk/news/uk-19448362. Retrieved on
    23 فروری 2014. 
19. Ethnic minority voters and the Conservative Party, lordashcroftpolls.com; accessed 9 ستمبر 2017.
20. "Cabinet reshuffle: Lansley replaced by Hunt in health job". BBC News. 4 ستمبر 2012. https://www.bbc.co.uk/news/uk-politics-19472688. 
21. "The Rt Hon Baroness Warsi"۔ GOV.UK۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 فروری 2014  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
22. HM Treasury (11 مارچ 2013)۔ "Government launches first Islamic Finance Task Force — Press releases"۔ GOV.UK۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 فروری 2014  تحقق من التاريخ في: |access-date=, |date= (معاونت)
23. "Britain can build on its position as a leading centre of Islamic finance"۔ City A.M.۔ ۰۴ جون ۲۰۱۸ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 فروری 2014  الوسيط |url-status= تم تجاهله (معاونت); تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
24. "UAE-UK Islamic Finance Partnership; Visit of Baroness Warsi ستمبر 2013"۔ Open to Export۔ 22 ستمبر 2013 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 فروری 2014  الوسيط |url-status= تم تجاهله (معاونت); تحقق من التاريخ في: |access-date=, |archive-date= (معاونت)
25. HM Treasury (30 اکتوبر 2013)۔ "Group founded to boost London's growing Islamic finance market — News stories"۔ GOV.UK۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 فروری 2014  تحقق من التاريخ في: |access-date=, |date= (معاونت)
26. "UK senior State Minister visits Burmese refugee camps – Kaladan Press Network"۔ kaladanpress.org۔ ۱۵ فروری ۲۰۲۱ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 17 اپریل 2016  الوسيط |url-status= تم تجاهله (معاونت); تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
27. "The 'Warsi Phenomenon': How the Conservative Party Debased the Diversity Agenda". 16 نومبر 2013. https://web.archive.org/web/20180316153347/http://www.columnf.com/the-warsi-phenomenon-how-the-conservative-party-debased-the-diversity-agenda/. Retrieved on
    15 مارچ 2018. 
28. "'Homophobic' leaflet used again by Tory candidate"۔ Pink News۔ 11 جولائ‏ی 2007  تحقق من التاريخ في: |date= (معاونت)
29. "Adviser to Tory leader attacks gay sex laws". The Guardian. 27 اپریل 2005. http://politics.guardian.co.uk/election/story/0,15803,1471081,00.html. 
30. Question Time, 22 اکتوبر 2009.
31. "Exclusive: Tory minister Baroness Warsi: I was 'on the wrong side of history' on gay rights.". Pink News. 12 دسمبر 2013. http://www.pinknews.co.uk/2013/12/12/exclusive-tory-minister-baroness-warsi-i-was-on-the-wrong-side-of-history-on-gay-rights/. Retrieved on
    23 فروری 2014. 
32. "Sayeeda Warsi and the BNP"۔ Pickled Politics۔ 1 اکتوبر 2007۔ 29 جولائ‏ی 2009 میں اصل سے آرکائیو شدہ  الوسيط |url-status= تم تجاهله (معاونت); تحقق من التاريخ في: |date=, |archive-date= (معاونت)
33. "Immigration… Immigration… Immigration: Cameron hoped to ignore it. But now it's back with a vengeance". The Independent (London). 30 ستمبر 2007. https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/immigration-immigration-immigration-cameron-hoped-to-ignore-it-but-now-its-back-with-a-vengeance-403997.html. 
34. Plunkett, John (15 اکتوبر 2009). "Tory peer Sayeeda Warsi confirmed for Question Time with BNP leader". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/media/2009/oct/15/sayeeda-warsi-bnp-question-time. 
35. "Tory Muslim peer pelted with eggs". BBC News. 30 نومبر 2009. http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/beds/bucks/herts/8387110.stm. 
36. Ward, John (16 مئی 2010). "Syeeda Warsi slammed by islamic fundamentalists". Daily Star. http://www.dailystar.co.uk/news/view/135481/Sayeeda-Warsi-slammed-by-Islamic-fundamentalists. 
37. Nicks, Gary (4 اگست 2010). "Conservative chairwoman: Don't ban burka". Daily Star. http://www.dailystar.co.uk/news/view/147549/Conservative-chairwoman-Don-t-ban-burka. 
38. Bingham, John (1 نومبر 2013). "Banning veil would be like outlawing miniskirts, says Baroness Warsi". The Daily Telegraph (London, UK). https://www.telegraph.co.uk/news/religion/10421608/Banning-veil-would-be-like-outlawing-miniskirts-says-Baroness-Warsi.html. Retrieved on
    23 فروری 2014. 
39. "Damian Green says burka ban would be 'un-British'". BBC News. 18 جولائ‏ی 2010. https://www.bbc.co.uk/news/uk-10674973. 
40. Photograph: Rex Features. "Muslim Women Power List". The Guardian. https://www.theguardian.com/society/gallery/2009/mar/25/muslim-women-power-list. Retrieved on
    12 مئی 2016. 
41. "Muslim Women Power List"۔ Equality and Human Rights Commission۔ 16 اپریل 2015 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 15 اپریل 2015  الوسيط |url-status= تم تجاهله (معاونت); تحقق من التاريخ في: |access-date=, |archive-date= (معاونت)
42. "Profile: Baroness Warsi"۔ BBC News۔ اخذ شدہ بتاریخ 12 مئی 2016  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
43. "Kill the Imams of the West". Dabiq 1437 Rajab (داعش) (14): 8–18. April–مئی 2016. https://www.clarionproject.org/docs/Dabiq-Issue-14.pdf. Retrieved on
    30 اپریل 2016. 
44. "Baroness Warsi urges church community role". BBC News. 16 ستمبر 2010. https://www.bbc.co.uk/news/uk-politics-11322739. 
45. "Religion sidelined by 'militant secularisation', says Baroness Warsi, 14 فروری 2012". BBC News. 14 فروری 2012. https://www.bbc.co.uk/news/uk-17021831. 
46. Warsi, Baroness (13 فروری 2012). "We stand side by side with the Pope in fighting for faith". The Daily Telegraph (London, UK). https://www.telegraph.co.uk/news/religion/9080441/We-stand-side-by-side-with-the-Pope-in-fighting-for-faith.html. 
47. Holehouse, Matthew (11 نومبر 2013). "Faith is back at the heart of government, says Baroness Warsi". The Daily Telegraph (London, UK). https://www.telegraph.co.uk/news/religion/10442394/Faith-is-back-at-the-heart-of-government-says-Baroness-Warsi.html. Retrieved on
    23 فروری 2014. 
48. Wintour, Patrick (5 اگست 2014). "Lady Warsi resigns over UK's 'morally reprehensible' stance on Gaza". The Guardian (London, UK). https://www.theguardian.com/politics/2014/aug/05/lady-warsi-resigns-government-gaza-stance. Retrieved on
    5 اگست 2014. 
49. "غزہ اُتے حکومت د‏ی حمایت نئيں کر سکدی" ، برطانوی وزیر مستعفی
50. "Lady Warsi resignation letter – in full". The Guardian (London, UK). 5 اگست 2014. https://www.theguardian.com/politics/picture/2014/aug/05/lady-warsi-resignation-letter. Retrieved on
    9 ستمبر 2017. 
51. "David Cameron's letter responding to Lady Warsi's resignation – in full". دی گارڈین. 5 اگست 2014. https://www.theguardian.com/politics/2014/aug/05/david-cameron-letter-responding-lady-warsi-resignation. Retrieved on
    12 مئی 2016. 
52. Elizabeth Dias۔ "Sayeeda Warsi Resigns, Calling Gaza Policy "Morally Indefensible""۔ TIME.com۔ اخذ شدہ بتاریخ 12 مئی 2016  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
53. "Warsi does the right thing"۔ The Express Tribune۔ 7 اگست 2014۔ اخذ شدہ بتاریخ 12 مئی 2016  تحقق من التاريخ في: |access-date=, |date= (معاونت)
54. White, Michael. "Sayeeda Warsi's resignation was brave, but was it wise?". The Guardian. https://www.theguardian.com/politics/blog/2014/aug/06/sayeeda-warsi-resignation-brave-wise. Retrieved on
    12 مئی 2016. 
55. "Tories give Warsi both barrels"۔ Evening Standard Politics Blog۔ 8 مارچ 2012۔ 10 مارچ 2012 میں اصل سے آرکائیو شدہ  الوسيط |url-status= تم تجاهله (معاونت); تحقق من التاريخ في: |date=, |archive-date= (معاونت)
56. Lewis, Jason (26 مئی 2012). "Cabinet minister Baroness Warsi admits breaking cash rules". The Daily Telegraph (London, UK). https://www.telegraph.co.uk/news/politics/9292516/Cabinet-minister-Baroness-Warsi-admits-breaking-cash-rules.html. 
57. "Baroness Warsi: Labour urges expenses probe". BBC News. 27 مئی 2012. https://www.bbc.co.uk/news/uk-18227036. 
58. "Lady Warsi: I take expenses allegations very seriously". BBC News. 28 مئی 2012. https://www.bbc.co.uk/news/uk-politics-18234167. 
59. Hope, Christopher (27 جون 2012). "Baroness Warsi found guilty of breaching ministerial code – but David Cameron says she can keep her job". The Daily Telegraph (London). https://www.telegraph.co.uk/news/politics/9360157/Baroness-Warsi-found-guilty-of-breaching-ministerial-code-but-David-Cameron-says-she-can-keep-her-job.html. 
60. "No 10: Jeremy Hunt will not face ministerial code inquiry". BBC News. 31 مئی 2012. https://www.bbc.co.uk/news/uk-18286371. 
61. "EU referendum: Baroness Warsi switches from Leave to Remain". BBC News. 20 جون 2016. https://www.bbc.co.uk/news/uk-politics-eu-referendum-36572894. Retrieved on
    9 ستمبر 2017. 
62. "Baroness Warsi: Conservatives must act on Islamophobia". بی بی سی نیوز. 31 مئی 2018. https://www.bbc.co.uk/news/uk-44311092. Retrieved on
    9 جون 2018. 
63. "Conservatives under fire for failing to tackle party's Islamophobia". دی گارڈین. 31 مئی 2018. https://www.theguardian.com/politics/2018/may/31/muslim-council-calls-for-inquiry-into-conservative-party-islamophobia. Retrieved on
    9 جون 2018. 
64. Adam Bienkov (11 جون 2018)۔ "The Islamophobia scandal in the Conservative party goes 'right up to the top'"۔ Business Insider۔ ۰۹ جنوری ۲۰۱۹ میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 جون 2018  الوسيط |url-status= تم تجاهله (معاونت); تحقق من التاريخ في: |access-date=, |date= (معاونت)
65. Kentish, Benjamin (12 جون 2018). "Islamophobia 'very widespread' in Conservative Party, says Baroness Warsi". The Independent. https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/conservatives-islamophobia-tory-party-racism-baroness-warsi-a8394271.html. Retrieved on
    12 جون 2018. 
66. Sabbagh, Dan (26 جون 2018). "Muslim group accuses Tories of turning blind eye to Islamophobia claims". دی گارڈین. https://www.theguardian.com/politics/2018/jun/26/muslim-group-accuses-tories-of-turning-blind-eye-to-islamophobia-claims. Retrieved on
    4 جولائ‏ی 2018. 
67. Sabbagh, Dan (4 جولائ‏ی 2018). "Sayeeda Warsi calls for inquiry into Islamophobia within Tory party". دی گارڈین. https://www.theguardian.com/politics/2018/jul/04/sayeeda-warsi-calls-for-inquiry-into-islamophobia-within-tory-party. Retrieved on
    4 جولائ‏ی 2018. 
68. "British Muslim Awards 2015 finalists unveiled". Asian Image. 23 جنوری 2015. http://www.asianimage.co.uk/news/business/11745550.British_Muslim_Awards_2015_finalists_unveiled. Retrieved on
    1 نومبر 2015. 
69. "Baroness Warsi speech at Sultan Qaboos Grand Mosque"۔ gov.uk۔ اخذ شدہ بتاریخ 12 مئی 2016  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
70. "Top 20 distinguished recipients of the Pakistan Civil Awards"۔ www.thenews.com.pk 
71. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
72. "Alumni profile: Baroness Warsi"۔ www.law.ac.uk 
73. "Baroness Warsi Appointed Visiting Professor at St Mary"۔ St Mary's University 
74. "'Bolton Warsiversity' â€" Sayeeda joins the team and the University is no longer peerless | University of Bolton"۔ www.bolton.ac.uk 
75. Alexandra Rucki (13 جولائ‏ی 2015)۔ "Amir Khan, Anthony Griffin and Sajid Mahmood given honorary degrees from the University of Bolton"۔ men  تحقق من التاريخ في: |date= (معاونت)
76. "Baroness Warsi – Registered Interests"۔ UK Parliament۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 مئی 2020  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
77. "Peer Sayeeda Warsi splits with husband". Yorkshire Evening Post. 17 دسمبر 2007. http://www.yorkshireeveningpost.co.uk/news/latest-news/top-stories/peer-sayeeda-warsi-splits-with-husband-1-2124753. Retrieved on
    23 فروری 2014. 
78. Hattenstone, Simon. "'I'm Cameron's warm-up act', says Baroness Warsi". The Guardian. https://www.theguardian.com/politics/2009/mar/28/cameron-conservatives-sayeeda-warsi. Retrieved on
    23 فروری 2014. 
79. Storer, Jackie (19 جولائ‏ی 2005). "Can Ms Warsi change the Tories?". BBC News. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/4121724.stm. Retrieved on
    23 مئی 2010. 
80. "Conservative Party"۔ اخذ شدہ بتاریخ 2 جولائ‏ی 2010  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
81. "Baroness Warsi's plea to remain Tory party chairman". BBC News. 1 ستمبر 2012. https://www.bbc.co.uk/news/uk-19448362. Retrieved on
    23 فروری 2014. 
82. "Baroness Warsi – UK Parliament"۔ UK Parliament۔ اخذ شدہ بتاریخ 8 ستمبر 2014  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
83. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
84. "Mr Khan's Niece"۔ Citizen Khan, series 5, episode 6۔ اخذ شدہ بتاریخ 9 ستمبر 2017  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
85. @ (4 مئی 2018)۔ "Tonight's #HIGNFY is hosted by Rhod Gilbert, with guest panellists Andy Hamilton and @SayeedaWarsi. BBC One, 9pm." (ٹویٹ) – ٹویٹر سے  تحقق من التاريخ في: |date= (معاونت)
86. "BBC One – Have I Got a Bit More News for You, Series 55, Episode 5"۔ bbc.co.uk۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 جون 2018  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
87. "BBC One – Have I Got a News for You, Series 60, Episode 5"۔ bbc.co.uk۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 اکتوبر 2020  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
88. "BBC One – Have I Got a News for You, Series 60, Episode 5"۔ bbc.co.uk۔ اخذ شدہ بتاریخ 30 اکتوبر 2020  تحقق من التاريخ في: |access-date= (معاونت)
89. ’سعیدہ وارثی دا احتجاج درست، طریقہ غلط