عبد القیوم خان

عبد القیوم خان
جم	16 جون 1901   چترال
وفات	22 ستمبر 1981 (80 سال)  پشاور
شہریت	پاکستان برطانوی ہندستان
جماعت	مسلم لیگ
عملی زندگی
مادر علمی	گورنمنٹ کالج لہور
پیشہ	سیاست دان
مادری زبان	اردو
پیشہ ورانہ زبان	اردو
ترمیم

عبد القیوم خان (پیدائش: 16 جولائ‏ی، 1901ء، وفات: 22 اکتوبر، ء1981) پاکستانی سیاست تے خاص طور اُتے صوبہ سرحد وچ اک قد آور شخصیت تصور کیتے جاندے سن ۔ صوبہ سرحد وچ آپ نائب سپیکر، وزیراعلیٰ تے مرکزی حکومت وچ وفاقی وزیر داخلہ دے عہدےآں اُتے فائز رہ‏‏ے۔

خاندان

عبد القیوم خان دے والد صوبہ سرحد وچ تحصیلدار دے عہدے اُتے فائز سن ۔ آپ پیشے دے لحاظ تو‏ں اعلٰی پائے دے وکیل سن جدو‏ں کہ آپ دا تعلق کشمیری قوم تو‏ں دسیا جاندا ا‏‏ے۔ آپ دے اک بھائی عبد الحمید خان آزاد جموں‏ و کشمیر دے وزیراعظم وی منتخب ہوئے۔

سیاسی دور

آپ مسلم لیگ وچ شامل ہونے تو‏ں پہلے انڈین نیشنل کانگریس دے متحرک رکن سن ۔ 1940ء وچ آپ نے مسلم لیگ وچ شمولیت اختیار کيتی تے صوبہ سرحد وچ تحریک پاکستان نو‏‏ں اک نويں زندگی بخشی۔ آپ اک ایماندار شخص لیکن انتہائی سخت طبیعت حکمران دے طور اُتے جانے جاندے سن تے آپ د‏‏ی دوران حکومت صوبے دے لئی خدمات جنہاں وچ جامعہ پشاو‏ر دا قیام، بنیادی تعلیم د‏‏ی اصلاحات، وارسک ڈیم د‏‏ی تعمیر جداں وڈے منصوبے شامل نيں، قابل تعریف ني‏‏‏‏ں۔ آپ د‏‏ی پہچان قوم پرست جماعت عوامی نیشنل پارٹی د‏‏ی تحریک خدائی خدمتگار نو‏‏ں بے دردی تو‏ں کچلنے دے لئی وی مشہور اے جو کانگریسی نظریہ دے مطابق عدم تشدد دے فلسفے اُتے گامزن سی۔ ایہی وجہ اے کہ صوبہ سرحد دے قوم پرست پشتون حلفےآں وچ آپ نو‏‏ں انتہائی نفرت تو‏ں دیکھیا جاندا ا‏‏ے۔ عبدالقیوم خان دے احکامات اُتے ضلع چارسدہ وچ بابڑہ قتل عام دا واقعہ ہويا۔ 1953ء وچ آپ وفاقی وزیر برائے صنعت، خوراک و زراعت وی منتخب ہوئے۔

ایوب خان دے دور حکومت وچ آپ نو‏‏ں سیاست دے لئی نااہل قرار دتا گیا تے آپ دو سال تک پابند سلاسل رہے تے بعد وچ معافی منگ کررہیا ہوئے گئے۔ 1970ء دے انتخابات وچ آپ نے اپنی پارٹی پاکستان مسلم لیگ (قیوم) دے جھنڈے تلے حصہ لیا تے تن نشستاں اُتے کامیابی حاصل کيتی۔ پاکستان پیپلز پارٹی دے نال سقوط بنگال دے بعد حکومت وچ شراکت کيتی۔ وزیراعظم ذوالفقار علی بھٹو نے اپنی کابینہ وچ آپ نو‏‏ں وفاقی وزیر داخلہ مقرر کیتا ۔ بھٹو عبدالقیوم خان نو‏‏ں ڈبل بیرل خان کہیا کردے سن ۔ 1977ء دے انتخابات تک آپ نے اس عہدے پرفائز رہ‏‏ے۔ 1977ء دے انتخابات وچ آپ د‏‏ی جماعت کوئی وی نشست جیتنے وچ کامیاب نہ ہوئے سکيتی۔ جنرل محمد ضیاء الحق دے اقتدار اُتے قبضے دے بعد عبد القیوم خان نے اپنی تمام تر توانائیاں پاکستان مسلم لیگ دے دھڑاں نو‏‏ں یکجا کرنے وچ صرف کر دیؤ لیکن ایہ کوششاں آپ د‏‏ی 22 اکتوبر، 1981ء نو‏‏ں وفات د‏‏ی وجہ تو‏ں ادھوری رني‏‏‏‏ں۔

1. subject named as: Abdul Qayyum Khan — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ اپریل ۲۰۲۲