کوئٹہ توں 122کلو میٹر دے فاصلے اُتے واقع وادی زیارت دے خوبصورت تے اُتے فضاء مقام اُتے واقع اے۔ لکڑی توں تعمیر کيتی گئی ایہ خوبصورت رہائش گاہ اپنے بنانے والے دے اعلیٰ فن دی عکاس اے۔ عمارت دے بیرونی چاراں اطراف وچ لکڑی دے ستون نيں تے عمارت دے اندرونی حصے وچ وی لکڑی دا ا ستعمال بہت خو بصورتی توں کیتا گیا اے اٹھ کمرےآں اُتے مشتمل اس رہائش گاہ وچ دونے اطراف توں مجموعی طور اُتے 28 دروازے بنائے گئے نيں۔
یہ رہائشگاہ سنہ 1892 دے آس پاس لکڑی توں تعمیر کيتی گئی سی۔ ایہ گل وی کہی جاندی اے کہ اس دور وچ جو وی حکومتِ برطانیہ دے افسران ایتھے آندے سن اوہ اس رہائشگاہ وچ قیام کردے سن ۔
قیام پاکستان دے بعد 1948ء وچ اس رہائش گاہ دی تاریخی اہمیت وچ اس وقت اضافہ ہويا جدوں یکم جولائی نوں بانی پاکستان قائد اعظم محمد علی جناح اپنے ذاتی معالج ڈاکٹر کرنل الٰہی بخش دے مشورے اُتے ناسازئ طبیعت دے باعث ایتھے تشریف لائے۔ قائد اعظم نے اپنی زندگی دے آخری دو ماہ دس دن اس رہائش گاہ وچ قیام کیتا۔ جس دے بعد اس رہائش گاہ نوں "قائد اعظم ریزیڈنسی" دا ناں دے کے قومی ورثہ قرار دتا گیا۔ بلوچستان نوں قائد اعظم ریزیڈنسی دی تصاویر توں وی متعارف کرایا جاندا اے جداں کہ پاکستان دے 100 روپے دے بینک نوٹ دے عقبی رخ اُتے اس دی تصویر موجود اے جدوں کہ کئی پاکستانی ٹیلی وژن چینلاں وچ ایہ رہائش گاہ ہی بلوچستان دی نمائندگی کردی دکھادی دیندی اے۔
ریزیڈنسی وچ قائم کمرےآں وچ اک کمرہ محترمہ فاطمہ جناح تے اک کمرہ قائد اعظم دے ذاتی معالج کرنل الہی بخش جدوں کہ اک کمرہ انہاں دے ذاتی معتمد دے لئی مختص کیتا گیا سی۔ ایہ عمارت اج وی قائد اعظم دی بارعب شخصیت دا احساس دلاندی اے ۔
رہائش گاہ وچ اک کمرہ ایسا وی اے جتھے قائد اعظم دوپہر تے رات نوں کھانا کھانے تے اپنے رفقا کار دے نال شطرنج کھیلا کھیلدے سن ۔ اپنی زندگی دے آخری ایام وچ بابائے قوم، جدوں شدید علیل سن تاں محترمہ فاطمہ جناح اوتھے انہاں دی تیمارداری دے لئی انہاں دے نال ہی رہائش گاہ وچ قیام کردیاں سن۔ رہائش گاہ وچ قائد اعظم دے زیر استعمال کمرےآں وچ ایسی کئی تصاویر آویزاں نيں جو قائد اعظم نے اپنی بیٹی، بہن، بلوچستان دے قبائلی عمائدین تے ہور سرکردہ شخصیتاں دے نال کھنچوائی سن۔
اس عمارت نوں ہن عجائب گھر وچ تبد یل کر دتا گیا اے جتھے قائد اعظم دے زیر استعمال ر ہنے والی ا شیاء نوں نمائش دے لئی ر کھا گیا اے۔
29 اکتوبر 2008ء نوں زیارت، پشین تے ہور علاقےآں وچ آنے والے زلزلے دے باعث اس عمارت نوں وی جزوی نقصان پہنچیا جس دے بعد پاک فوج نے عمارت دی دوبارہ مرمت تے تزئین و آرائش دی ۔
رہائش گاہ دیکھنے دے لئی ملک بھر توں لوک اوتھے آندے نيں لیکن موسم گرما دے شروع ہُندے ہی ایتھے سیاحاں دی آمد وچ زبردست اضافہ ہوئے جاندا اے جنہاں وچ مرداں دے نال نال خواتین تے بچے وی شامل ہُندے نيں۔ رہائش گاہ وچ دو گائیڈز وی خدمات انجام دے رہے نيں اورایتھے آنے والے سیاحاں نوں اس دی تاریخی پس منظر توں آگاہ کردے نيں۔
2013 وچ کچھ شدت پسنداں نے قائد اعظم ریزیڈنسی اُتے حملہ کیتا۔ اس حملے وچ چار سیکیورٹی اُتے ماٗمور گارڈ وی جان توں ہتھ دھو بیٹھے تے ریزیڈنسی دی عمارت وی اگ وچ جل گئی۔[۱] وفاقی وزیر داخلہ چودھری نثار علی خاں نے کہیا کہ زیارت وچ قائد اعظم ریزیڈنسی ہماریا قومی ورثہ سی، ریزیڈنسی دی عمارت نوں دوبارہ تعمیر کرن گے،عمارت دی تعمیر وچ 3سے 4 ماہ دا عرصہ لگے گا۔[۲] اس دے بعد فیر دوبارہ تعمیر کرنے دا کم شروع ہويا تے اگست 2014 ء تک دوبارہ تعمیر کرنے دا ایہ عمل جاری رہیا۔14 اگست نوں یوم آزادی دے دن وزیر اعظم پاکستان نے افتتاح کیتا۔ [۳]
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: قائداعظم ریزیڈنسی |