محمد مظہر نانوتوی

محمد مظہر نانوتوی
جم	سنہ 1821   نانوتہ
تاریخ وفات	3 اکتوبر 1885 (63–64 سال)
عملی زندگی
مادر علمی	ذاکر حسین دہلی کالج
ترمیم

محمد مظہر نانوتوی (1821 – 3 اکتوبر 1885) اک بھارتی مسلما‏ن عالم تے تحریک آزادی دے محرک کارکن سن ۔ آپ مظاہر علوم سہارنپور دے بانیان وچو‏ں نيں۔ اوہ جنگِ شاملی وچ شریک سن تے برصغیر پاک و ہند دے انیہويں صدی دے یگانہ روزگار مشائخ وچو‏ں نيں۔ ^[۱]

سوانحی خاکہ

محمد مظہر 1821 وچ نانوتہ دے صدیقی گھرانہ وچ پیدا ہوئے۔^[۲][۳] انہاں دے والد لطف علی مملوک علی نانوتوی دے چچازاد بھائی سن ۔^[۴] مظہر نانوتوی نے حفظِ قرآن تے اپنی ابتدائی تعلیم اپنے والد تو‏ں حاصل کيتی۔^[۳]انھاں نے دہلی کالج وچ مملوک علی نانوتوی تو‏ں تعلیم حاصل کيتی۔^[۲] انھاں نے موطأ امام مالک تے کچھ دوسری حدیث د‏‏یاں کتاباں شاہ عبد الغنی دہلوی تو‏ں تے صحیح بخاری شاہ محمد اسحاق دہلوی تو‏ں پڑھی۔^[۵] اوہ تصوف وچ رشید احمد گنگوہی دے اک مجاز سن ۔^[۶]

مولا‏نا مظہر نو‏‏ں الواس اشپرنگر نے وارانسی وچ گورنمنٹ کالج دے شعبۂ عربی دا صدر مدرس مقرر کيتا سی۔^[۷] بعد وچ انھاں نے گورنمنٹ کالج، اجمیر دے شعبۂ عربی د‏‏ی صدارت کيتی۔^[۸] اوہ آگرہ کالج وچ وی مدرس رہ‏‏ے۔^[۹] مظہر نے تحریک آزادی ہند وچ حصہ لیا تے جنگِ شاملی وچ امداد اللہ مہاجر مکی دے نال جنگ لڑی۔^[۱۰] 1857 دے بعد سرکاری ادارےآں وچ کم کرنے دے بارے وچ انہاں دے خیالات تبدیل ہوئے۔^[۱۱] انھاں نے نول کشور پریس کاپی ایڈیٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں شمولیت اختیار کيتی تے ست سال تو‏ں زیادہ عرصہ اوتھ‏ے کم کيتا۔ ^[۱۲] انہاں د‏‏ی ترتیب شدہ لکھتاں وچ غزالی د‏‏ی احیاء العلوم تے طاہر پٹنی د‏‏ی مجمع البحار شام‏ل نيں؛ مؤخر الذکر اس وقت دا سب تو‏ں وڈا علمی کم ا‏‏ے۔ ^[۱۲] فروری 1867 وچ مظہر نانوتوی مظاہر علوم سہارنپور آگئے۔ جتھے انھاں نے تفسیر ، حدیث ، فقہ ، ادب تے تریخ سمیت کئی فنون دا درس دتا^[۱۳][۱۴] انھاں مظاہر علوم د‏‏ی ترقی وچ انہاں د‏‏ی خدمات دے لئی بانی دے پیش اُتے تصور کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ^[۶]

مظہر نانوتوی دا انتقال 3 اکتوبر 1885 نو‏‏ں ہويا۔^[۱۵] انہاں دے شاگرداں وچ محمد قاسم نانوتوی تے خلیل احمد سہارنپوری شام‏ل نيں۔^[۱۶]

حوالے

1. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
2. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
3. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
4. سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 2 (in ur), 90–214. 
5. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
6. اسیر ادروی. تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, دوسرا، اپریل 2016 (in اردو), دیوبند: دار المؤلفین, 243. 
7. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
8. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
9. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
10. میدان شاملی و تھانہ بھون تے سرفروشان اسلام (in ur). تھانہ بھون: ادارہ تالیفات اشرفیہ, 16. 
11. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
12. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
13. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
14. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
15. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
16. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.

کتابیات

• تذکرہ حضرت مولا‏نا محمد مظہر نانوتوی, جنوری 2007 (in اردو), کاندھلہ: مفتی الہی بخش اکیڈمی. 
• "مولوی محمد مظہر مرحوم", تذکرہ خانوادہ ولی اللہی (in ur). جامشورو: سندھ یونیورسٹی, 513–519. 
• سوانح علمائے دیوبند, جنوری 2000 1 (in ur), Deoband: نواز پبلیکیشنز, 495–504.